در گفت‌وگو با آنا تشریح شد؛ شیوه‌های نوین موفقیت در امتحانات/ چگونه اضطراب امتحان را کاهش دهیم؟ - ۱۳۹۷/۰۳/۱۹
امتحان و آزمون‌های علمی روشی برای ارزیابی آموخته‌های فراگیران است. امروزه ایجاد آمادگی برای حضور در امتحان اعم از آمادگی‌های علمی و روانی، خود مهارت محسوب می‌شود که می‌توان در قالب روش‌های نوین موفقیت در امتحان آنها را بیان کرد .
خبرنگار خبرگزاری آنا با توجه به نزدیکی ایام امتحانات دانشگاه با دکتر زهره سعادتمند دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) که حوزه مطالعات و تحقیقات خود را روی موضوع پیشرفت تحصیلی متمرکز کرده است، گفت‌وگو کرده است که از نظر کاربران می گذرد .
سعادتمند در بیان روش یادگیری مطالب حفظی گفت: «برای یادگیری درس های حفظی روش «پسخات» توصیه می شود، این عنوان برگرفته از حرف ابتدایی شیوه های زیر است: پیش خوانی، سوال کردن، خواندن، از برگویی و تمرین. در این روش، ابتدا مقدار مطالبی را که قرار است مطالعه شود، مشخص کنید و سپس آن مطالب را به سرعت بخوانید (پیش خوانی)، سپس عنوان به عنوان، از خود سوال کنید و به سوال‌ها پاسخ دهید (سوال کردن) و بلافاصله بعد از پاسخ، مطالب ذیل آن عنوان را بخوانید، این خواندن باید دقیق باشد و در هنگام خواندن، زیر مطالب خط بکشید و همزمان حاشیه نویسی کنید(خواندن ).»
دانشیار گروه علوم تربیتی واحد اصفهان افزود: «در این مرحله دانشجو باید دوباره برگردد و عنوان به عنوان، مطالب خوانده شده را از خود سوال و ازبرگویی کند، یعنی مطالب را از حفظ بیان کند و در نهایت تمرین ها یا پرسش ها را پاسخ دهد (تمرین ).»
وی در پاسخ به این سوال که روش یادگیری مطالب درکی چگونه خواهد بود، اظهار کرد: «معمولا دانشجویان در زمینه یادگیری دروس فهمیدنی مانند ریاضی با مشکلاتی مواجه می شوند. در خواندن این دروس نیز باید به نکات زیر توجه شود؛ ابتدا باید قسمتی را که می خواهد بخواند، معین کند، سپس با سرعت نگاهی به همه مطالب بیندازد، یعنی همه مطالب را پیش خوانی کند و در مرحله بعد، قسمت‌های مربوط به هم را مجزا کند و از قسمت اول با دقت شروع به خواندن کند و در حین خواندن، مثال‌ها را ابتدا خود حل و بعد به حل کتاب مراجعه کند و برای این کار اصرار داشته باشد .»
مدیر گروه سابق برنامه ریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان ادامه داد: «شخص وقتی به تمرین ها رسید، حداکثر تلاشش را بکند که خودش آنها را حل کند، حتی اگر از صحت راه حل اطمینان نداشته باشد، باز هم آنها را حل کند و پس از حل تمرین، اگر پاسخ آن را در اختیار دارد، به آن مراجعه کند و نگاهی به پاسخ بیندازد و بعد مجددا خودش حل کند و مصر باشد که همه عملیات را تا آخر انجام دهد، چون بسیاری از نکات، حین انجام عملیات مشخص می شود .»
این پژوهشگر در خصوص راهکارهای کاهش اضطراب در جلسه امتحان گفت: «اگر کسی برای حضور در جلسه امتحان به اندازه کافی مطالعه نکرده باشد و علایم اضطراب را نشان می دهد، این اضطراب نیست، بلکه ترس از امتحان است و بدیهی است کسی که از امتحان می ترسد، باید بیشتر مطالعه کند .»
عضو هیات علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی واحد اصفهان در تبیین نکاتی برای کاهش اضطراب امتحان عنوان کرد: «اگر دانشجو با توجه به این نکات باز هم احساس می کند که در جلسه امتحان آن قدر اضطراب دارد که مانع امتحان می شود و باعث افت شدید نمره های درسی او می شود، باید این نکات را رعایت کند و اگر باز هم مشکل برطرف نشد، به مشاور مراجعه کند. - در شب و روز قبل از امتحان، به مرور به مطالب بپردازد، نه خواندن عمیق، زیرا خواندن عمیق در روزهای قبل از امتحان باید انجام شود، - از چند ساعت قبل از امتحان دیگر مطالعه نکند.- به موقع و مجهز در جلسه امتحان حاضر شود، یعنی وسایل لازم را به همراه داشته باشد.-در روزهای امتحان فکر خود را درگیر بحث و جدل نکند و حل مشکلاتی را که پیش می آید به بعد از امتحان موکول کند.- قبل از امتحان با کسی بحث نکند، زودتر سر جلسه حاضر شود و با تنفس عمیق و یاد خدای بزرگ به آرامش برسد؛ الا بذکر الله تطمئن القلوب.-پس از دریافت برگه امتحان، نام و نام خانوادگی و سایر اطلاعات مورد نیاز را بنویسد و به سخنان استاد در مورد امتحان بدقت گوش دهد.- در ابتدا شروع به خواندن همه سوالات کند و به محض اینکه به یک سوال ساده که جوابش را می داند رسید، آن را پاسخ دهد. پس از آن تا آخر سوالات برود و به همه سوالات ساده پاسخ دهد و بعد برگردد به سوالات متوسط پاسخ دهد و سرانجام نیز به سوالات سخت که بیش از همه به تفکر نیاز دارد، پاسخ دهد
.»
این استاد گروه علوم تربیتی توضیح داد: «داشتن مقداری اضطراب در اول جلسه امتحان امری طبیعی است و نباید از این اضطراب ترسید و دانشجو باید حرکت به سمت ساده ترین سوال را ادامه دهد، شاید در ابتدای کار احساس کند چیزی نمی داند و پاسخ هیچ سوالی یادش نمی آید، این موضوع نیز طبیعی است و روی هیچ سوالی نباید بماند زیرا وقتی یکی دو سوال ساده را پاسخ داد و برگشت، میزان اضطراب کم می شود و راحت تر به سوالات پاسخ می دهد .»
سعادتمند در پاسخ به این پرسش که راهکار عملی مهار اضطراب در جلسه امتحان چیست، پاسخ داد: «اگر در حین امتحان، اضطراب اندکی به سراغ فرد امتحان دهنده آمد، مهم نیست، فقط سعی کند عجله خود را کمتر کند، ولی اگر اضطراب شدید شد، از خودگویی مثبت استفاده کند، مانند این جملات؛ «من سعی خودم را می کنم، ان‌شاء الله موفق می شوم و....» و هرگز از جملات منفی، از قبیل: «بدبخت شدم، خیلی بد شد و....» استفاده نکند و البته تنفس عمیق را فراموش نکند .»
وی افزود: «دانشجو باید سعی کند در آخرین لحظه ها، پاسخ همه سوالات تشریحی را حتی اگر فکر می کند اشتباه است حتما بنویسد و در آزمون های چند گزینه ای که نمره منفی ندارد، نیز حتما به سوالات پاسخ دهد و اضطراب اضافی برای خود ایجاد نکند، مثلا در جلسه امتحان سعی نکند به دوستانش کمک کند و سعی نکند نشان دهد که شجاع است و از ممتحنین نمی ترسد و می تواند به دیگران مطالبی را برساند و یا بر عکس از آنها مطالبی را بگیرد، این امور علاوه بر قبیح بودن، باعث اضطراب بیشتر نیز می شود .»
محقق حوزه برنامه ریزی درسی تاکید کرد: «دانشجو باید به احساسات منفی قبل از امتحان مثل این گونه احساسها؛ هیچی بلد نیستم یا احساس می کنم همه مطالب را فراموش کرده ام، اعتماد نکند چرا که این گونه احساسات ممکن است قبل از امتحان برای بیشتر افراد به وجود آید .»