عمومی | مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه

مصاحبه علمی و خبری با دکتر علی شیرخانی محقق و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کرمانشاه در خصوص مزایای کشاورزی پایدار

در تاریخ ۱۹ شهریور سال ۱۳۹۷ از سوی صدا و سیمای مرکز کرمانشاه، مصاحبه علمی وخبری با دکتر علی شیرخانی محقق و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کرمانشاه در خصوص کشاورزی پایدار صورت پذیرفت که خلاصه ای از آن بشرح ذیل می باشد.

امروزه با افزایش جمعیت کره زمین و تقاضای روزافزون برای غذا نگرانی در مورد آینده تامین غذا برای مردم مطرح گردیده است. آلودگی های آب ، خاک ، هوا و فرسایش خاک ، مقاومت آفات به سموم و گسترش کود شیمیایی سبب گردیده تا محققین به فکر راهکارها ی ی باشند تا علاوه بر تولید سلامت محیط زیست و تداوم، تولید را مد نظر قرار دهند. کشاورزی صنعتی و فشرده امروزی آلودگی منابع و عدم ثبات و تداوم تولید را در پی خواهد داشت. کشاورزی پایدار نوعی کشاورزی است که در جهت منافع انسان بوده ، کارایی بیشتری در استفاده از منابع دارد و با محیط در توازن است. به عبارتی کشاورزی پایدار باید از نظر اکولوژیکی مناسب، از نظر اقتصادی توجیه پذیر و از نظر اجتماعی مطلوب باشد.

علت اصلی ظهور پایداری در کشاورزی را می توان در تاریخ اجرای برنامه های انقلاب سبز وکشاورزی مدرن وانتقادات وارد برآن جستجو کرد. بطوریکه در اکثر قریب به اتفاق مناطقی که در آنها فناوری های انقلاب سبز تولید را افزایش داده باشند، اثرات زیست محیطی واجتماعی معکوسی پدید آمده است که از جمله این مشکلات عبارتند از :

- آلودگی آب از طریق آفت کش‌ها ، نیترات‌ها، از دست رفتن خاک وتلفات دام، صدمه زدن به حیات وحش، اختلال در زیست بوم‌ها وایجاد مشکلات بهداشتی در آب آشامیدنی .

- آلودگی مواد غذایی وعلوفه دامی با بقایای آفت کش ها، نیترات‌ها وآنتی بیوتیک‌ها

- خسارت به مزارع ومنابع طبیعی از طریق آفت کش ها، که باعث صدمه زدن به کشاورزانی که مشغول به کارند وعموم مردم و اختلال در زیست بوم‌ها وزیان رساندن به حیات وحش می شود .

- آلودگی جو با آمونیاک ، اکسید ازت، متان ومواد حاصل از سوختن که در کاهش ازن وگرم شدن زمین نقش دارند .

- استفاده مفرط از منابع طبیعی که باعث ایجاد خسارت به آب زیر زمینی وزیان به گیاهان خوراکی وحشی ورستنگاهها شده و موجب کاهش ظرفیت آنها در جذب مواد زاید می شود وهمچنین باعث ماندآبی شدن وافزایش شوری می شود .

- تمایل به استاندارد کردن وتخصصی کردن کشاورزی با روی آوردن به رقم‌های جدید بذر که موجب از دست رفتن نژادهای سنتی می شود .

- خطرهای بهداشتی جدید برای کارگران در صنایع شیمیایی کشاورزی وعمل آوری مواد غذایی .

یکی از هزینه های کاملاً پنهان کشاورزان انقلاب سبز ومدون سوخت‌های فسیل است که باید برای بالا نگهداشتن سطح بازده مصرف شوند، بطوریکه برای تولید هر کیلو گرم غله در شرایط انقلاب سبز پرنهاده ۳تا۱۰ مگا ژول انرژی مصرف می شود،در حالیکه این میزان در کشاورزی پایدار ۵/۰ تا یک مگا ژول انرژی مصرفی است .

اهداف کشاورزی پایدار :

کشاورزی پایدار سه هدف اصلی حفظ محیط زیست،سود بخشی اقتصادی- اجتماعی و عدالت اقتصادی را دنبال می کند .

پایداری در کشاورزی ، حاصل مدیریتی است که ما در آن باید نیازهایمان را با مد نظر گرفتن توانایی تولید طبیعت ویافتن نیازهای مربوط به آن بیابیم . بنابراین نظارت بر منابع انسانی وطبیعی نخستین هدف است .

به عبارت دیگر کشاورزی پایدار مجموعه ای از روش‌هایی است که بیان می کند چگونه با بکار بردن حداقل نهاده ها و عوامل مصنوعی وشیمیایی بتوانیم عملکرد مطلوبی را بدست آوریم به نحوی که کمترین تاثیر سوء به محیط زیست وارد شود .

ناگفته نماند آلودگی آبها، آلودگی خاک وفرسایش آن، به خطر افتادن زندگی حیات وحش وکاهش تنوع زیستی، به خطر افتادن سلامتی انسان وافزایش شیوع آفات وامراض گیاهی و حفظ محیط زیست، سوددهی اقتصادی وعدالت از جمله دلایلی است که باعث شده در جهان به کشاورزی پایدار توجه شود .

حرکت به سوی کشاورزی پایدار هنگامی اتفاق می افتد که تمام کشاورزان این اطمینان را داشته باشند که بتوانند از تمام مزایای موجود بهره مند شوند. با حرکت فزاینده ای که در دودهه گذشته در صنعت کشاورزی حاصل شده با این پرسش مواجه می شویم که صنعت کشاورزی در ارتقا شیوه هایی برای برطرف کردن مشکلات اجتماعی چه نقشی ایفا می کند .

امروزه حرکت به سوی کشاورزی پایدار به حمایت‌های فزاینده وحرکت در مسیر اصلی خود نیاز دارد؛ کشاورزی پایدار علاوه بر آن که می تواند بسیاری از معضلات اجتماعی وزیست محیطی را رفع کند، موجب پیشرفت‌هایی هم شده واز نظر اقتصادی فرصت های کاری برای کشاورزان، کارگران، مصرف کنندگان ، سیاستمداران وافراد دیگر در صنعت مواد غذایی ایجاد می کند. تکیه بر اصول کشاورزی پایدار می تواند نیازهای کنونی مارا حتی بدون در نظر گرفتن توانایی نسل آینده در فراهم ساختن نیازهایشان برآورده سازد، اما نظارت بر منابع انسانی وطبیعت در این راستا اهمیت بسیار زیادی دارد .

نظارت بر منابع انسانی شامل در نظر گرفتن وظایف اجتماع در برابر جایگاه کار وزندگی کارگران، نیازهای جوامع روستایی وسلامت وامنیت مصرف کننده در حال و آینده می شود. لازم به یادآوری است نظارت برزمین ومنابع طبیعی ( نگهداری،حفظ وتوسعه منابع حیاتی ) باید طی یک برنامه درازمدت انجام شود . موفقیت در کشاورزی پایدار نیازمند تلاش‌های علمی همراه با تحقیق وپژوهش توسط محققان رشته های گوناگون، کشاورزان، مصرف کنندگان، سیاستمداران‌ ودیگر افراد است .