با برگزاری ‌نشست توسعه مدیریت اطلاعات بلایا (اپدیم)، مقر دائمی مرکز منطقه‌ای مدیریت اطلاعات بلایا برای آسیا و اقیانوسیه (اپدیم)، با حضور محمد باقر نوبخت، معاون دبیر‌کل سازمان ملل متحد و نمایندگان کشورهای عضو اسکاپ در تهران افتتاح شد.
بعد از توافقنامه‌ای که در تهران به امضای محمدباقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه و همچنین خانم شمشاد اختر، معاون دبیرکل سازمان ملل رسید، طی بازدید کارشناسان عضو اسکاپ، مقر دائمی مرکز منطقه‌ای مدیریت اطلاعات بلایا برای آسیا و اقیانوسیه (اپدیم)، به طور رسمی در ایران افتتاح شد.
با افتتاح مقر دائمی اپدیم در ایران به عنوان مرکز منطقه‌ای برای مدیریت بلایای طبیعی و همکاری کشورهای عضو برای تبادل علم و تجربه در این زمینه، این امکان به وجود می‌آید که در حوادث طبیعی بعدی که در کشورهای منطقه آسیا و اقیانوسیه رخ می‌دهد، شاهد تلفات انسانی و خسارات مالی کمتری باشیم.
در این نشست دو روزه که متشکل از نشست های تخصصی متفاوتی بود، 40 نفر از نمایندگان کشورهای عضو کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای منطقه آسیا و اقیانوسیه (اسکاپ) و نمایندگان تخصصی دستگاه‌های مختلف از جمله سازمان نقشه‌برداری کشور، سازمان مدیریت بحران کشور، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و سایر دستگاه‌ها به بررسی و تبادل نظر در خصوص بلایای طبیعی منطقه از جمله زلزله، گرد و غبار، سیل و روش‌های مقابله با آنها پرداختند.
در افتتاحیه این نشست دو روزه، محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اینکه آسیا و اقیانوسیه پرخطرترین منطقه بلاخیز در جهان محسوب می‌شود و بیشترین آسیب را از بلایای فاجعه‌بار متحمل شده است، اظهار کرد: طبق آمار فقط طی سال گذشته 59.3 میلیون نفر در منطقه تحت تاثیر بلایای مختلف قرار گرفته‌اند و بیش از 45 میلیارد دلار خسارت به بار آمده است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه آسیا و اقیانوسیه پرخطرترین مناطق بلاخیز محسوب می‌شوند به اسکاپ پیشنهاد داد تا ایران تجارب خود در مقابله با بلایای طبیعی را به دیگر کشورها ارائه دهد؛ آخرین برنامه ایران برای مقابله با بلایای طبیعی تشریح شد.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران تجاربی در زمینه‌هایی همچون طوفان شن، ریزگردها، خشکسالی، سیل و دیگر بلایای طبیعی در اختیار دارد و مایل است آنها را در اختیار کشورهای آسیا و اقیانوسیه قرار دهد.
رئیس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: یکی از این تجارب ایران در زمینه بلایای طبیعی به زلزله بم باز می‌گردد که حدود 80  درصد از بافت این شهر تخریب و نزدیک به 31 هزار نفر جان باختند اما ایران بعد از این اتفاق تلخ شروع به بازسازی این شهر کرد و حتی توانست ارگ تاریخی بم را احیا کند.
نوبخت اظهار کرد: متاسفانه اخیراً هم با زلزله کرمانشاه روبه‌رو شدیم که شمار بسیاری از هموطنان‌مان در اثر این اتفاق جان خود را از دست دادند و این اتفاق دلیل دیگری بر ضرورت اقدام هماهنگ و پیشگیرانه در بلایا را نشان داد.
وی ادامه داد: با توجه به تمام این اتفاقات و بلایای طبیعی، ایران به اسکاپ پیشنهاد داد تا تجارب خود برای آمادگی در مقابله با بلایای طبیعی را در اختیار دیگر کشورها قرار دهد؛ این واگذاری تجارب می‌تواند به شکل برگزاری کارگاههای آموزشی و در قالب اپدیم ایجاد شود.
رئیس سازمان برنامه و بودجه اظهار کرد: به عنوان مثال در مورد زلزله ویرانگر گورخا که در سال 2015 در کشور نپال رخ داد ابنیه تاریخی همچون دیگر سازه‌ها دچار خسارت شدیدی شدند؛ اپدیم نیز متعهد شده است از طرح مطالعاتی تفصیلی خطرپذیری نپال حمایت به عمل آورده و کمکهای فنی برای مقاوم سازی ابنیه تاریخی و میراث فرهنگی این کشور را بر اساس تجارب زلزله بم فراهم کند که در این راستا هیئتهای کارشناسی با کمک فنی مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی ایران در همکاری با اپدیم به این کشورها اعزام شده‌اند.
