بررسی پروژههای حمل و نقل هوشمند در نشست اخیر کانون تفکر شهر هوشمند
به گزارش دریافتی از دبیرخانه کانونهای تفکر دانشگاه یزد، در ابتدای جلسه دکتر امیرجهانگرد دبیر کانون با مروری بر مهمترین مباحث مطرح شده در نشست قبلی کانون، دستورکار این جلسه را «بررسی پروژههای حمل و نقل هوشمند» ازسوی دکتر مهدی فلاح با توجه به سابقه تحصیل و انجام فعالیت عملی در زمینه حمل و نقل هوشمند در انگلستان اعلام کرد.
سیستمهای حمل و نقل هوشمند (Intelligent Transport Systems = ITS)
در ابتدای جلسه دکتر فلاح با مروری کوتاه بر سوابق تحصیلی و اجرایی خود در ایران و انگلستان و سابقه همکاری با شورای حمل و نقل هوشمند شورای شهر یزد در سالهای گذشته، ITS را شامل «بکارگیری فناوریهای اطلاعاتی و سیستم های کامپیوتری پردازش اطلاعات، تکنولوژیهای مخابراتی و سنسورها و استراتژیهای مدیریت و کنترل ترافیک (مانند سیستمهای موقعیت و مسیریابی، GPS، (GIS در سیستمهای حمل و نقل شهری و بین شهری در جهت برقراری ارتباط هوشمند بین وسایل نقلیه، رانندگان و مسافرین و سیستمهای حمل و نقلی» دانست.
وی ایجاد پیوند میان سه بخش اساسی سیستم حمل و نقل شامل وسائل نقلیه، محیط حمل و نقلی و زیر ساختهای مربوطه در قالب یک سیستم به هم پیوسته و یکپارچه را به عنوان مهمترین هدف ITS برشمرده و نتیجه اجرای آن را در بهبود ایمنی، ظرفیت و کارآیی سیستمهای حمل و نقل شهری دانست.
دکتر فلاح همچنین ضعفهای آماری، نبود نگاه سیستمی، مشخص نبودن دقیق افق آینده استان در زمینه حمل ونقل هوشمند را مهمترین چالشهای پیش روی ایجاد سیستم ITS در استان یزد معرفی کرد.
نمونه سیستم های حمل و نقل هوشمند
در ادامه جلسه دکتر فلاح به تشریح عملکرد «سیستم اعمال سرعت مجاز متغیر (NMCS)" در سال ۱۹۹۵ در انگلستان و تجربه موفق انگلستان در زمینه پروژههای مرتبط با حمل و نقل هوشمند به دلیل همکاری میان دانشگاهها با پیشینه عظیم تحقیقات علمی و بخش اجرایی با حضور مهندسین مشاور دارای تجربیات اجرایی و استفاده از ارتباطات بین منطقهای و کشوری پرداخت.
وی همچنین مروری بر مطالعات مربوط به ایستگاههای جمع آوری عوارض هوشمند برای آزادراه M۱ در ایرلند جنوبی با مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی داشته و بر اهمیت انجام پروژههای مشترک منطقهای و بین المللی در زمینه حمل و نقل هوشمند تاکید کرد.
دکتر فلاح همچنین پیچیدگی فضای شهرها به نسبت مسیرهای برون شهری را به عنوان چالشی مهم در زمینه انجام پروژه های عملیاتی برشمرده و به مزایای «سیستم حمل و نقل عمومی انعطاف پذیر بر حسب میزان تقاضا (DPT)» به خصوص در شهرهای کوچک و روستاها اشاره کرد.
طرح جامع حمل و نقل یزد
دکتر فلاح با اشاره به افق کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت و همچنین مزایای طرح جامع حمل و نقل یزد برای استان در صورت پیگیری مجدد، بازنگری و تکمیل برخی قسمتها با توجه به مبحث حمل و نقل ترکیبی، مهمترین اهداف این طرح را به این صورت اعلام کرد: هوشمند سازی وسایل نقلیه برای تسهیل امر رانندگی، هشدار به رانندگان در مواقع خطر و به دست گرفتن کنترل وسیله نقلیه در موارد ضروری، هوشمند سازی مدیریت و زیرساختهای سیستم های حمل و نقلی شامل شبکه معابر، سیستم های نظارتی، مدیریتی و کنترلی مورد استفاده به منظور کنترل نحوه تردد ترافیک در شبکه، پیشگیری و یا واکنش سریع به حوادث، اطلاع رسانی به مسافرین و کاربران و پشتیبانی وسایل نقلیه هوشمند، هوشمندسازی استفاده کنندگان از سیستم های حمل و نقلی که امکان تصمیم گیریهای مناسب در رابطه با زمان سفر، مسیر سفر، و شیوه های جابجائی سفر را برای آنها ایجاد کند.
