ارتباط دانشگاه و صنعت ضرورتی است که همواره مورد مناقشه بوده و با وجود فعالیت‌های صورت گرفته هنوز به جایگاه مطلوب خود نرسیده بنابراین وزارت علوم به دنبال اجرای ۳ طرح برای احیای این رویه است.
ماموریت دانشگاه‌ها طی سال‌های اخیر تغییر کرده به نحوی که این مراکز از فعالیت‌های آموزشی صرف به سمت استفاده از فناوری‌های نوین و توسعه اشتغال فارغ التحصیلان حرکت کرده‌اند بنابراین با وجود چنین تغییری این مراکز بیشتر از گذشته به دنبال ارتباط با صنایع مختلف با هدف رفع نیازهای جامعه و کسب درآمدهای اختصاصی هستند بنابراین بحث بر سر ارتباط دانشگاه و صنعت بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته اما علی رغم ضرورت و اهمیت موضوع هنوز در کشور شاهد روند پیوسته‌ای در این حوزه نیستیم.
شاید افزایش تحریم‌ها و مشکلات کشور برخی از موضوعاتی است که اهمیت ارتباط این دو نهاد را گوشزد می‌کند چراکه ارتقا این ارتباط می‌تواند بسیاری از نیازهای جامعه و مردم را حل و بستر ورود ایران به بازارهای جهانی را نیز فراهم کند.
اگرچه مسئولان آموزش عالی، صنعتگران و نهادهای اجرایی کشور از این ارتباط صحبت و برای اجرای آن تلاش می‌کنند اما باوجود تمام برنامه ریزی های صورت گرفته همچنان این ارتباط با اما و اگرهایی مواجه بوده و جامعه دانشگاهی معتقد است که این ارتباط باید توسعه چشمگیرتر و عملیاتی تری داشته باشد.
برای موشکافی بیشتر موضوع به سراغ مسئولان آموزش عالی کشور رفتیم تا چالش‌ها و اقدامات صورت گرفته در این زمینه را بیشتر جویا شویم .
برای اجرایی سازی مباحث مختلف باید علاوه بر سیاستگذاری و برنامه ریزی به فرهنگ سازی توجه کرد که ارتباط صنعت و دانشگاه نیز نیازمند فرهنگ سازی قوی و مستمر در جامعه است چراکه بدون فرهنگ سازی صنعت همچنان با دانشگاه غریبه خواهد بود.

۳ راهکار وزارت علوم برای تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه
دکتر محمد سعید سیف ، مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم اظهار داشت: برای تقویت ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت ۳ طرح کلان در این وزارتخانه طراحی شده است.
وی افزود: طرح مهارت افزایی دانشجویان از سال گذشته در دانشگاه‌ها آغاز شده و در سال جاری با شدت بیشتری ادامه دارد.
مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم خاطرنشان کرد: در طرح مهارت افزایی به دانش آموختگان براساس رشته تحصیلی و نیازهای صنعت و بازار کار آموزش‌های مهارت محور ارائه می‌شود که این طرح با همکاری سازمان فنی و حرفه‌ای درحال اجرا است.
دکتر سیف عنوان کرد: طرح دیگر این وزارتخانه رصد اشتغال فارغ التحصیلان است که تاکنون ۷۱ دانشگاه نتایج این ارزیابی را اعلام کرده‌اند.
وی تاکید کرد: این طرح موجب می‌شود تا ارتباط فارغ التحصیلان با دانشگاه حفظ شود و درصورتی که این افراد در صنایع و یا نهادهای مختلف مشغول به کار باشند بتوانند زمینه ارتباط دانشگاه با محل اشتغال خود را فراهم کنند.
مدیرکل ارتباط با صنعت وزارت علوم خاطرنشان کرد: طرح دیگر این وزارتخانه اجرای فرصت مطالعاتی اساتید در صنعت است که آیین نامه اجرایی آن نهایی شده و به زودی ابلاغ می‌شود.
وی اظهار داشت: براساس این آیین نامه اساتید دانشگاه از ۳ ماه تا یک سال می‌توانند در دستگاه‌های دولتی و خصوصی مشغول به فعالیت شوند تا از این طریق نیازهای این دستگاه‌ها را احصا و برای رفع آن برنامه ریزی کنند.
وی گفت: این طرح برای اساتید تازه استخدام شده اجباری و برای دیگر اساتید به صورت تشویقی برگزار خواهد شد.

