پژوهشگران دانشگاه تهران با همکاری محققی از پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران موفق به تولید نانوذرات نقره با استفاده از گیاه دارویی فرولا شدند. این گیاه یکی از گیاهان خودروی بومی ایران است که در مناطق سردسیر به‌وفور یافت می‌شود.

به گزارش دیده بان علم ایران نانوذرات نقره را می‌توان یکی از پرکاربردترین ذرات در حوزه پزشکی به شمار آورد. این نانوذرات به دلیل برخورداری از خاصیت ضدباکتری، کاربرد فراوانی در تولید مواد ضدعفونی‌کننده دارند. در سال‌های اخیر روش‌های سنتز سبز جهت تولید نانوذرات مختلف مورد توجه محققان بسیاری بوده است. این روش‌ها علاوه بر کاهش مخاطرات زیست‌محیطی نانوذرات، با به‌کارگیری مواد اولیه طبیعی و در دسترس، روش‌هایی اقتصادی و قابل انجام به‌منظور تولید صنعتی نانوذرات به‌حساب می‌آیند.

دکتر الهه معتمدی، عضو هیات علمی بخش نانوتکنولوژی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران ، گیاه فرولا را یک گیاه دارویی مهم سرشار از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی خواند و افزود: گیاه فرولا یک منبع غنی طبیعی از ترکیبات زیست فعال ارزشمند است که می‌تواند به عنوان احیاکننده‌های زیستی و سبز، یون‌های نقره را به نانوذرات نقره تبدیل کنند. ازآنجایی‌که ترکیب اجزای فعال در اندام‌های مختلف گیاه متفاوت است، ریشه و برگ این گیاه بطور جداگانه جهت تولید نانوذرات نقره مورد مطالعه قرار گرفته است.

وی ادامه داد: به دلیل استفاده از یک منبع طبیعی و فراوان به‌عنوان ماده اولیه، هزینه نهایی سنتز کاهش چشمگیری نسبت به روش‌های سنتز شیمیایی دارد. از سوی دیگر، نانوذرات سنتز شده هم به لحاظ اندازه و شکل و هم به لحاظ میزان خلوص از کیفیت بالاتری برخوردار هستند. همچنین، این نانوذرات نسبت به نانوذرات نقره که به روش شیمیایی سنتز شده‌اند از سمیت کمتری برخوردارند.

این محقق در خصوص نوآوری موجود در این پژوهش گفت: در مقالات عموماً عصاره آبی/اتانولی از برگ گیاه تهیه ‌شده و نانوذرات به روش محلول سنتز می‌شوند. در این تحقیق، علاوه بر اینکه از برگ و ریشه گیاه فرولا عصاره آبی تهیه شده و روش محلول برای تولید نانوذرات به کار گرفته شده است، امکان احیای یون‌های نقره توسط پودر خشک حاصل از برگ و ریشه گیاه در سنتز فاز جامد در دماهای متفاوت نیز بررسی شده است. به‌منظور مشخصه‌یابی نانوذرات سنتز شده از روش‌های گوناگونی از جمله میکروسکوپ‌های الکترونی عبوری، روبشی و نشر میدانی و همچنین پراش پرتو ایکس و طیف‌سنج مادون‌قرمز استفاده شده است.

بر اساس نتایج به‌دست‌آمده و مقایسه‌های انجام‌شده بین نانوذرات سنتز شده از اندام‌های مختلف گیاه و به روش فاز جامد و محلول، مشخص شده است که سنتز فاز جامد از پودر برگ گیاه فرولا هم به لحاظ خلوص و هم به لحاظ اندازه بهترین نتایج را در بر دارد. تحت این شرایط بهینه، اندازه نانوذرات تولید شده بین ۱۰ تا ۳۰ نانومتر قرار داشته و آگلومره شدن در آن‌ها رخ نمی‌دهد. به‌علاوه آزمون‌های ارزیابی سمیت نشان داده این نانوذرات در دوزهای مختلف ۱۰۰ تا ppm ۵۰۰ در جوانه‌زنی گیاه ریحان و بابونه اختلال ایجاد نمی‌کنند، درحالی‌که استفاده از نانوذرات نقره تجاری حتی در دوزهای پایین تر از ppm ۲۰۰ نیز مانع جوانه‌زنی گیاه می‌شوند.

دکتر الهه معتمدی عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران ، دکتر محمدرضا نقوی ، عضو هیات علمی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران ، دکتر جابر نصیری ، محقق پسادکتری، محسن رحیمی و زکریا همه‌زاده، دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران در انجام این تحقیقات همکاری داشته‌اند.

انتهای پیام