سخنرانی مهندس سید مصطفی میرسلیم در مراسم افتتاحیه دهمین همایش بین المللی موتورهای درونسوز و نفت
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام و خیر مقدم عرض مى کنم به شما میهمانان گرامى استادان ،متخصصان ، کارشناسان و دانشجویان ، بویژه به معاون محترم ریاست جمهورى و رئیس سازمان محیط زیست ، جناب آقاى دکتر عیسى کلانترى.
یک قرن ونیم از اختراع موتورهاى درونسوز و استفاده از فرآورده هاى نفتى، به جاى سوخت، براى آن مى گذرد. آن اختراع و پشت بندهاى متعدد علمى و فناورانۀ آن چه امیدهایى را براى خدمت رسانى به بشریت زنده کرد و چه پیشرفتهایى را میسر ساخت یا سرعت بخشید ؛ آیا امروز تصویرى که از کاربردهاى متنوع قواى محرکه در ترابرى زمینى و دریایى و هوایى و در کاربردهاى گوناگون صنعتى و کشاورزى و نیز در تولید برق در ذهن ما نقش مى بندد همه حکایت از خدمتى صرفه جویانه و پاک و مفید مى کند؟ اگر وضع عمومى و متوسط را بررسى کنیم به این نتائج مى رسیم:
١- به کارگیرى موتورهاى درونسوز ابتدا سرعت تحرک عمومى ما را ، چه با وسائل عمومى و چه بویژه با وسائل شخصى ، افزایش معتنابهى داد و سپس آن سرعت به مجانب خود نزدیک و تثبیت شد
٢- کاربردهاى موتورهاى درونسوز غیر از ترابرى، از موتورهاى بسیار کوچک چند واتى تا موتورهاى سنگین صدمگاواتى رونق بسیارى به زندگى بشرى در شهر وروستا ، در خشکى و دریا، در صنعت و کشاورزى و در خدمات متفرقه دیگر ، جمعاً به تعداد تقریبى یک میلیارد دستگاه در جهان، پدیدار ساخت
٣- کاربردهاى ویژه اى را در صنایع نظامى ایجاد کرد که جز با استفاده از موتورهاى درونسوز میسر نمى شد؛ اما:
٤- بتدریج سرعت جابجایى ، به دلیل ازدحام خودروها و راهبندانهاى کلافه کننده ، کاهش یافت و امروزه در برخى از کلانشهرها سرعت جابجایی تا کمتر از متوسط ١٥ کیلومتر در ساعت کاهش یافته است و گویى آنچه ما را ، به دلیل سرعت جابجایى، به وجد مى آورد و مست مى کرد، کند کنندۀ اسارت آمیز تحرک ما شده است و به جاى صرفه جویى در وقت ، عمرمان را به صورت میانگین تا چند ساعت در روز صرف مى کند یا بر باد مى دهد
٥- نوعى وابستگى روانى را به مرکب ، بویژه مرکب شخصى، بمراتب بیش از یک قرن گذشته ، در انسان بوجود آورده و بهتر است بگویم انسان را به خودرو وابسته و معتاد و شاید بتعبیرى فلج نموده است؛ این وابستگی در مواردى به صورت ارزش مطلق ظاهر شده: جوانى که خودرو ندارد بسیار باید با جرأت باشد تا به خواستگارى برود، خانوادۀ بدون خودرو یعنى مفلوک، زندگى بدون خودرو یعنى تباه؛ در برخى شهرها هر خانواده به طور متوسط سه یا چهار خودرو دارد
٦- شهرسازى نوین به جاى انسان محور بودن ، بر مدار خودرو مى چرخد و اولویتى که در توسعۀ شهرى بویژه، در نظر گرفته مى شود ، با احداث بزرگراهها و پلهاى چند طبقه و مسیرهاى ویژۀ زیرزمینى و تدوین تسهیلات ترابرى هرچه هوشمندتر و ارائۀ نرم افزارهاى مسیر یاب، اصالت دادن به خودرو است و در این میان انسان به صورت تفالۀ گمگشته اى درآمده که گویا اسیر خودکرده اى بى تدبیر است و روانش به هیجان غیرعادى گرفتار یا مخبط شده ، حتى نوع برخوردها و تعارفات در خودرو متحول شده و سیمایى بشدت عصبى و غریب به خود گرفته است؛ گویا انسانیت به شکل بیمارگونه اى متحول شده است.
