بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو ( CCHF ) یک بیماری ویروسی مشترک بین انسان و حیوان است، ناقل این بیماری نوعی کنه از گونه هیالوما می باشد، این بیماری از اوایل بهار تا اواخر تابستان که زمان فعالیت کنه ها است بیشتر دیده می شود و در حیوانات علائم مشخص ندارد، ولی در انسان موجب بیماری می شود. این بیماری در کشور ایران بومی است و همه ساله مواردی از آن از استان های مختلف کشور گزارش می شود.

حسن خوبان، کارشناس مسوول مبارزه با بیماری های واگیر مرکز بهداشت شهید بلندیان شهرستان قزوین ضمن بیان مطالب فوق گفت: کسانی که دام ها را ذبح می کنند، کارگران کشتارگاه ها، کسانی که بلافاصله پس از ذبح دام گوشت و سایر بافت های دام آلوده را قطعه و یا مصرف می کنند، دامداران، کسانی که در کار خرید و فروش دام هستند، قصاب ها، چوپانان، افراد در تماس نزدیک با دام و کنه ناقل، دامپزشکان، تکنسین های دامپزشکی، کارکنان آزمایشگاه، پزشکان، پرستاران و کارکنان بهداشتی درمانی در تماس با بیماران مبتلا و مراقبین بیماران از جمله افراد در معرض خطر هستند.

بالا بودن میزان مرگ و میر، تمایل به بومی شدن ، شدت بیماری در انسان، وفور ناقل (کنه هیالوما)، وفور مخازن (دامپروری و دامداری)، ارتباط نزدیک انسان و دام، گوشت به عنوان یک غذای اصلی سبد خانوار، وجود بیماری در کشورهای همسایه و قاچاق دام از این کشورها، بدون علامت بودن بیماری در دام، ایجاد نگرانی در جامعه ، توانائی انتقال سریع در بیمارستان ، عدم وجود درمان اختصاصی یا واکسن تایید شده و نوپدید بودن این بیماری از موارد دارای اهمیت بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو است که خوبان به آنها اشاره کرد و در مورد دوره پنهان آن گفت: دوره پنهان این بیماری پس از گزش کنه، یک تا سه روز و حداکثر ۹ روز و در صورت تماس با بافت ها یا خون آلوده، پنج تا شش روز و حداکثر ۱۳ روز و بطور متوسط، یک تا هفت روز است.

علائم بیماری

این کارشناس در زمینه علایم بیماری گفت: تب خونریزی دهنده کریمه کنگو ناگهانی شروع می شود و علائم آن سردرد شدید، تب، درد عضلانی، درد و سفتی گردن، درد چشم، قرمزی چشم و گاهی با حالت تهوع و استفراغ و اسهال می تواند همراه باشد و بیمار پس از طی این مرحله وارد مرحله خونریزی می شود.

وی تصریح کرد که علائم خونریزی از نقاط مختلف بدن مثل کبودی، بثورات جلدی، خونریزی از بینی و لثه، خلط خونی، ادرار خونی، خونریزی از رحم و مدفوع سیاه دیده می شود و افراد در صورت مشاهده علائم فوق باید، فوری به پزشک مراجعه کنند.

راه های انتقال

خوبان اظهار کرد: بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو از طریق گزش کنه و له کردن کنه با دست، تماس با خون تازه دام آلوده موقع ذبح حیوان، تماس مستقیم با گوشت و سایر بافت های دام آلوده بلافاصله پس از ذبح دام موقع، قطعه قطعه کردن، تماس مستقیم با خون و ترشحات دفعی بیماران مبتلا به این بیماری از قبیل بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ منتقل می شود.

راه های پیشگیری و کنترل بیماری

ایشان عنوان کرد: افراد لازم است گوشت و سایر بافت های دام را حتما از مراکز مجاز و دارای مهر و علامت دامپزشکی تهیه کنند، زیرا دامپزشکی این گوشت ها را ۲۴ ساعت پس از کشتار در یخچال نگهداری و سپس آن اجازه استفاده می دهد که در این حالت، ویروس عامل بیماری غیرفعال می شود و نمی تواند بیماری زا باشد.

وی با تاکید به اینکه دام ها حتما باید در محل کشتارگاه ها ذبح شوند؛ ذبح دام ها در منازل و معابر را با خطر بالای ابتلا به بیماری همراه دانست و گفت: گوشت دام تازه ذبح شده حتما باید ۲۴ ساعت دریخچال (دمای صفر تا ۴ درجه) نگهداری و سپس قطعه شده و مصرف شود.

خوبان با گفتن اینکه جگر، دل و قلوه دام تازه ذبح شده حتما باید ۴۸ ساعت در یخچال (دمای صفر تا ۴ درجه) نگهداری و سپس قطعه شده و مصرف شود، عنوان کرد: موقع قطعه کردن گوشت از دستکش استفاده شود؛ کسانی که در کار ذبح دام هستند باید از وسایل حفاظتی شامل ماسک، روپوش، پیشبند، چکمه و دستکش مناسب استفاده کنند؛ دامداران موقع تماس با دام از لباس پوشیده و با رنگ روشن استفاده کنند و پس از خروج از محل نگهداری دام لباس های خود را تعویض کنند و از له کردن کنه ها پرهیز شود.

سمپاشی محل نگهداری دام ها، صنعتی کردن کشتارگاه ها، نظارت بر رعایت اصول ایمنی و بهداشتی در کشتارگاه ها، بهسازی و بازسازی دامداری های سُنّتی، جداسازی محل زیست انسان از محل نگهداری دام ها، برقراری مقررات قرنطینه دامی، ساماندهی و مدیریت نقل و انتقال و تردد بهداشتی دام در مناطق مرزی و جلوگیری از قاچاق دامی از مواردی بود که خوبان به آنها تاکید کرد.

گفتنی است، نشست آموزشی با موضوع بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو برای ۴۰ تن از صاحبان مشاغلی که بیشترین مواجهه با دام و فراورده های دامی را دارند مانند: قصابان، طباخان، جگرکی ها و کارگران کارگاه های لبنیاتی شهر قزوین برگزار شد و ستاری، کارشناس بیماری های مرکز بهداشت شهید بلندیان شهرستان قزوین ضمن بیان مطالبی در همین زمینه، به سوالات شرکت کنندگان پاسخ داد.