مصوبه «سیاست‌ها، راهبردها، وظایف و ضوابط اجرایی ترویج فرهنگ حضور، توانمندی و افتخارآفرینی جانبازان و معلولان ازطریق ورزش» که در جلسه ۷۹۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است، توسط رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی برای اجراء ابلاغ شد.

به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، متن کامل این مصوبه به شرح ذیل است:

مقدمه

خداوند باری­تعالی در خلقت شگفت­انگیز نوع بشر، قابلیت­ها و توانمندی­های نهفته­ای را در وجود او به ودیعه نهاده است؛ به گونه­ای که یک شخص معلول، در مواجهه با فعالیت­های فردی و اجتماعی خود، برای جبران نقیصه‌ی جسمی خویش قادر است در سایه اعمال اراده و همت، با اتکا به امید و با ارتقای توان جسمی، استعدادهای ذاتی خدادادی را به مرحله بالفعل برساند، تا مرتبه­ای که گاه چنین شخصی می­تواند فعالیت­های مافوق توان یک فرد سالم را نیز به اجرا درآورد.

حال چنانچه با بهره‌گیری از ظرفیت­ها و امکانات موجود، زمینه و شرایط مطلوبی مهیا شده و محیط برای رشد و توسعه ورزش جانبازان و معلولان فراهم شود، این قشر معزز از اجتماع از این موهبت الهی بهره‌مند شده و به شکوفایی روح و جسم خویش نائل خواهند شد.

بر همین اساس و بنا بر فرامین مقام‌معظم‌رهبری، اسناد بالادستی، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و قوانین مجلس شورای اسلامی، توجه به توسعه همه جانبه ورزش جانبازان و معلولان از جمله اولویت‌های ورزشی کشور محسوب می‌گردد.

‌ماده ۱- در این مصوبه اصطلاحات مربوطه به شرح ذیل تعریف می‌شوند:

۱) جانباز: به کسی اطلاق می‌شود که سلامتی خود را در راه تکوین، شکوفایی، دفاع و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و کیان جمهوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضد انقلاب و اشرار از دست داده و به اختلالات و نقص‌های جسمی یا روانی دچار شود.

۲) معلولیت: عارضه­ای که بر اثر اختلال در سیستم جسمی، حرکتی، حسی و ذهنی فرد ایجاد و بر اثر آن فرد قادر به تامین کامل یا بخشی از نیازهای فردی و یا اجتماعی خود نباشد.

۳) انواع معلولیت: انواع معلولیت مورد نظر در ورزش جانبازان و معلولان عبارت است از:‌

معلولیت جسمی (قطع عضو، ضایعات نخاعی، فلج مغزی، فلج اطفال، اعصاب محیطی، تغییر شکل مفاصل)، معلولیت ذهنی، معلولیت حسی (نابینایی، کم‌بینایی و ناشنوایی)؛ چند معلولیتی و معلولیت ناشی از آسیب اعضای داخلی (تنفسی، قلبی و... مثل بیماران خاص و پیوند اعضا)

۴) ورزش قهرمانی: ورزش‌های رقابتی و سازمان‌یافته‌ای که با توجه به قوانین و مقررات خاص برای ارتقاء رکوردهای ورزشی و کسب رتبه یا مدال انجام می‌شود.

۵) ورزش همگانی: انجام فعالیت‌های جسمانی سلامت بخش که بدون محدودیت جسمی، جنسی، سنی و مالی می‌باشد.

۶) ورزشکار همگانی: به فردی گفته می‌شود که ورزش را با هدف تامین تندرستی و ارتقاء سطح سلامت و نشاط انجام می‌دهد و معطوف به کسب نتیجه و مدال نمی‌باشد.

۷) ایستگاه ورزش همگانی: محیطی است که جهت انجام فعالیت‌های ورزشی برای عموم مردم در نظر گرفته می‌شود.

۸) هیئت ورزشی: بالاترین مرجع فنی یک رشته ورزشی در سطح استان، شهرستان است که با هماهنگی فدراسیون متبوع و اداره تربیت بدنی مربوطه، مسئولیت حسن اجرای قوانین و مقررات ورزشی را به عهده دارد.

۹) مکان ورزشی: فضای محصور سرپوشیده و یا روبازی است که ضوابط فنی و قابلیت انجام فعالیت‌های ورزشی را دارا بوده و مجوز لازم را از مراجع ذی‌صلاح دریافت نموده باشد.

۱۰) سرانه اعتبار ورزشی: عبارت است از نسبت اعتبار تخصیص یافته برای انجام فعالیت‌های ورزشی به جمعیت هدف در یک مقطع زمانی مشخص.