صنعت، دانشگاه را باور کند
دکتر محمد تقی احمدی، رئیس دانشگاه تربیت مدرس معتقد است صنعت باید دانشگاه را باور کند و این باور تنها با فرهنگ سازی در جامعه شکل می‌گیرد.
وی در گفتگو با مهر افزود: صنعت باید این باور را داشته باشد که دانشگاه‌ها می‌توانند نیازهای این مراکز را رفع کنند.
رئیس دانشگاه تربیت مدرس خاطرنشان کرد: البته این باور زمانی محقق می‌شود که دانشگاه‌ها پاسخگو باشند، بنابراین دانشگاه تربیت مدرس موضوع دانشگاه پاک را مطرح کرده است؛ دانشگاه پاک به معنای دانشگاه پاسخگو، اشتغال‌زا و کارآفرین است.
وی افزود: اگر دانشگاه پاسخگو باشد مراکز اجرایی و صنعتی برای رفع نیازهای خود به سمت آن سوق می‌یابند.
دکتر احمدی گفت: البته مشکلات کمبودهای ارزی ماه‌های اخیر کشور بستری را فراهم می‌کند که مراکز صنعتی برخی از نیازهای خود را به دانشگاه‌ها ارجاع دهند.

برخی سیاست‌ها مانع ارتباط درست صنعت و دانشگاه
علاوه بر فرهنگ سازی برای تداوم ارتباط صنعت و دانشگاه باید سیاستگذاری‌های صحیحی در جامعه شکل گیرد تا این ارتباط مانند چرخ دنده‌هایی همواره در حرکت باشد.
دکتر احمد معتمدی، رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر وضعیت ارتباط صنعت و دانشگاه را ایده آل نمی‌داند و تاکید دارد که باید در سیاستگذاری ها و زیرساخت‌های این رویه اصلاحات اساسی صورت گیرد.
این در حالی است که براساس نظر وی در کنار سیاست گذاری ها باید برای استحکام این ارتباط اعتماد به جامعه دانشگاهی و مراکز پژوهشی از سوی صنعت بیشتر شود.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر افزود: ارتباط صنعت و دانشگاه نیازمند اصلاحات اساسی است تا بتوانیم به سیاستگذاری هایی دست یابیم که این دو نهاد به راحتی بتوانند با یکدیگر فعالیت کنند چراکه برخی سیاست گذاری ها اکنون مانع فعالیت این دو نهاد است.
دکتر معتمدی خاطرنشان کرد: درحال حاضر وضعیت ارتباط دانشگاه با صنعت ایده آل نیست و آن را متوسط ارزیابی می‌کنم.
وی گفت: اکنون مراکز دانشگاهی و پژوهشی با صنعت و جامعه بی ارتباط نیستند اما با توجه به نیازهای کشور به نظر می‌رسد که باید این ارتباط قوی‌تر باشد.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر افزود: برای استحکام این ارتباط علاوه بر فعالیت مراکز دانشگاهی و پژوهشی باید اعتماد صنعت به دانشگاه بیشتر شود.
وی عنوان کرد: از سوی دیگر ما باید در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی شرایطی فراهم کنیم که بهتر بتوانیم به زبان صنعت صحبت کنیم.
دکتر معتمدی گفت: در این راستا طی سال‌های گذشته رشد خوبی داشتیم اما فکر می‌کنم که نیاز کشور خیلی بیشتر از اینها است.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر خاطرنشان کرد: در شرایط امروز و مشکلات واردات به نظر می‌رسد که باید وضعیت ارتباط دانشگاه و صنعت گسترده‌تر شود.
وی گفت: اما برای تداوم این ارتباط باید به صورت ساختاری اصلاحات اساسی از سوی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و صنعتی صورت گیرد.

اولویت دانشگاه صنعتی امیرکبیر در زمینه آب و انرژی
وی تاکید کرد: اولویت‌های پژوهشی این دانشگاه در زمینه‌های محیط زیست، سلامت، انرژی و آب است و همچنین زمینه‌هایی که مشکلات اساسی کشور را رفع می‌کند نیز جز اولویت‌های ما به شمار می‌رود.
دکتر معتمدی افزود: اما هر موضوعی که برای آن صنعت به دانشگاه مراجعه کند آن را مطالعه و بررسی می‌کنیم.

