بیماری سالک یکی از بیماری هایی است که تقریبا در تمام استانها و شهرهای ایران دیده شده و به ندرت شهری وجود دارد که بیماری سالک نداشته باشد سالک در برخی از شهرها بصورت آندمیک و در مشهد بومی شده است بطوری که این بیماری همیشه در مشهد حتی به مقدار کم وجود دارد.

به همین منظور دکتر عبدالمجید فتی استاد انگل شناسی و قارچ شناسی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب دا به علت ایجاد سالک، راه های پیشگیری و درمان این بیماری اشاره نموده است.

پشه خاکی آلوده ماده

سالک توسط نیش  پشه خاکی آلوده ماده ایجاد می شود این پشه فعالیت خود را از غروب تا طلوع آفتاب آغاز و در طول روز استراحت می کند، ارتفاع پرواز این پشه پایین است بیشتر از ۶ متر به اندازه دو طبقه نمی تواند پرواز کند گاهی شاید توسط آسانسور به طبقات بالایی طبقه دوم منازل مسکونی انتقال یابد.

اندازه این پشه حداقل یک میلی متر و حداکثر چهار میلی متر است که به راحتی می تواند از توری پنجره با سوراخ های بزرگ عبور کند فصل فعالیت این پشه در مشهد نیمه دوم اردیبهشت ماه تا اواخر فصل تابستان است.

بعد از نیش پشه، برای ایجاد زخم دوره کمون (نهفته) وجود دارد، دوران نهفته حداقل دو هفته تا ۶ ماه طول می کشد تا علائم ظاهر شود.

دوران کمون سالک از دو هفته تا شش ماه است

دو نوع سالک در کشور داریم یک سالک که از قدیم بنام سالک خشک یا سالک شهری معروف بوده که این اسم از نظر علمی پذیرفته نیست در عوض سالک انسانی صحیح و این نوع سالک در مشهد شایع و بیش از ۷۰ درصد موارد از این نوع سالک است.

سالک نوع دوم از قدیم بنام سالک روستایی یا سالک مرطوب معروف بوده که این هم اصطلاح صحیحی نیست این نوع سالک حیوانی است و در لانه جوندگان زندگی و لارو می کنند که این نوع سالک در شهر نیز دیده می شود.

در حاشیه شهر مشهد ۱۰ تا ۲۰ درصد موارد سالک روستایی وجود دارد در سالک انسانی دوران کمون طولانی بین دوهفته تا شش ماه و در سالک حیوانی دوران کمون دو هفته تا دو ماه می باشد.

سالک نوع انسانی زخم های کوچکتر دارد محدود و خشک است و در دست و صورت نمایان می شود و سالک نوع حیوانی در بیشتر مواقع روی پاها ایجاد می شود و زخم های بزرگ و مرطوب ایجاد می کند .

برای تشخیص نوع سالک به آزمایشات مولکولی نیاز است

از روش های بالینی و آزمایش های معمولی نوع حیوانی و انسانی سالک مشخص نمی شود برای تشخیص نیاز به آزمایشات مولکولی است.

با نیش پشه و بعد از سپری شدن دوره کمون برجستگی کوچک روی پوست ایجاد و به مرور بزرگ می شود زخم سالک مشابه یک کوه آتشفشان است سالک حاشیه برجسته و کف گود دارد کف گود آن دیده نمی شود زیرا ترشحات زخم و خونابه آن را بصورت کبره پر می کند.

ضایعات پوستی درد، خارش و سوزش ندارند ولی اگر خیلی چرکی شوند محل متورم و دردناک می شود باید زخم تمیز نگه داشته شود و ترشحات دستکاری نشود تا طی یکسال خود زخم خود به خود بدون درمان خوب شود.

بهبود زخم سالک یک سال زمان می برد

اگر زخم در جای حساس مانند روی صورت، لب، پلک، مفاصل و انگشتان ایجاد شود نیاز است که برای بهبودی سریع به پزشک مراجعه گردد .همچنین اگر فردی بیماری زمینه ای داشته باشد باید حتما برای درمان به موقع سالک به پزشک مراجعه کند.

گاهی زخم های سالک گسترده و به شکل زگیل می شود پزشکان متخصص باید برای قطعیت سالک تائید آزمایشگاه را بگیرند و بر این اساس به پزشکان عمومی نیز توصیه می شود روش های تشخیص بالینی را ملاک قرار ندهند و حتما از یک آزمایشگاه مطمئن و معتبر تائید بگیرند.

درمان با نظر پزشک تجویز می شود داروهای تزریقی که بین عوام به اشتباه شایع است عوارض دارد، روش های یخ درمانی که ضایعات را فریز می کنند، استفاده از داروهای پمادی بصورت موضعی استفاده می شود و روش فتوتراپی از روش های درمانی می باشد.

استفاده از روش های قدیمی ممکن است همراه عوارض باشد

به بیماران توصیه می شود هیچگاه به سراغ درمان طب سنتی نروند برخی از شیرابه تریاک یا عنبرنساء استفاده می کنند که این روش ها غیراستاندارد است و عوارض بدی خواهد داشت و درمان را سخت تر می کند.

بهترین راه پیشگیری از سالک رعایت بهداشت شخصی است باید شبها موقع خواب روی کودکان را پوشاند توری با منافذ بسیار ریز به در و پنجره ها نصب کرد هنگام شب از خوابیدن در حیاط و فضای باز خودداری کرد، شبهایی که ارام است و باد نیست پشه بیشتر وجود دارد در مکان هایی که زباله و نخاله ساختمانی وجود دارد و موش ها زندگی می کنند پشه ها لانه دارند بنابراین از این مناطق باید دوری کرد یا اینکه محیط زندگی را پاکیزه نگه داشت.

{jcomments on}