ایمنی جادهها
دکتر فلاح در رابطه با موضوع سرعت و ایمنی در یزد، با تاکید بر نقش قابل توجه خطای انسانی در بروز تصادفات رانندگی، «اصلاح ناهنجاریهای رفتاری رانندگان» با توجه به تجربه کشورهای موفق دنیا و از طریق راهکارهای غیرقهرآمیز را به عنوان اقدامی اثربخش مورد بررسی قرار داد.
توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی
در ادامه جلسه دکتر فلاح با تاکید بر نقش ناوگان حمل و نقل عمومی در سیستم های حمل و نقل هوشمند و اشاره به تجربه موفق انگلستان در ایجاد مطلوبیت و ترغیب شهروندان به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی از طریق اخذ مالیات و افزایش قیمت سوخت و نرخ بالای پارکینگهای عمومی، بر این نکته تاکید کرد که برای موفقیت سیستمهای حمل و نقل هوشمند در استان باید مطلوبیت استفاده از خودروهای شخصی کاهش، حمل و نقل عمومی با تکیه بر احداث خطوط BRT سازماندهی و امکان دسترسی به سایر خدمات مانند پرداخت کرایه الکترونیکی، تابلوهای خدمات آنلاین و سایر راهکارهای مبتنی بر ITS و افزایش بهره وری از طریق بهبود وضعیت و کارآیی زیرساختهای موجود استان فراهم گردد.
سپس دکتر سعید عطار عضو هیئت علمی دانشگاه یزد، سه چالش مهم سیاستگذاری شهری در این حوزه را عدم مدیریت یکپارچه شهری، توان اجرای محدود نهادهای شهری و ضعف اعتماد عمومی به طرح های دولتی دانست که ترکیب این عوامل با عواملی چون جذابیت های روانی رفتارهای تهاجمی و پرخطر در رانندگی، باعث شده تا با پیچیده تر شدن بیش از حد رفتار عمومی در این حوزه، بسیاری از طرح های اجرا شده نتوانند به اهداف خود دست پیدا کنند.
وی پیشنهاد کرد که در طراحی هر سیاستی در این حوزه، واکنش مردم نسبت به آن مورد بررسی قرار گیرد.
مهندس اکرم فداکار مدیرکل ICT استان یزد نیز، حد مطلوبیت استفاده از وسایل حمل و نقل را در ارتباط تنگاتنگ به شرایط فرهنگی و جغرافیایی مناطق مختلف دانسته و نکاتی در مورد تجربه رانندگی در اصفهان و خطوط BRT آن بیان و اظهار داشت که باید در مورد بازاندیشی در فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه شخصی در یزد، مجموعه راهکارهایی تدوین و اجرا شوند.
در انتهای جلسه مهندس مسعود تاج آبی مدیر عامل سازمان فاوا شهرداری یزد درمورد اهمیت تهیه دادههای آماری دقیق از وضعیت ترافیک شهری، به روز رسانی مطالعات صورت گرفته در این حوزه، مطلوبیت سازی در زمینه ترویج استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی نکاتی را مطرح و بر ضرورت بازنگری در سیاستهای این حوزه با توجه به ابزارهای جدید و استفاده از تجربه کشورهای موفق دنیا تاکید کرد.
در این نشست مهندس مهدی پارسائیان از بخش IT استانداری یزد، دکتر محمدرضا پژوهان عضو هیئت علمی دانشگاه یزد، مهندس مجید تجملیان عضو هیئت علمی دانشگاه تفت، مهندس احمد گلزار از سازمان حمل و نقل بار و مسافر شهرداری یزد، مهندس محمد حسین زارع مدیر فناوری اطلاعات استانداری یزد، عاطفه علیمیرزایی و محمدرضا آقا بیگی دهشیری خبرنگاران خبرگزاری فارس نیز حضور داشتند.