هدفمند کردن پایان نامه‌ها کلید بازگشایی ارتباط با صنعت
با توجه به اینکه پایان نامه‌های دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی از سطح دانش و فناوری بالایی برخوردارند و در بسیاری موارد موضوعات روز و آینده کشور را مورد بررسی قرار می‌دهند بنابراین باید از خاک خوردن این متون در کتابخانه ها جلوگیری و زمینه ورود آنها به جامعه فراهم شود.
در این راستا حسن صدوق رئیس دانشگاه شهید بهشتی هدفمند سازی پایان نامه‌های تحصیلات تکمیلی و استفاده از آنها از سوی صنعت را کلید بازگشایی ارتباط دو نهاد صنعت و دانشگاه می‌داند.
وی افزود: طی سال‌های گذشته مراکز رشد و فناوری در دانشگاه‌ها راه اندازی شده‌اند که این مراکز می‌تواند در توسعه ارتباط دانشگاه‌ها با صنایع و جامعه موثر باشند اما این مراکز نمی‌تواند حلال تمامی مسائل باشند.
رئیس دانشگاه شهید بهشتی تاکید کرد: موضوع ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت طی سال‌های گذشته روند خوبی را طی کرده اما هنوز به مرحله مطلوب نرسیده است.
دکتر صدوق اظهار داشت: با هدفمند سازی پایان نامه‌های ارشد و دکتری دانشگاه‌ها می‌توانیم بستر توسعه ارتباط دانشگاه با صنعت را فراهم کنیم.
وی خاطرنشان کرد: البته صنعت و جامعه نیز باید از نتایج تحقیقات و پایان نامه‌های مراکز آموزشی و پژوهشی استقبال کنند.

رشد ۴۰ برابری قراردادهای پژوهشی علوم انسانی
دانشگاه علامه طباطبایی تنها دانشگاه تخصصی در حوزه علوم انسانی است که با تمام ناملایمت ها در خصوص علوم انسانی در کشور طی سال‌های اخیر توانسته با جامعه و صنعت ارتباطی بیشتر از گذشته برقرار کند؛ به نحوی که میزان قراردادهای پژوهشی این دانشگاه نسبت به ۵ سال گذشته ۴۰ برابر رشد داشته است.
دکتر حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی گفت: برنامه داریم در سال جاری ۱۱ میلیارد تومان قرارداد پژوهشی با دستگاه‌های اجرایی و مراکز صنعتی مختلف در حوزه علوم انسانی منعقد کنیم.
وی خاطرنشان کرد: باید به نحوی برنامه ریزی کنیم که موضوع ارتباط دانشگاه با جامعه و صنعت و رفع نیازهای آنها در دستور کار دانشگاه به صورت مداوم قرار گیرد.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی عنوان کرد: اگر بتوانیم موضوع ارتباط دانشگاه با جامعه و انعقاد قراردادهای پژوهشی در حوزه علوم انسانی را نهادینه و در ساختار دانشگاه وارد کنیم بنابراین یک همکاری ساختاری با حوزه اجرا به صورت متداول خواهیم داشت.

همکاری دانشگاه علامه طباطبایی با قوه قضائیه در شناسایی علل جرم
ورود دانشگاه علامه طباطبایی به آسیب‌های اجتماعی با هدف رفع مشکلات جامعه دانشگاه علامه طباطبایی برای تداوم ارتباط با جامعه و صنعت اقدام به تدوین برنامه عملیاتی کرده که این برنامه برای بازه زمانی سه ساله تعریف شده که در آن نیازهای جامعه شناسایی و در راستای رفع آنها تلاش خواهد شد.
حمیدرضا علومی، معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در همین رابطه به مهر گفت: دانشگاه علامه طباطبایی با هدف ورود به رفع مشکلات جامعه بر موضوع آسیب‌های اجتماعی متمرکز شده است و اکنون پروژه اجرایی با محوریت شناسایی علل و عوامل جرایم و اختلافات درحال انجام است.
وی عنوان کرد: همچنین این دانشگاه با قوه قضائیه پروژه اجرایی مشترکی با محوریت شناسایی علل و عوامل جرایم و اختلافات انجام می‌دهد.
معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: هدف ما نزدیکی دانشگاه به جامعه و صنعت است تا از این طریق بتوانیم مشکلات را رصد و برای آنها راهکار علمی ارائه کنیم.