نوبخت توضیح داد: در عین حال ایران انتظار دارد که سایر کشورهای منطقه نیز تجارب خود را در خصوص مدیریت اطلاعات بلایا در اختیار اعضای اسکاپ قرار دهند تا در نتیجه اشتراک مساعی بتوانیم زندگی بهتری برای همنوعانمان رقم بزنیم.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران خود را متعهد می‌داند که از تمام ظرفیتهای تخصصی خود برای تقویت اپدیم استفاده کند که از جمله این ظرفیتها شامل مرکز تحقیقات ساختمانی و مسکن، سازمان ملی نقشه برداری، پژوهشکده بین المللی لرزه نگاری، مهندسی زلزله و دانشگاه تهران است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه اضافه کرد: همچنین ایران ضمن تمهید ساختمان مقر اپدیم تاکنون مبلغ سه میلیون و 300 هزار دلار به تاسیس اپدیم کمک کرده است.
شمشاد اختر، معاون دبیر کل سازمان ملل در ایران، در جریان افتتاح مرکز اپدیم در ایران، با ابراز خشنودی از حضورش در تهران بیان کرد: از آنجا که آسیا و اقیانوسیه پرخطرترین منطقه بلاخیز در جهان است و بیشترین آسیب را از بلایای فاجعه بار متحمل شده، بسیار مهم است که همکاری‌ کشورهای منطقه برای پیشگیری از مخاطرات حوادث طبیعی در دستور کار قرار بگیرد و مرکز اپدیم به ما چنین ظرفیتی را می‌دهد.
دبیر اجرایی کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد (اسکاپ) با اشاره به این که ایران دانش و تجارب زیادی در زمینه مقابله با حوادث طبیعی دارد، گفت: با افتتاح مقر دائمی اپدیم در ایران به عنوان مرکز منطقه‌ای برای مدیریت بلایای طبیعی و همکاری کشورهای عضو برای تبادل علم و تجربه در این زمینه، این امکان به وجود می‌آید که در حوادث طبیعی بعدی که در کشورهای منطقه آسیا و اقیانوسیه رخ می‌دهد، شاهد تلفات انسانی و خسارات مالی کمتری باشیم.
دومین روز از نشست نمایندگان عضو کمیسیون آسیا و اقیانوسیه (اسکاپ) نیز با حضور تزیانا بوناپاسه معاون شمشاد اختر و نمایندگانی از 25 کشور عضو اسکاپ همچنین مسئولان و کارشناسان کشورمان برگزار شد. در این روز، شرکت‌کنندگان در دو نشست جداگانه با عنوان مدیریت اطلاعات برای کاهش و تاب‌آوری در برابر خطرات بلایا و نشست مشورتی همکاری‌های منطقه‌ای برای مقابله با گرد و غبار در منطقه آسیا و اقیانوسیه، به جمع‌بندی درباره وضعیت گرد و غبار در کشورهای منطقه و همچنین سایر بلایای طبیعی مانند زلزله پرداخته و در پایان، نتیجه کلی درباره این نشست‌ها ارائه شد.
دکتر محمد شکرچی‌زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، دکتر علی بیت‌اللهی رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری این مرکز و دکتر عطیه اسحاقی، دکتر نادر خواجه احمد عطاری و دکتر عطا آقایی آرائی از اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز با حضور در  نشست مدیریت اطلاعات برای کاهش و تاب‌آوری در برابر خطرات بلایا، دیدگاه‌ها و نظرات خود را در خصوص محورهای مرتبط ارائه نمودند.
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این نشست تخصصی با اشاره به تجربیات حاصل از زلزله‌های روی داده در کشور بویژه زلزله سرپل ذهاب، بر اهمیت برنامه‌ریزی برای مقابله با کاهش خطرات بلایای طبیعی تاکید نمود.

قطعنامه پایانی
نشست دو روزه توسعه مدیریت اطلاعات بلایا (اپدیم)، با صدور قطعنامه‌ای در تهران به کار خود پایان داد.
در پایان این نشست دو روزه نیز بیانیه‌ای درمورد لزوم ایجاد پایگاه‌های تبادل اطلاعات و دانش به شکل الکترونیک و آموزش از راه دور کارشناسان کشورهای عضو اپدیم صادر شد. این بیانیه همچنین بر لزوم حمایت تکنیکی از همه کشورهای منطقه برای ارتقای دانش و آمادگی هر چه بیشتر برای مقابله با حوادث و مخاطرات طبیعی تاکید کرد.