۱۱) مناسب سازی: پیش‌بینی و ایجاد امکانات، تسهیلات و فضای لازم در اماکن و فضاهای ورزشی برای تردد و بهره‌برداری معلولان و جانبازان.

ماده ۲- اهداف

۱) حفظ و ارتقای سطح سلامت و توانمندی‌های جسمی، روانی، ورزشی و نشاط جانبازان و معلولان و تقویت حضور آنان در جامعه

۲) افتخارآفرینی جانبازان و معلولان در عرصه رقابت­های بین المللی و جهانی ورزش

۳) نهادینه‌سازی اخلاق، معنویت و فرهنگ پهلوانی در بستر فعالیت­های ورزشی

۴) تامین عدالت اجتماعی در بهره‌مندی جانبازان و معلولان از خدمات و امکانات ورزشی

ماده ۳- راهبردها

۱) تقویت اعتماد و حفظ عزت به نفس جانبازان و معلولان و ارتقای فرهنگ و نگرش جامعه نسبت به پدیده معلولیت

۲) ایجاد عزم و مشارکت ملی و فعال­سازی سازمان­ها و نهادها در امر ورزش جانبازان و معلولان

۳) توسعه ورزش همگانی­ و ارتقای سطح سلامتی و نشاط جانبازان و معلولان

۴) توسعه ورزش قهرمانی و فضای رقابت سالم در بین جانبازان و معلولان

۵) اهتمام ویژه به فعالیت‌های فرهنگی و تربیتی در فعالیت­های ورزشی جانبازان و معلولان

۶) توسعه منابع انسانی کارآمد در ورزش جانبازان و معلولان به‌ویژه مدیران، مربیان و ...

۷) توسعه علمی، آموزشی و فن‌آوری در ورزش جانبازان و معلولان

۸) توسعه زیرساخت­های ورزش جانبازان و معلولان

۹) حفظ و ارتقای جایگاه ایران اسلامی در عرصه بین‌المللی ورزش جانبازان و معلولان

ماده۴- اقدامات و وظایف دستگاه‌ها

الف) وظایف و اقدامات مشترک

کلیه وزارتخانه­ها، سازمان­ها و نهادهای کشوری و لشکری موظف به انجام اقدامات زیر می­باشند:

۱- برنامه‌ریزی برای ترویج فرهنگ حضور، توانمندسازی و افتخارآفرینی جانبازان و معلولان

۲- ایجاد و فعال­سازی انجمن یا هیئت ورزش‌های جانبازان و معلولان در ساختار ورزشی مربوط و رده‌های تابعه

۳- همکاری و تعامل با متولیان ورزش جانبازان و معلولان در زمینه­های مختلف

۴- حمایت و مشارکت فعال در امر برگزاری هر چه باشکوه­تر «روز ملی پارالمپیک»

۵- تخصیص درصدی از ظرفیت اماکن و تجهیزات ورزشی دستگاه مربوط به امر ورزش جانبازان و معلولان، بصورت رایگان و متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان

۶- تخصیص قسمتی از یک درصد بودجه موضوع ماده (۵۳) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت در دستگاه مربوط برای تحقق این مصوبه و در جهت توسعه ورزش جانبازان و معلولان متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان

۷- حمایت موسسات اقتصادی وابسته (شرکت­ها، بانک­ها و...)، از فعالیت­های ورزش جانبازان و معلولان

تبصره: فعالیت­های ورزشی مورد نظر در دستگاه‌های ذیربط در این مصوبه افراد ذیل را نیز شامل می‌شود:

۱) کارکنان جانباز و معلول دستگاه

۲) اعضای معلول خانواده کارکنان دستگاه

۳) خدمات‌دهی به معلولین ساکن در حریم فعالیتی اماکن ورزشی دستگاه در ورزش جانبازان و معلولین

ب) وظایف و اقدامات اختصاصی:

- وزارت ورزش وجوانان

۱- حمایت ویژه از توسعه ورزش جانبازان و معلولان، به خصوص در وضع قوانین و مقررات، آیین­نامه­ها و... در سطح وزارت، دولت و مجلس شورای اسلامی

۲- تخصیص درصدی از بودجه­ و تجهیزات ورزشی کشور به امر ورزش جانبازان و معلولان؛ متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان

۳- اختصاص درصدی از برنامه­های شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور به مناسب‌سازی اماکن ورزشی و ایجاد اماکن اختصاصی ورزش جانبازان و معلولان؛ متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان

۴- اختصاص یک نوبت از اوقات روزانه اماکن ورزشی تحت تملک وزارت ورزش و جوانان به ورزش جانبازان و معلولان

۵- واگذاری حداقل یک مجموعه ورزشی از طریق برگزاری مزایده با اولویت در شرایط مساوی (با اعلام کارشناس رسمی دادگستری) به هیئت­های ورزش جانبازان و معلولان در مراکز استان و نیز شهرهای با جمعیت بالای۵۰ هزار نفر

۶- مکلف نمودن باشگاه­های ورزشی تحت حمایت دولت جهت فعالیت در حوزه ورزش جانبازان و معلولان و هم­چنین مشروط نمودن صدور پروانه باشگاه­های جدید التاسیس به این امر.

۷- فراهم آوردن تسهیلات لازم برای مشارکت و سرمایه‌گذاری خیرین و سازمان‌های مردم نهاد، در حوزه ورزش جانبازان و معلولان

۸- معافیت اماکن ورزشی اختصاصی جانبازان و معلولان از شمول ماده ۸۸ (قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت)

- وزارت آموزش و پرورش

۱- ترویج فرهنگ حضور، توانمندسازی و افتخارآفرینی معلولان، در بین دانش‌آموزان، معلمان و مربیان ورزشی از طریق درج در کتاب‌های درسی، برنامه­های تربیتی و نیز امور فوق برنامه و ضمن خدمت، با بهره­گیری از فعالیت­های ورزشی

۲- ایجاد رشته تحصیلی ورزش جانبازان و معلولان در مراکز آموزش و تربیت معلمان ورزشی و تربیت و ارتقای دانش معلمان و مربیان ورزش معلولان

۳- فراهم نمودن تجهیزات ورزشی و توانبخشی لازم در مدارس استثنایی

۴- تسهیل دسترسی دانش­آموزان معلول به اماکن و تجهیزات ورزشی موجود در مدارس

۵- توجه به ورزش همگانی در سازمان آموزش و پرورش استثنایی از طریق افزایش ساعت درس ورزش

۶- تربیت معلولان تحت پوشش و پرورش افراد مستعد برای حضور در مسابقات ورزشی و تیم­های ملی

۷- آموزش و آگاهی­بخشی به دانش­آموزان غیر استثنایی، به‌منظور اتخاذ شیوه تعامل صحیح با افراد معلول در محیط مدرسه و جامعه.

- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان بهزیستی

۱- توسعه و تقویت ورزش معلولان در مراکز آسایشگاهی و افراد واجد شرایط تحت پوشش (با تاکید بر ورزش همگانی و استعدادیابی) از طریق تربیت و تامین مربی و تجهیزات ورزشی مورد نیاز

۲- مشارکت در توسعه ایستگاه­های ورزش همگانی ویژه معلولان در نقاط مختلف شهرها

۳- ارائه تسهیلات برای تامین وسایل نقلیه مناسب برای حضور معلولان تحت پوشش در برنامه‌های ورزشی

۴- کمک به توسعه ورزش همگانی در منازل معلولانی که امکان حضور در اجتماع برایشان به دشواری امکان­پذیر است.

- بنیاد شهید و امور ایثارگران

۱- توسعه و تقویت ورزش جانبازان در مراکز آسایشگاهی و افراد واجد شرایط تحت پوشش (با تاکید بر ورزش همگانی)، از طریق تربیت و تامین مربی و تجهیزات ورزشی موردنیاز

۲- مساعدت و مشارکت در توسعه ایستگاه­های ورزش همگانی ویژه جانبازان و معلولان، در نقاط مختلف شهرها

۳- ارائه تسهیلات برای تامین وسایل نقلیه مناسب برای امکان حضور جانبازان تحت پوشش در برنامه­های ورزشی

۴- کمک به توسعه ورزش همگانی در منازل جانبازانی که امکان حضور در اجتماع برایشان به دشواری امکان­پذیر است.

- وزارت کشور

۱- استانداری­ها، فرمانداری­ها، شهرداری­ها و بخشداری­های کشور موظفند از طریق مدیریت عالیه و ایجاد هماهنگی بین همه دستگاه‌های اجرایی و نظارت بر انجام وظایف آنها، از توسعه ورزش جانبازان و معلولان، حمایت مادی و معنوی نمایند.

۲- تسهیل در ایجاد و حمایت از سازمان­های مردم ­نهاد (سمن‌ها) فعال در زمینه ورزش جانبازان و معلولان.