٧- امنیت جسمى و جانى کسانى که در معرض استفاده از خودرو اند کاهش یافته و حتى بروز این خسارات در جامعه ما عادى شده و دیگر هراسى در دلها از آن وجود ندارد : از سال ١٣٨٠ تا ١٣٩٦ ، سیصد و شصت هزار نفر براثر تصادم خودروها در کشور ما جان خود را از دست داده اند ، یعنى بیش از تلفات جانى در کل جنگ ٨ساله تحمیلى، ولى حساسیت چندانى نسبت بدان وجود ندارد: تعلق به خودرو حتى مفهوم امنیت و کرامت حیات را تحقیر کرده است.
٨- آلودگیهاى مختلف بویژه آلودگى هوا در شرائط وارونگى، گاهى تا ٨٠٪ به خودروها برمى گردد و موجب بیماریها و حساسیتها و خصوصا مرگ و میر غیرعادى ناشى از سکته هاى قلبى و مغزى تا چند هزار مورد در سال در کشور بالغ مى شود؛ هزینه هاى اجتماعى سالیانۀ این آلودگیها به یازده هزار میلیارد تومان در سال ۹۵ مى رسد که البته بدان باید اختلالهاى روانى ناشى از آلودگیهاى صوتى خودروها را افزود.
٩- منابع سنگواره اى نفت و گاز طبیعى که میلیونها سال براى ایجاد آن سپرى شده در کمتر از دو قرن محترق گردیده و با روند موجود تا حدود ٥٠ سال دیگر از حیز انتفاع خارج مى شود و نسلهاى آینده بشریت از کاربردهاى اصلى آن مواد سنگواره اى که غیر انرژى است و بادوام محسوب مى شود، محروم مى مانند.
شاید موارد دیگرى هم باشد که این سیاهه را مفصل تر کند اما در هرحال به نظر ما فرضیۀ خدمت رسانى موتورها تحت شعأع نوعى خیانت مزمن و در مواردى حاد، قرارمى گیرد.
البته براى چاره جویى مصیبتها و مشکلات و آلودگیها ، که بنوعى همگى جنبۀ فنى یا شبه فنى دارد تلاشهاى فناورانه و تحقیقات علمى گسترده اى صورت گرفته و مى گیرد که این همایش نیز نمونه اى از آنهاست:
فناوری هایى که به احتراق و بهبود بازده تبدیل انرژى و کاهش آلاینده ها از جمله بهبود سوخت برمى گردد
فناوری هایى که به سایر انواع قواى محرکۀ غیر احتراقى یا دو نیرو بر مى گردد
طراحى هاى نوین ، بهبود مواد و کاهش وزن و افزایش اطمینان
فناوری هاى کاهش اصطکاک قطعات متحرک و بهبود کیفیت روانکارى روغن و دوام آن
مدیریت عرضه و تقاضاى محصولات موتورى با توجه به شرائط متنوع فلات ایران و اقلیم آن
فناوری هاى نوین بازسازى قواى محرکه،و بازیافت علمى اسقاطى ها
امید است به لطف خدا شما شرکت کنندگان محترم از مجموعۀ مقالات ارائه شده در این همایش ، ضمن مشارکت در نقد و بررسى آنها، کمال استفاده را ببرید و با بازدید از دستاوردهاى نوینى که در نمایشگاه عرضه مى شود به پیشرفتهایى که در فاصلۀ دو همایش نهم و دهم انجام گرفته بویژه در بهبود کیفیت تولید که رمز حل بسیارى از مشکلات است، پى ببرید و با پیشنهادهاى سازنده تان موجبات پیشرفت آنها را فراهم آورید.
با تشکر صمیمانه از توجه شما،
سید مصطفی میرسلیم
۲۴ بهمن ۹۶