حضرت علی بن الحسین(ع) پاسدار وحی نبوی، خط علوی و شور حسینی بود؛ نیایش، سلاح او در مبارزه فرهنگی و سنگر او در دفاع از حق و اهل بیت(ع) بود. آن حضرت در عصر نتوانستن ها، جامعه را به قدرت دعا توجه داد . او در برابر خدا سجاد بود، هرگز در برابر ظالمان، سر تسلیم فرود نیاورد . بندی که بر دست و پایش بود، نشانه آزادی در اسارت و خطبه ای که در کوفه و شام خواند، جلوه مکرر فصاحت علوی در کلامش بود. عاشورای حسینی، کتاب سرخی بود که تفسیر ناب آن از زبان امام زین العابدین(ع) تراوید و پیام رسانی عاشورا، بر دوش خطبه خوان حماسه کربلا حضرت امام سجاد(ع) بود. آن امام با اسارت خویش، آزادی را تفسیر نمود و با خطبه های خویش، سرود بیداری خواند . هنوز هم ترنم عاشقانه زبور آل محمد، بر زبان اهل دل جاری است و زمان پر از زمزمه های سجادی است .
آن گاه که امام سجاد(ع) در آستانه شهادت قرار گرفت، هنگام مرگ، دمی بیهوش شد و چون چشم خود را گشود، سوره واقعه و سوره فتح را خواند. سپس گفت :
" الْحَمْدُ للّه ِالَّذِی صَدَقَنَا وَعْدَهُ وَ اَوْرَثَنَا الاْءَرْضَ نَتَبَوَّاُ مِنْ الْجَنَّهِ حَیْثُ نَشَاءُ فَنِعْمَ اَجْرُ الْعَامِلِینَ "
سپاس خدایی را که به ما وعده راست فرمود و بهشت را میراث ما کرد تا هر جا که خواهیم جای گیریم. پس چه نیک است پاداش عمل کننده ها .
حضرت علی بن الحسین(ع)، در روز ۵ شعبان و یا به روایتی ۱۵ جمادی الاولی سال ۳۸ هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود. آن حضرت در واقعه کربلا ۲۳ سال داشت، دوران امامت ایشان ۳۵ سال ومصادف با دشوارترین دوران ظلم و خفقان امویان (از یزید تا ولید بن عبدالملک) بود  و در ۱۲ یا ۱۸ و بنابر مشهور در ۲۵ محرم سال ۹۵ ه.ق در سن حدود ۵۶ سالگی مسموم شده و به شهادت رسید .

توصیه امام سجاد(علیه السلام) در لحظات آخر عمر :
ابوحمزه ثمالی از حضرت امام محمدباقر(ع) نقل می‌کند که فرمود : ‎
چون هنگام وفات حضرت علی بن الحسین(علیه السلام) فرا رسید، من را به سینه خود چسبانید و فرمود :
پسرم، تو را به چیزی وصیت می ‎ کنم که پدرم به هنگام وفاتش به من وصیت کرد . او فرمود از ظلم به کسی که علیه تو یاری جز خداوند ندارد بپرهیز و هرگز خود را بر آن آلوده مساز .
از حضرت ابی الحسن(علیه ‎ السلام) نقل شده است که امام سجاد(علیه ‎ السلام) در هنگام وفات بیهوش شد. سپس چشمان خود را گشود و سوره واقعه و فتح را قرائت کرد و بعد گفت :
حمد خداوندی را که وعده خود به ما را راست گردانید و همه‌ی بهشت را به ما بخشید و ما در هر جای بهشت که بخواهیم برای خود منزل اختیار می‌کنیم .
پس آیه ۷۴ سوره زمر را تلاوت کرد: "پس چه خوب است اجر عاملین" و از دنیا رفت .
برگرفته از: بحارالانوار، ‌ج ۴۶، ص ۱۵۲، حدیث ۱۶ (به نقل از اصول کافی ) و ص ۱۴۷ .

نکته هایی از زندگی امام زین العابدین(ع)
- ابن بابویه از حضرت باقر(ع) روایت کرده است: پدرم علی بن الحسین(ع) هرگز یاد نعمتی از خدا را نکرد، مگر این که سجده کرد برای شکر آن نعمت و هرگز آیه ای از کتاب خدا را نخواند، مگر آنکه سجده کرد و هرگاه حق تعالی از او بدی را  دفع می کرد که از او در بیم بود یا مکر مکرکننده ای را از او می گردانید سجده می کرد و هرگاه توفیق می یافت میان دو کس را اصلاح کند، برای شکر آن سجده می کرد و اثر سجده در جمیع مواضع سجده آن حضرت هویدا بود و به این سبب آن حضرت را سجاد می گفتند .
- امام سجاد(ع) شبی در محراب به نماز شب ایستاده بود که شیطان به صورت مار بزرگی در نظرش جلوه کرد تا توجه او را از عبادتش سلب کند. اما امام به او هیچ توجهی نفرمود. شیطان انگشت پای امام را گزید، امّا امام همچنان به نمازش ادامه داد. پس از نماز، صدایی را شنید که سه بار می گفت:" انت زین العابدین "
- امام صادق(ع) از رسول خدا(ص)نقل کرده است که فرمود: در روز قیامت، منادی ندا می دهد که" زین العابدین"کجاست؟ و من گویا علی بن الحسین را می‌بینم که در بین جمعیت با غرور و سربلندی راه می‌رود.( منتهی الامال ص ۷۳۹ (
امام سجاد(ع) هیچ غذایی را نمی خورد مگر آنکه همانند آن را صدقه می داد و می فرمود :
" لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون"( آل عمران، آیه ی ۹۲ (
هرگز به خیر و نیکی نخواهید رسید مگر آنکه از آنچه دوست می دارید انفاق کنید. ( بحارالانوار، ج ۴۶، ص ۱۰۶)

احادیثی گهربار از امام سجاد(ع):
- براى هر چیزى میوه اى است و میوه شنوایى کلام نیکوست. (بحارالانوار, ج ۷۸،ص ۱۶۰)
- طاعت خدا و طاعت هر که را خدا واجب کرده، بر همه چیز مقدّم بدارید. (تحف‏العقول، ص ۲۵۴ (
- کسی که بینش و عقلش کاملترین چیزش نباشد هلاکتش آسانترین چیزش است. ( بحارالا نوار: ج ۱، ص۹۴ (
- براستى که دعا، بلا را برگرداند، آنهم بلاى حتمى را. دعا بلایى را که نازل شده و آنچه را نازل نشده دفع کند. (اصول کافى, ج ۴،ص ۲۱۵ ۲۱۶ (
- خدایا به تو پناه مى برم از طغیان حرص و تندى خشم و غلبه حسد... و سرپرستى بد براى زیر دستانمان. (صحیفه سجادیه،دعاى ۸ (
- تمام خیرات و خوبی‌های دنیا و آخرت را در چشم پوشی و قطع طَمَع از زندگی و اموال دیگران می‌بینم.( اصول کافی: ج ۲، ص ۳۲۰ (
- بدانید هر که با "اولیاى خدا" مخالفت کند و به غیر از دین خدا دین دیگرى را پیروى نماید و به راى خویش استبداد ورزد نه به فرمان "ولىّ خدا"، در آتشى فروزان درافتد .

گردآوری و تنظیم: محبوبه بهلولی
منابع: پایگاه خبری حوزه ، سایت تبیان