- شورای شهر و شهرداری‌ها

۱- پیش­بینی لازم برای احداث مجموعه­های ورزشی ویژه جانبازان و معلولان و بهسازی و مناسب‌سازی معابر عمومی به‌منظور تسهیل در رفت و آمد آنان

۲- احداث مجموعه‌های ورزشی اختصاصی جانبازان و معلولان به تناسب تراکم جمعیت

۳- مناسب‌سازی اماکن ورزشی تحت پوشش و هم­چنین مساعدت به سایر نهادها به‌منظور تسهیل در بهره­برداری جانبازان و معلولان از اماکن ورزشی

۴- ایجاد تسهیلات ویژه در حمل و نقل و جابه­جایی جانبازان و معلولان برای شرکت در فعالیت­های ورزشی

۵- فعال نمودن و تقویت هیئت ورزش‌های جانبازان و معلولان در شهرداری‌ها، بخشداری­ها و دهیاری­ها

۶- اختصاص یک نوبت رایگان از ساعات مفید روزانه مجموعه‌های ورزشی تحت پوشش شهرداری‌ها و بخشداری­ها، به ورزش جانبازان و معلولان

۷- اختصاص درصدی از بودجه‌های فرهنگی شهرداری­ها به امر توسعه ورزش همگانی جانبازان و معلولان(متناسب با آمار و درصد جمعیتی آنان، نیازها و...)

۸- ایجاد ایستگاه­های ورزشی ویژه جانبازان و معلولان در پارک‌ها، فرهنگ‌سراها و...

۹- مساعدت و مشارکت در توسعه ایستگاه­های ورزش همگانی ویژه معلولان جامعه، در نقاط مختلف شهرها

۱۰- اختصاص درصدی از فضای تبلیغاتی شهر به‌منظور فرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی همگانی و با هدف کمک اقتصادی به توسعه ورزش جانبازان و معلولان

۱۱- کمک به هیئت‌های استانی، در اجرای برنامه‌های ورزشی جانبازان و معلولان (با اولویت برنامه­های ورزش همگانی)

۱۲- مساعدت در تامین تجهیزات ورزشی آسایشگاه‌ها و مراکز نگهداری جانبازان و معلولان

- سازمان صدا و سیما

۱- ترویج فرهنگ حضور، توانمندسازی و افتخارآفرینی جانبازان و معلولان، اولویت­بخشی و افزایش سهم ورزش جانبازان و معلولان، آموزش، اطلاع­رسانی، فرهنگ­سازی در شبکه‌های ملی و استانی

۲- فرهنگ سازی برای جلب مشارکت خیرین و حامیان مالی ورزش جانبازان و معلولان

۳- تولید و پخش برنامه­های مستند از زندگی قهرمانان و الگوهای شاخص ورزش جانبازان و معلولان

۴- تولید و پخش برنامه­های لازم برای اصلاح و تغییر نگرش جامعه نسبت به معلولان و هم‌چنین اصلاح نگرش معلولان نسبت به خود

۵- توسعه تولیدات سینمایی، سریال، انیمیشن، مستند ترکیبی، تولید و پخش برنامه­های مسابقه و سرگرمی و حضور کودکان و نوجوانان معلول در برنامه­های متنوع و انعکاس اخبار رویدادهای ورزشی جانبازان و معلولان

- ستاد کل نیروهای مسلح و سازمان بسیج مستضعفین

۱- فعال­سازی ساختار و برنامه­های ورزش همگانی جانبازان و معلولان در سطوح مختلف تابعه

۲- توسعه ورزش همگانی جانبازان و معلولان در عرصه گسترده رده­های تابعه

۳- برنامه‌ریزی برای تقویت و گسترش ورزش قهرمانی جانبازان و معلولان (با اولویت رشته­های مدال­آور)

- جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی

۱- برنامه‌ریزی برای ارتقای توانمندی‌های جسمانی و سلامت روحی و روانی و توانبخشی جمعیت جانباز و معلول کشور با بکارگیری ظرفیت­ها و وظایف ذاتی هلال احمر و ارائه تسهیلات و خدمات ورزشی (اماکن، تجهیزات و...)

۲- استفاده بهینه از سوله­های بحران در مواقع غیر بحران در تامین فضای ورزشی مورد نیاز

- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی

۱- استفاده از ظرفیت­های فرهنگی دستگاه برای اصلاح نگرش جامعه نسبت به معلول و اصلاح نگرش معلولان نسبت به خود و ارتقای روحیه امید و خودباوری در جامعه هدف.

