نشست تخصصی «هنر و دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه‌های جهانی اکسپو» روز ‏شنبه ۳۰ دی با حضور دکتر فهیمه زارع‌زاده، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت ‏مدرس و علاقمندان این حوزه، در اتاق جلسات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

اکسپوها رویدادهای بین المللی  مهمی از زمان برگزاری اولین دوره در سال ۱۸۵۱ میلادی محسوب می شوند که از صبغه فرهنگی زیادی برخوردارند. از آنجا که کشور ایران نیز در این رویداد مهم مشارکت می کند، پژوهشکده هنر بر آن شد تا با مطالعه در چگونگی برگزاری این رویدادها در جهان و ایران، شناختی از کیفیت حضور جهانی ایران در این رویداد را به دست آورد. در اولین جلسه از این نشست که با محوریت « ایران و اکسپوها » برگزار شد، دکتر فهیمه زارع‌زاده، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، ضمن بیان پیشینه این رویداد به معرفی ماموریت و اهداف برگزاری این نمایشگاه‌ها پرداخت و در جلسه دوم «هنر و دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه‌های جهانی اکسپو» مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

زارع‌زاده در نشست هنر و دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه‏های جهانی اکسپو، ضمن اشاره به اینکه تاریخچه حضور ایران در نمایشگاه‌های اکسپو از دوره قاجار بوده است،  به  جریان کلی سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در عرصه مشارکت در اکسپوها پرداخت و آنها را چنین برشمرد: الهام‌بخشی در جهان اسلام، تعامل سازنده و مؤثر در روابط خارجی، قدرت اول منطقه در علوم و فناوری، مشارکت مؤثر در تأمین منافع ملی و مشارکت مؤثر در تحقق اهداف اقتصادی و جهت‌گیری‌های پیشرفت و توسعه. وی با ذکر این نکته که نمایشگاه جهانی اکسپوی ۱۹۹۳ کره جنوبی، نمایشگاه جهانی اکسپوی ۱۹۹۸ پرتغال،نمایشگاه جهانی اکسپوی ۲۰۰۰ آلمان،نمایشگاه جهانی اکسپوی ۲۰۰۵ ژاپن و نمایشگاه جهانی اکسپوی ۲۰۱۰ شانگهای، پنج دوره‏ای از نمایشگاه‌های جهانی اکسپو است که ایران در آن مشارکت داشته افزود: طراحی پاویون، نمایش آثار نقاشان ایرانی، اجرای موسیقی‌ها و رقص‌های محلی، نمایش آداب و رسوم با لباس‌های سنتی و ارائه و فروش صنایع دستی و محصولات ارگانیک، از جمله روش‌های بهره‌مندی از بیان هنری در تحقق اهداف سیاسی جمهوری اسلامی ایران در این نمایشگاه‌ها بوده است. زارع‌زاده گفت: طراحی پاویون یکی از آشکارترین روش‏های هنری است که جمهوری اسلامی ایران نیز همانند سایر دولت‌های مشارکت‌کننده در اکسپوها از آن بهره برده است تا هویت فرهنگی خویش را بیان دارد؛ باید دانست راه‌حل‌های پیشنهادی روش معمارانه‏ در طراحی پاویون و اینکه چه مفاهیم و ارزش‌هایی را در راستای تم نمایشگاه‌ها و موضوعات بحث‌برانگیز آنها نشان می‌دهد ، و چه اهدافی را مد نظر دارد بسیار مهم هستند زیرا نشان می‌دهد که جایگاه فرهنگی کشور ایران چیست و به چه میزان توانایی ابراز آن را در عرصه جهانی دارد.

وی افزود: پاویون‌ در اکسپو می‌تواند مشخصه‌هایی داشته باشد که موجب تحقق اهداف فرهنگی دولت ایران در این عرصه بین‌المللی شده و برای مخاطبان قابل ادراک گردد. این پژوهشگر، بیان روایی ضعیف و خرد در سطح مناسبات بین‌الملل را نتیجه مشارکت ایران  در نمایشگاه‌های اکسپو تا‌ کنون دانست و در ادامه نیز «عدم شناخت شاکله دانشی حاکم بر نمایشگاه‌ها » و «عدم کاربرد آگاهانه مبانی، مولفه‌هاو مشخصه‌های نهفته در هنر ایرانی- اسلامی» را از دیگر نقاط ضعف موجود در این حوزه برشمرد. زارع‌زاده تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران برای حضور فعال در چنین رقابتی باید فرآیندهایی چون استفاده از ظرفیت فناورانه ملی، فراهم ساختن امکانی برای دسترسی به بازارهای بزرگ و منسجم جهانی، تجسم بخشیدن به توان رقابت در اقتصاد جهانی با نمایش کالاها و خدماتی مبتنی بر کاربرد منابع انرژی‌زای طبیعی، بهره‌وری از مواد و مصالح تجزیه‌پذیر در محیط، آموزش‏دهی اکولوژیکی و... را مدنظر قرار دهد، تا مبتنی بر این فرآیندها فرصتی فراهم آید تا در شرایط نوسانات اقتصاد جهانی، به تولید قدرت برخاسته از انباشت ثروت و سرمایه فرهنگی خود بپردازد و از آن بهره ببرد.