حمایت از تولید داخلی تقویت کننده ارتباط صنعت و دانشگاه
مقام معظم رهبری سال ۹۷ را با نام حمایت از کالای ایرانی عنوان کردند که تحقق این شعار می‌تواند بر تاثیر گذاری دانشگاه‌ها در جامعه و صنعت موثر باشد به نحوی که اگر صنایع بخواهند وضعیت خود را ارتقا دهند باید از آخرین دانش‌ها و فناوری‌ها استفاده کنند که این امر تنها با استفاده از توان دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی محقق خواهد شد.
دکتر محمود فتوحی، رئیس دانشگاه صنعتی شریف در گفتگو با مهر افزود: نامگذاری سال ۹۷ با عنوان حمایت از کالای ایرانی بستری فراهم می‌کند تا ارتباط دانشگاه‌ها با صنایع توسعه یابد. چراکه دانشگاه نقش عمده‌ای در بهبود کیفیت محصولات داخلی خواهند داشت.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت: این دانشگاه نیز اولویت‌های پژوهشی دارد که در زمینه توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه است.
دکتر فتوحی عنوان کرد: اولویت‌های اصلی پژوهشی این دانشگاه در زمینه آب، محیط زیست، انرژی و سلامت است.
وی افزود: وضعیت ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت نسبت به گذشته از شرایط بهتری برخوردار است اما به هر حال نیاز است که فراتر از این رویه در کشور تلاش شود.

بدقولی دستگاه‌های اجرای برای تامین هزینه قراردادها
ارتباط صنعت و دانشگاه موضوعی است که باید به صورت مستمر دنبال شود اما این استمرار نیازمند تامین بودجه‌های لازم از سوی صنعت و نهادهای اجرایی است که عدم تامین بودجه موجب تاخیر و یا کاهش میزان قراردادهای دانشگاه‌ها خواهد شد.
دکتر علی خاکی صدیق رئیس دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی افزود: دانشگاه‌ها تلاش خود را برای توسعه ارتباط با صنعت انجام می‌دهند و این روند نسبت به گذشته بهتر شده اما تا شرایط ایده آل فاصله زیادی داریم.
وی خاطرنشان کرد: سال گذشته این دانشگاه در میزان قراردادها افت داشت که دلیل آن عدم اختصاص بودجه از سوی دستگاه‌هایی بود که با آنها قرارداد منعقد کرده بودیم.
رئیس دانشگاه خواجه نصیر تاکید کرد: در سال گذشته به دلیل مشکلات مالی بخشی از دستگاه‌هایی که با آنها قرارداد منعقد کردیم نتوانستند هزینه اجرای قراردادها را تامین کنند.
دکتر خاکی صدیق گفت: فعالیت‌های این دانشگاه در حوزه‌های مختلف علمی و تحقیقاتی در راستای توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه است که اولویت‌های پژوهشی این دانشگاه در زمینه‌های هوافضا، نقشه برداری و برق است.

اگرچه به اذعان مسئولان آموزش عالی ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت درحال انجام است اما به دلیل عدم احساس نیاز در صنعت برای ارتباط با دانشگاه و نبود انگیزه در دانشگاه برای ارتباط صنعت این روند در نقطه مطلوب و آرمانی خود در کشور قرار ندارد. بنابراین به گفته روسای دانشگاه‌ها و فعالان آموزشی کشور برای بهبود و توسعه این فرآیند باید شاخص‌ها و محورهایی مانند فرهنگ سازی، اصلاح سیاست‌ها و زیرساخت‌ها، نزدیکی دانشگاه‌ها به زبان صنعت، استفاده از پایان نامه‌های تحصیلات تکمیلی، شناسایی اولویت‌های کشور، تامین منابع مالی قراردادها و موضوع اعتماد صنعت به دانشگاه مورد توجه قرار گیرد.

منبع: خبرگزاری مهر