۲- هدایت و حمایت مادی و معنوی از ورزش جانبازان و معلولان در حوزه مطبوعات، رسانه‌های مجازی، کتاب، فیلم، جشنواره­ها، تحقیقات، بازی­های رایانه­ای، هنرهای تجسمی و نمایشگاهی و...

۳- استفاده از ظرفیت سازمان اوقاف و امور خیریه برای توسعه ورزش جانبازان و معلولان

۴- استفاده از ظرفیت­های ستاد عالی کانون­های فرهنگی و هنری مساجد در توسعه اهداف فرهنگی ورزش جانبازان و معلولان

۵- به‌کارگیری ظرفیت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (رایزنی­های فرهنگی و خانه­های فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور) به‌منظور پشتیبانی و حمایت مادی و معنوی از تیم­ها و کاروان­های اعزامی ورزش جانبازان و معلولان در رقابت­های بین­المللی

- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی

۱- برنامه‌ریزی برای توسعه علمی و فناوری ورزش جانبازان و معلولان از طریق انجام تحقیق، پژوهش، مقاله و... در جهت ارتقای توانبخشی، سلامت و توسعه ورزش همگانی و قهرمانی

۲- تشویق و حمایت دانشجویان در ارائه پایان­نامه در حوزه­های متنوع و مورد نیاز ورزش جانبازان و معلولان

۳- ایجاد و توسعه رشته­های تحصیلی در مقاطع مختلف مرتبط با ورزش جانبازان و معلولان در مراکز تابعه

۴- ارائه خدمات و حمایت‌های ویژه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از فعالیت­ها و برنامه­های ورزشی و نیز ورزشکاران و فعالان حوزه جانبازان و معلولان

- وزارت راه و شهرسازی

۱- مناسب‌سازی اماکن ورزشی موجود در شهرها، شهرک­ها و بخش­ها و تسهیل در بهره‌برداری جانبازان و معلولان از اماکن موجود ورزشی

۲- پیش­بینی اماکن ورزشی اختصاصی جانبازان و معلولان در توسعه شهرها و شهرک­های جدید

- وزارت اقتصاد و دارایی

فراهم آوردن تسهیلات، تخفیفات و مشوق‌های ویژه مالیاتی و...، برای جلب مشارکت بخش خصوصی و تعاونی‌ها در ورزش جانبازان و معلولان (اماکن، تجهیزات و حمایت و پشتیبانی)

- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات

۱- ایجاد شبکه مجازی مناسب، ویژه حمایت و تقویت ورزش جانبازان و معلولان و فرهنگ‌سازی مربوط

۲- ایجاد شرایط لازم برای استفاده از بستر شبکه­های مخابراتی و مجازی در فرهنگ­سازی، اطلاع­رسانی، آموزشی و حمایت از ورزش جانبازان و معلولان

- وزارت امور خارجه

به‌‌کارگیری ­ظرفیت­های وزارت امور خارجه و سفارتخانه­های تابعه در تعامل با سفارت­ کشورهای میزبان، برای پشتیبانی و حمایت­ مادی و معنوی از تیم­ها و کاروان­های­ اعزامی ­ورزش­ جانبازان ­و معلولان ­در رقابت­های بین­المللی.

- سایر دستگاه­ها

سایر دستگاه­هایی که ظرفیت­های اختصاصی مناسبی در حمایت از توسعه و ترویج فرهنگ و ورزشی جانبازان و معلولان در اختیار دارند و نام آنها ذکر نشده موظف به همکاری و حمایت از این حوزه می­باشند.

ماده ۵- نظام اجرا، نظارت و پیگیری

۱- به‌منظور هماهنگی و راهبری اجرا، سازماندهی، پایش و ارزیابی مستمر تحقق این مصوبه، دبیرخانه‌ای در ذیل کمیسیون فرهنگی تربیت‌بدنی موضوع مصوبه جلسه ۶۳۷ مورخ ۳/۱۰/۱۳۸۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی (به دبیری ریاست فدراسیون ورزش‌های جانبازان و معلولان)، تشکیل و هر ساله گزارش عملکرد دستگاه­ها را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه می‌نماید.

۲- دستگاه‌های اجرایی ذیربط با هماهنگی سازمان برنامه­ و بودجه کشور، اعتبارات و پشتیبانی لازم به‌منظور تحقق اهداف و برنامه‌های پیش‌بینی شده در این مصوبه را فراهم می‌نمایند.

ماده ۶- این مصوبه مشتمل بر یک مقدمه، ۶ ماده و ۱ تبصره در جلسه ۷۹۴ مورخ ۱۵/۱/۱۳۹۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید. ص/۷۹۴.۲

حسن روحانی

رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی