عمومی | دیده بان علم ایران

نقشه فرونشست دشت‌های ایران تهیه شد

به همت گروه دور سنجی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور نقشه فرونشست دشت‌های ایران با استفاده از فناوری داخل‌سنجی تهیه شد.

به گزارش دیده بان علم ایران، نگاشت فرونشست دشت‌های ایران در بازه زمانی تنش آبی سال ۹۵ با استفاده از فناوری تداخل‌سنجی راداری و  تصاویر ماهواره Sentinel-۱A به همت گروه دورسنجی در مدیریت ژئومتیکس این سازمان انجام شد و نقشه مرتبط با آن در سال ۱۳۹۷ و با مقیاس یکصدهزارم منتشر شده است.

دکتر مه‌آسا روستا، کارشناس‌ارشد گروه دورسنجی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور ضمن اعلام این خبر از فرونشست به عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهایی که غالبا در اثر فعالیت‌های بشری رخ می‌دهد، یاد کرد و گفت: رشد روزافزون جمعیت منجر به استفاده بی‌رویه از آب در مصارف صنعتی و کشاورزی شده که پیامد آن ایجاد اثرات نامطلوب کمی و کیفی در منابع آب و ایجاد فرونشست در سطح زمین بوده است.

وی با اشاره به این‌که این بحران زیست‌محیطی سبب کاهش آب سفره‌های زیرزمینی می‌شود، خاطرنشان کرد: فرونشست زمین آخرین مرحله از نابودی خاک است و سبب می‌شود تا احیای سفره‌های آب زیرزمینی ممکن و مقدور نباشد و حتی با تغذیه مصنوعی نیز احیاء نشود.

این کارشناس‌ارشد با بیان این‌که در ایران هم به دلیل تحمل خشکسالی‌های فراوان فرونشست در بیشتر دشت‌های کشور مشاهده می‌شود، تصریح کرد: در سال‌های اخیر جهت پایش این پدیده از فناوری تداخل‌سنجی راداری استفاده شده اما مطالعات بصورت پراکنده صورت گرفته و نتایج در قالب رساله دکتری، پایان نامه کارشناسی ارشد، مقاله، گزارش و سمینار ارائه شده است. بنابراین تهیه یک نگاشت کلی از دشت‌های ایران ضروری به‌نظر می‌رسید تا نگاهی اجمالی به نواحی فرونشست و الگوی آن صورت گیرد که بدین منظوراز تصاویر ماهواره Sentinel-۱A استفاده شد.

وی نگاشت کلی فرونشست دشت‌های ایران را از دیدگاه میزان فرونشست به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرد و گفت: بیشتر دشت‌های ایران در نیمه غربی بالای ۷ سانتی‌متر نشست دارند و دشت‌های بخش  شرقی مقادیر کمتری را بخود اختصاص می دهند. لازم به ذکر است اعداد در راهنمای نقشه نرخ سالانه فرونشست نمی باشند.

کارشناس‌ارشد گروه دورسنجی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور هدف اولیه از پرتاب ماهواره Sentinel-۱A توسط آژانس فضایی اروپا ( ESA ) را پایش زمین و اقیانوس‌ها عنوان کرد که در محدوده باند C مایکروویو از سال ۲۰۱۴ با دوره بازگشت زمانی ۱۲روزه اخذ تصویر می‌کند.

به گفته روستا، این ماهواره دو قطبی با فرکانس مرکزی ۴۰۵/۵گیگا هرتز است که در طول روز و شب و بدون توجه به شرایط آب و هوایی تصاویری از سطح زمین ثبت می‌کند و میراثی از ماهواره‌های۲/۱ ERS و Envisat به‌حساب می‌آید.

شایان ذکر است، مدار این ماهواره خورشید آهنگ، نزدیک قطب و دایره‌ای است و ارتفاع مدار ۶۹۳ کیلومتر و انحراف آن ۱۸/۹۸ درجه و در هر سیکل ۱۷۵ مدار را دارا است که با مراجعه به آرشیو این تصاویر سعی شد تمامی تصاویر در بازه زمانی تنش آبی سال ۹۵ (مرداد تا دی ) قرار داشته باشند. هر نوار تصویر با استفاده از فایل‌های همراه به فرمت خواندنی نرم‌افزار تخصصی گاما تبدیل شد. سپس ثبت هندسی در راستای آزیموت، اصلاح جهش فازی در صورت مشاهده با استفاده از روش‌های تطبیقی و تغییرات طیفی، اعمال فیلتر adf ، بازیابی فاز به کمک تصویر همبستگی و تهیه نگاشت جابجایی زمین مرجع شده توسط مدل ارتفاعی رقومی زمین با قدرت تفکیک ۹۰ متر  انجام شد. در انتها با قرار دادن تصاویر بر روی Google earth و بررسی نواحی نشست از محدوده‌های آنها اطمینان حاصل شد و نواحی فرونشست بریده شدند.

گفتنی‌ است، نقشه فرونشست دشت‌های ایران با استفاده از فناوری داخل‌سنجی راداری و تصاویر ماهواره Sentinel-۱A در گروه دورسنجی مدیریت ژئومتیکس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور تهیه شده و مدیریت این پروژه به عهده وحید فتوتی، نظارت فنی بر عده داود رفاهی، پردازش تصاویر بر عهده مه‌آسا روستا و طراحی و تهیه نقشه با علی بیاناتی بوده و سال ۱۳۹۷ با مقیاس یکصدهزارم منتشر شده است.

انتهای پیام