عمومی | دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

با تلاش استاد دانشکده داروسازی دانشگاه، بوعلی سینا ،جالینوس پارس نام گرفت

دکتر حمیدرضا مقیمی استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن بزرگداشت یاد و خاطره  دانشمندان بزرگ ایرانی در حوزه طب و سلامت؛ آسمان پزشکی و داروسازی ایران را مزین به ستاره های درخشان عنوان کرد.
این استاد فارماسیوتیکس و نانوتکنولوژی دارویی دانشکده داروسازی، ضمن بیان این مطلب اظهار داشت: آسمان پزشکی و داروسازی ایران پر از ستاره های درخشان است؛  بزرگانی نظیر تریتا (نخستین پزشک آریایی)، آزونکس و فرایتس (فرهاد) در دوره اشکانیان، برزوی طبیب در دوران انوشیروان، جبرئیل دروستبد و جهانای ماسویه از جندی شاپور در دوران پیش از اسلام و بزرگانی چون زکریای رازی، ابوعلی سینا، فارابی، ابوریحان بیرونی، جرجانی و عقیلی خراسانی پس از اسلام .
دکتر مقیمی با بیان این مطلب که نقش این بزرگان در تاریخ پزشکی و داروسازی ایران، دنیای اسلام و جهان بر هیچ کس پوشیده نیست افزود: در بیشتر کتب تاریخ داروسازی دنیا از دانشگاه جندی شاپور و بزرگانی چون زکریای رازی و ابوعلی سینا (دو پزشک و داروساز برجسته ایرانی) نام برده شده است؛ مانند کتاب Remington: The Science and Practice of Pharmacy که یکی از منابع اصلی رشته داروسازی است. با این حال، در بیشتر این نوشته ها نه تنها اشاره ای به ایرانی بودن این بزرگان نمی شود، بلکه آنها را متعلق به سایر ملل (عمدتاً عرب) می دانند و متاسفانه در این بین کشورهایی نیز درصدند که این بزرگان را از آن خود اعلام کنند.
وی افزود: در این میان و در این تاریخ نگاری ناسازگار، منابعی نیز هستند که واقع گرا بوده و تاریخ را آگاهانه و بدون تعصب و نظر می نگارند و از بین اینها باید به کتاب بسیار ارزشمند Physical and Biophysical Foundations of Pharmacy Practice نوشته دو تن از بزرگان داروسازی دنیا پروفسور رابرترز و پروفسور فلینProfessor Gordon L. Flynn and Professor Michael S. Roberts اشاره کرد که در آن از ابوعلی سینا با عنوان جالینوس پارس (The Persian Galen) و از رازی با عنوان رازی پارس (Rhazes of Persia) یاد شده است.
دکتر مقیمی خاطرنشان کرد: در این کتاب آمده است؛ "ابوعلی سینا به واقع جالینوس پارس (ایران) است و می توان او را پدر داروسازی و طب اسلامی نامید".
انتخاب استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی بعنوان یکی از داوران کتاب مرجع داروسازی دانشگاه میشیگان
دکتر حمیدرضا مقیمی از دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به عنوان یکی از داوران کتاب مبانی فیزیکی و بیوفیزیکی حرفه داروسازی Physical and Biophysical Foundations of Pharmacy Practice انتخاب شده و نقش موثری داشته است.
کتاب مذکور مشتمل بر ۱۲ فصل و بیش از ۸۰۰ صفحه است که توسط دانشگاه میشیگان چاپ شده و مورد توجه دانشگاهیان و صنایع داروسازی قرار گرفته است و به عنوان رفرانس درسی مورد استفاده دانشجویان و اساتید داروسازی می باشد.
بخش اول این کتاب به تاریخ داروسازی از آغاز بشر تا به امروز می پردازد و بیش از ۳ صفحه آن مربوط به زکریای رازی و ابوعلی سینا است. در این نوشته نقش این دانشمندان برجسته ایرانی در داروسازی و پزشکی  ایران، جهان و دنیای اسلام تبیین شده و از زندگی، دانش، هنر، عقاید و نوشته های آنان به خوبی یاد شده است.
با تلاش استاد دانشکده داروسازی دانشگاه؛ بوعلی سینا جالینوس پارس نام گرفت
دکتر مقیمی با بیان این مطلب که در کتاب مذکور از زکریای رازی با عنوان رازی پارس و از ابن سینا با نام جالینوس پارس یاد شده است، خاطرنشان کرد: در هنگام داوری متوجه شدم که در این کتاب به درستی از زکریای رازی به عنوان رازی پارس نام برده شده است ولی در خصوص ابوعلی سینا، چنین نبود و همانگونه که متاسفانه در بعضی منابع دیگر آمده است، منسوب به مللی غیر از ایران بود، در حالی که ابوعلی سینا دانشمندی ایرانی است و تنها به رسم زمان خود، کتب و مقالات علمی خود را بعضاً به زبان عربی می نوشته است. لذا، به درستی و بر اساس واقعیات غیر قابل انکار، و با ارایه ادله و مدارک، ثابت کردم ابوعلی سینا ایرانی (پارسی) است و این چنین شد که او در این کتاب به درستی جالینوس پارس (The Persian Galen) نام گرفت.