شرکت‌کنندگان نشست مدیریت اطلاعات بلایا تاکید کردند مرکز اپدیم با پردازش و تحلیل منسجم داده‌ها و تلاش همه اعضا می‌تواند به جای غافلگیری در برابر حوادث طبیعی، از آنها پیشگیری کرده.
در بخشی از این قطعنامه آمده است: در دنیای  امروز با تغییرات اقلیمی و اتفاقاتی که در پی دارد، از جمله شدت گرفتن سیل‌ها، زمین‌لرزه‌ها، طوفان‌های شن و ... مدیریت اطلاعات و دانش برای بهبود مدیریت ریسک بلایا ضروری است. داده و اطلاعات برای شناسایی ریسک، ارزیابی ریسک و اجتناب ریسک بسیار ارزشمند است. علاوه بر اینها داده و اطلاعات برای ارزیابی دقیق تلفات و خسارات در حین وقوع بلایا حیاتی و نیز بعد از وقوع بلایا برای ارزیابی نیازها و بازسازی‌ها مورد نیاز است.
از این رو، مرکز آسیا و اقیانوسیه برای توسعه مدیریت اطلاعات بلایا (اپدیم) به طور رسمی فعالیت خود را در حوزه مدیریت اطلاعات بلایا به عنوان ششمین مرکز منطقه‌ای وابسته به اسکاپ تحت استانداردهای فنی و اداری سازمان ملل متحد آغاز کرد. اپدیم در رابطه با مدیریت بلایای طبیعی سعی دارد از طریق همکاری منطقه‌ای بین کشورها، ریسک مخاطرات ناشی از حوادث طبیعی را کاهش دهد.
این مرکز در جهت پاسخگویی به نیازهای منطقه ایجاد شده است چراکه هر ساله بیش از 200 میلیون نفر با خطر بالای طبیعی در جهان مواجه هستند. در دهه گذشته 90 درصد افراد آسیب‌دیده از بلایا در جهان متعلق به آسیا و اقیانوسیه بودند. در دهه گذشته در منطقه آسیا به طور متوسط سالانه 700 هزار نفر به دلیل وقوع حوادث طبیعی جانشان را از دست داده‌اند.
در ادامه این قطعنامه اضافه شده است: پیشنهاد تاسیس مرکز اپدیم در سال 2001 به دنبال وقوع زلزله بم مطرح شد و با توجه به حساسیت موضوع، دبیرخانه اسکاپ در اجلاس سالانه خود نشست ویژه‌ای را در ارتباط با این زمین لرزه تشکیل داد. با توجه به این که در این بخش از آُسیا، اسکاپ فعالیت زیادی نداشته و بیشتر توجه آن به جنوب شرق آُسیا متمرکز بوده است و موسسات منطقه‌ای نیز اغلب در جنوب و جنوب شرق آسیا قرار دارند، همچنین با توجه به این که مسائل اجتماعی به طور چشمگیری جایگزین موضوعات اقتصادی شده بود، کشورمان به منظور مشارکت فعالتر در این بخش از آسیا و همکاری با اسکاپ و با هدف جذب کمک‌های فنی و بهره‌مندی از امکانات سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، ایجاد اعتمادسازی و معرفی توانمندی‌های کشور و تعامل با کشورهای منطقه در ارائه طرح تاسیس مرکز اپدیم پیشقدم شد.
کشورهای زیادی حمایت خود را از پیشنهاد مطرح شده ازجانب ایران اعلام کردند، جوامع و سازمان‌های بین‌المللی حساس و فعال شدند و پیشنهاد ایران، نظر بسیاری را جلب کرد و مورد استقبال قرار گرفت. کشورهای عضو اسکاپ با پیشنهاد اولیه موافقت کرده و سرانجام ضرورت چنین مرکزی با مختصات مدیریت اطلاعات بلایا برای بیشتر اعضای اسکاپ به تایید رسید.
خاطرنشان می‌شود ​در آیین اختتامیه نشست توسعه مدیریت اطلاعات بلایا (اپدیم)، دکتر شکرچی‌زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی سخنرانی خود با موضوع به اشتراک گذاری تجارب ملی و دانش در مدیریت برای کاهش خطر را ارائه نمود.

با کلیک بر روی لینک زیر می‌توانید اطلاعات تکمیلی در خصوص فعالیت‌های اپدیم و نقش مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در تاسیس اپدیم را دریافت نمایید.
دریافت فایل