عمومی | دانشگاه جامع امام حسین

تکرار شاهکار اطلاعاتی سپاه پس از ۲۳ سال/ کدام موشک‌ ایرانی برنده نشان «تک تیرانداز» سال شد؟ +عکس

اواایل مرداد سال ۱۳۷۴ بود. آنطور که رسانه های غربی و منطقه ای نوشتند احمد کاظمی فرمانده متواضع اما مقتدر ایرانی با همراهی صدها رزمنده و دهها خودرو و تجهیزات زمینی، عازم یکی از خاص ترین ماموریت های سپاه پاسداران در خارج از مرزهای جمهوری اسلامی ایران شد. آنها از مرز ایران و عراق گذشته و به سوی کوی سنجق در منطقه اربیل در شمال کردستان عراق حرکت کردند. در سحرگاه روز ۵ مرداد، نیروهای سپاه با عبور از منطقه ای که پر از نیروهای اطلاعاتی نزدیک به تروریست ها بود، بدون آنکه آنها متوجه شوند به مقصد رسیده و یک پیام واضح و علنی را به اشرار و گروهک هایی که تا پیش از این و به کمک صدام و برخی سرویس های اطلاعاتی غربی، در تلاش برای ناامن سازی منطقه غرب و شمال غرب ایران بودند مخابره کردند: اینجا هستیم که بجنگیم یا صلح کنید و تسلیم شوید.

نیروهای ایرانی، اردوگاه مخالفان نظام در کوی سنجق را محاصره و پس از دو روز، بدون هیچ گونه درگیری آن جا را ترک کردند و هیچ کس آسیب ندید اما یک دستاورد بزرگ به همراه داشت؛ دستاوردی که تا سالها بعد پابرجا بود اما تازه از راه رسیده های شارژ شده با دلار و درهم، مجددا به فکر اجرای ماموریت های دیکته شده افتادند. اواخر تیرماه امسال بود که در حمله مسلحانه گروهک های تروریستی در نزدیکی روستای دری از توابع بخش مرکزی شهرستان مریوان ، ۱۱ نفر از فرزندان بی گناه کشورمان شهید شدند و از همان زمان، همچون هجوم وحشیانه داعشیان به پایتخت، ندا و درخواست انتقام و پاسخ سخت، بیش از گذشته شنیده می شد.

شناسایی محل برگزاری نشست دیروز تروریست ها با کمک پهپادهای سپاه

با این حساب، پاسداران انقلاب فرصت زیادی برای انجام عملیات موشکی نداشتند بویژه آنکه باید از قبل، مختصات، تعداد آتش بارها و موشک های در نظر گرفته شده، اماده پرتاب می شدند و این بدین معناست که علاوه بر سرعت عمل خارق العاده نیروها جهت لو نرفتن عملیات، آمادگی آنها موقوف به یک روز و دو روز نبوده و آنها در هر زمان چنین شرایطی را برای پاسخگویی، تدارک دیده بودند.

در عین حال، شلیک موشک ها که از منطقه ای مشرف به تردد عمومی صورت گرفته، نشان داد سپاه آنقدر به نتیجه و عملکرد موشکی خود اطمینان داشته که از منطقه ای که امکان تصویربرداری و تردد افراد عادی در آن فراهم بوده، اقدام به چنین عملیاتی کرده است.

سه کاندیدا برای حمله به تروریست ها

تصاویر پخش شده از زمان شلیک موشک و دیده شدن شمای کلی از موشک های پرتاب شده، سرعت و نوع دود منتشره از آنها، استفاده از سوخت جامد در موشک های مورد استفاده را اثبات می کند، لذا بر اساس خط سیر پروازی موشک ها می توان به سه گزینه مورد استفاده در این عملیات اشاره کرد.

۱- زلزال؛ برد مناسب، کلاهک قوی

راکت سوخت جامد زلزال ، شناخته ‌شده ترین، دوربردترین و قوی ترین سلاح راکتی ایران است که در اوایل دهه ۷۰ ساخته شد و از آن به عنوان یکی از کاندیداهای اصلی برای هدف قرار دادن پایگاه‌های آمریکایی اطراف ایران نام برده می شود. «سردار سرلشکر جعفری» فرمانده کل سپاه پاسداران در نشست خبری خود در شهریور ماه ۱۳۹۱ اعلام کرد دقت راکت ‌های ۳۰۰ کیلومتری زلزال به به زیر ۵۰ متر رسیده است یعنی می توان اینگونه تفسیر کرد که عملا زلزال، از راکت تبدیل به موشکی قابل هدایت شده بود.

دستیابی به راکت های سوخت جامد کوتاه برد، یکی از اهداف اولیه برنامه موشکی کشورمان از اواسط جنگ تحمیلی بوده که گفته می شود در این راستا اولین راکت از این نوع با برد ۱۷۰ کیلومتر آزمایش شده و بعدها از لحاظ برد و محموله جنگی، در چند نسل توسعه یافته است.

برای اولین بار، در رزمایش پیامبر اعظم ۶ بود که این راکتها از روی لانچرهای ۳ تایی شلیک شد که این امر شلیک تعداد بیشتری از موشک‌های زلزال در مدت زمان کم را امکان ‌پذیر کرده و موجب می‌شود تا تعداد موشک‌ های بیشتری برای پرتاب در آن واحد آماده شوند.


اما در جریان بازدید ۲ ساعته فرمانده معظم کل قوا از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه پاسداران ، که در اردیبهشت سال ۹۳ صورت گرفت، موشک « زلزال بارشی » نیز رونمایی شد و برای اولین بار به نمایش درآمد. ۳۰ بمب ۱۷ کیلویی در موشک زلزال بارشی بکارگرفته شده که این بمبها در فاصله نزدیک به زمین پخش می ‌شود و برای زدن باند فرودگاه و تجهیزات پخش شده روی زمین هم مناسب است. با نصب سر جنگی های بارانی بر روی موشک زلزال که در بازدید رهبر انقلاب به نمایش درآمد، این موشک که بنا بر اعلام قبلی، به لحاظ دقت در انهدام اهداف نیز ارتقاء چشمگیری یافته، توانایی انهدام طیف متنوعی از اهداف را به دست آورده است.

راکت های زلزال یا همان موشک زلزال به لطف بهره مندی از پرتابگرهای تمام متحرک و نیمه متحرک امکان شلیک از هر نقطه ای را دارند که بر این اساس، یکی از گزینه های محتمل برای شلیک به سمت تروریست های مذکور نیز همین موشک بود.

۲- فاتح ۱۱۰ ؛ برادر خوش‌سابقه ذوالفقار

یکی از گزینه های در دسترس و آماده برای پرتاب در این چنین شرایطی موشک کوتاه برد فاتح ۱۱۰ است. فاتح ۱۱۰ در حقیقت حاصل تلاش های مهندسان ایرانی از دهه ۱۳۸۰ شمسی بر اساس راکت غیر هدایت شونده زلزال است که نتیجه آن توسعه موشک های فاتح ۱۱۰ در چندین گونه مختلف با ماموریت های مختلف مثل ضد اهداف زمینی، ضد کشتی و ضد رادار شده است . یکی از اعضای خانواده این موشک ذوالفقار نام دارد که حدود ۷۰۰ کیلومتر برد دارد و در جریان حمله به گروه تروریستی داعش در شرق این کشور مورد استفاده قرار گرفت. خانواده موشکی فاتح، خلیج فارس، هرمز و ذوالفقار معمولا از سرعت حدود ۳ ماخ برای حمله به اهداف بهره می برند.

نمایی واضح از شلیک موشک فاتح در روز گذشته به سمت مقر تروریست ها

فاصله از نطقه شلیک تا هدف مورد نظر بین ۱۸۰ تا ۲۰۰ کیلومتر تخمین زده می شود که کاملا در دسترس موشک فاتح ۱۱۰ است. البته تصاویر مربوط به محل برخورد موشک که پخش شده است نشان دهنده استفاده از سر جنگی با قدرت کم تر نسبت به نمونه های استفاده شده در خانواده فاتح ۱۱۰ است. این خانواده موشکی معمولا از سرهای جنگی نیم تنی بهره می برند که قدرت تخریبی بسیار بالاتری نسبت به آنچه در منطقه هدف دیده شد دارند. در صورت استفاده از موشک فاتح ۱۱۰ باید گفت احتمالا از سر جنگی بسیار سبک تری استفاده شده است که احتمالا دلیل آن جلوگیری از خسارات جانبی بوده است.

۳- فجر ۵؛ گزینه تازه وارد اما با سابقه

از دیگر گزینه های مورد نظر برای این حمله، راکت های سری فجر بود. مشخصا نمونه های اولیه راکت فجر که غیر هدایت شونده بوده و برای آتش باری کلی در یک منطقه بزرگ به کار می روند نمی توانند انتخاب مناسبی برای این حمله باشند. اما چندی پیش وزارت دفاع از نسخه هدایت شونده این راکت به عنوان فجر ۵ سی با کالیبر ۳۳۳ میلی متر رونمایی کرد. وزن سر جنگی و برد این راکت هدایت شونده تا به امروز اعلام نشده است. البته خانواده راکت فجر دارای یک نمونه دو مرحله نیز است.


نوع دو مرحله ای از فجر ۵ نیز تاکنون در چند نمایشگاه عمومی معرفی شده است که بیشتر از ۹ متر طول داشته، به صورت تک فروندی شلیک شده و پس از شتاب گرفتن توسط پیشران مرحله اول، این بخش جدا شده و پیشران مرحله دوم روشن می شود. گفتنی است پیشران مرحله اول این راکت قطر بیشتری نسبت به خود موشک دارد و سرعت موشک را تا حد زیادی افزایش می دهد بطوری که این موشک در زمان ۳۵ تا ۴۵ ثانیه به بیشینه برد خود می رسد. این راکت به برد نهایی ۱۹۰ کیلومتر رسیده و ارتفاع اوج آن ۵۸ کیلومتر و شعاع مرگباری سرجنگی از انوع انفجاری شدید آن بالغ بر ۱۰۰ متر است. این راکت نیز از روی پرتابگری مستقر بر کامیون های مشابه موارد قبلی شلیک می شود

فجر ۵ دو مرحله ای

این احتمال وجود دارد که سیستم هدایت گری که بر روی راکت فجر ۵ سی پیاده شده است بر روی نوع دو مرحله ای آن نیز نصب شده باشد و در جریان این حمله برای اولین بار به صورت عملیاتی مورد استفاده قرار گرفته باشد.

هرچه هست، دقت موشک های شلیک شده که دقیقا اتاق محل برگزاری نشست سرکردگان گروهک تروریستی را نشانه گرفته می تواند پاسخ مناسبی به منتقدان و افراد کم اطلاع از توان موشکی کشورمان باشد و نشان دهد اگر برخی کشورهای منطقه و قدرت های فرامنطقه ای، افسانه ها و فیلم ها و حتی مستندهایی را درباره دقت و توان موشکی خود می سازند و آنرا گزینه روی میز برای مقابله با اقتدار جمهوری اسلامی می نامند، این بار موشک های سپاه دقیقا روی میزی فرود آمد که اطراف آن در خصوص توطئه چینی علیه نظام و انقلاب سخن می گفتند.