وی همچنین افزود: با ارائه مدارک و شواهد مذکور، نقش پزشکی و داروسازی ایرانی در پزشکی و داروسازی دنیای اسلام و جهان در این کتاب مورد توجه بیشتر و دقیق قرار گرفته است.
دکتر مقیمی در باره نحوه انتخابش به عنوان داور اظهار داشت: با توجه به مطالعات گوناگون در زمینه تاریخ پزشکی و داروسازی و نتایج یکی از پژوهشهای خود، کتابی با عنوان "سیستم های دارورسانی در داروسازی سنتی ایران، از ساختار تا بیوفارماسی" نوشتم که در برگیرنده تاریخ سیستمهای دارورسانی از ایران باستان تا به امروز است. معرفی این کتاب در یک بحث علمی در خارج از کشور برای بزرگان داروسازی، مقدمه ای شد برای انتخابم به عنوان یکی از داوران کتاب مبانی فیزیکی و بیوفیزیکی حرفه داروسازی.
در کتاب Physical and Biophysical Foundations of Pharmacy Practice در باره ابن سینا آمده است:
"ابن سینا، یکی دیگر از بزرگان داروسازی و پزشکی ایران، در ۹۸۰ میلادی در روستایی نزدیک بخارا متولد شد. به دلیل هوش سرشار او، پدرش برای او آموزگار خصوصی گرفت تا به او ریاضیات، منطق، علوم طبیعی و اختر شناسی بیاموزد. بعدها او فیزیک، متافیزیک و پزشکی نیز آموخت و در همه آنها سرآمد شد. وقتی بیست ساله بود، بیش از ۲۰۰ کتاب نوشته بود. سپس به سرگذشت او و وزارت او در همدان و مرگ او در همین شهر می پردازد.
در این کتاب آمده است که ابن سینا در اصول طب، تشخیص، بیماریها، درمان، فلسفه، منطق، متافیزیک، ستاره شناسی و ... صاحب نظر است و بیان می کند که کارهای او به تدریج وارد اروپا شد و بقدری مورد توجه قرار گرفت که نسخه لاتین کتاب قانون او ۱۷ بار طی سالهای ۱۵۰۰-۱۴۷۰ میلادی و بیش از ۲۰ مرتبه نیز در قرن ۱۶ میلادی چاپ شد.
در ادامه کتاب، به تعریف ابن سینا از طب، درمان و سلامتی، معرفی مقدمات مطالعات بالینی (Clinical Trials) برای بررسی اثربخشی قطعی (نه تصادفی) توسط او،  بحث ابن سینا روی مدل مناسب برای مطالعات بالینی، خصوصیات لازم برای داروها و ... اشاره شده است.
این کتاب همچنین برخی از اصول معرفی شده توسط ابن سینا را مطابق با اصول پذیرفته شده توسط FDA در روزگار کنونی می داند و در آخر نیز، ضمن معرفی کامل کتاب قانون ابن سینا، می گوید که قانون پلی بین نظرات بقراط و جالینوس و طب مدرن است.
در کتاب Physical and Biophysical Foundations of Pharmacy Practice در باره رازی میخوانیم:
رازی پارس (Rhazes of Persia) ، فیلسوف، بزرگ-پزشک و بزرگ-داروساز زمان خود، که نسخه اسلامی بقراط به شمار می آید، در سال ۸۶۵ میلادی در ایران متولد شد. او بیش از ۱۸۰ کتاب دارد که مهمترین آنها "المنصوری" و "الحاوی" است که در برگیرنده طب یونانی، ایرانی، سریانی و ... و تجارب شخصی خودش می باشد. رازی اولین کسی بود که روده حیوانات را برای بخیه به کار برد و تاثیر بسیار زیادی بر علوم و طب اروپا گذاشت. رازی دانشجویان فراوانی داشت و بسیار مهربان بود و بینوایان را مجانی درمان می کرد. رازی شیمیست و داروساز بود و وسایل بسیاری مانند فلاسک، اسپاتول، هاون، ویال و ... را، که امروزه نیز کاربرد دارند، ابداع یا بهینه کرد. وی فلسفه را وارد طب کرد و تفکرات برخی از دانشمندان قبل از خود را به چالش کشید. او همچنین بر این باور بود که خصوصیات مواد مسئول بیماریها هستند. این کتاب می گوید: "رازی بدون شک از پیش قراولان پزشکی و داروسازی بیمارستانی است".
دکتر مقیمی همچنین با اشاره به بخشی از کتاب خود (سیستم های دارورسانی در داروسازی سنتی ایران) در خصوص دانش ابن سینا؛ نظرات ابوعلی در باره تاثیر فرمولاسیون بر اثربخشی داروها و تاثیر خصوصیات داروها بر جذب آنها در بدن را مطرح کرد و بیان داشت که می توان اینها را نوعی تعریف اولیه از بیوفارماسی امروزین دانست.
دکتر مقیمی در خاتمه خاطرنشان کرد: وجود چنین منابعی که به روشنی و به درستی این بزرگان را متعلق به ایران می دانند، بسیار ارزشمند است و اینگونه منابع، قطعاً تاثیر شگرفی در نگارش متون آتی و روشن تر شدن اهمیت جایگاه ایران در داروسازی و پزشکی جهان خواهند داشت.