عمومی | دانشگاه یزد

اختراع دستگاه آشکارساز لیزری اسانس‌های طبیعی در دانشگاه یزد/ برای اولین بار در جهان

دکتر محمود برهانی عضو هیات علمی گروه اتمی و مولکولی دانشگاه یزد با اعلام این خبر گفت: اخیراً علم اپتیک و فوتونیک در دنیا به عنوان ابزار دقیق برای اندازه‌گیری‌های حساس و پرکاربرد، مورد توجه و بهره‌برداری قرار گرفته است. در ایران اسلامی این علوم به سرعت در حال رشد و توسعه اند و محققان کشورمان نیز همراه با نیازهای روز صنعت و فناوری‌های پیشرفته در حال طراحی و به روز سانی این ادوات هستند. حدود دو دهه است اپتیک و لیزر با ساخت سنجه‌های بسیار دقیق برای پایش دستگاه‌های گوناگون در علوم مختلف به کار می‌روند.
وی بااشاره به اختراع دستگاه آشکارساز لیزری اسانس‌های طبیعی در دانشگاه یزد افزود: گواهی ثبت اختراع دستگاه سال ۱۳۹۵ صادر گردیده و پس از نمونه‌گیری‌های متعدد هم اکنون آماده بهره‌برداری صنعتی است.

وی تصریح کرد: این سامانه پیشرفته می‌تواند در افزایش بهره‌وری دستگاه‌های تولید کننده اسانس دارویی و غذایی کمک بسیار موثری کند، عدم استفاده از حلال‌های گاهاً سمی، سازگاری با محیط زیست، عدم دستکاری در مواد خروجی برای اندازه‌گیری و کاهش زمان تولید فرآورده‌های دارویی از ویژگی‌های دیگر این دستگاه است.
دکتر برهانی اظهار کرد: صنعت پردرآمد فرآورده‌های دارویی امکان توسعه این دستگاه و سامانه‌های اندازه‌گیر آن را با مشارکت بخش خصوصی فراهم می‌آورد. این سامانه اکتشافی درحال اخذ استانداردهای لازم برای تجاری شدن و رقابت در فضای بین الملل است و امید داریم بفضل الهی در آینده نزدیک با کمک معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مردم عزیزمان از منافع آن هر چه زودتر بهرمند گردند.
وی یادآور شد: دستاورد دو اختراع قبلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی گروه اتمی و مولکولی با همکاری مجتمع پژوهشی ایران مرکزی (یزد) بصورت تجاری به برخی از کاربران شتابدهنده واگذار و به فروش رسید.
یک از مخترعین دستگاه مذکور نیز در خصوص این اختراع گفت: حسگرهای اپتیکی و باریکه های لیزری به عنوان روش های ابزار دقیق مورد توجه پژوهشگران و صنعتگران هستند. لیزر پرتو بسیار مناسبی است که به شناسایی و تفکیک مواد آلی و معدنی کمک میکند. به همین منظور با همکاری مجتمع پژوهشی ایران مرکزی (یزد) با استفاده از تکنیکِ لیزرهای توانِ پایدار و عدسی های مجازی میکرومتری، سامانه ای را طراحی کردیم که میتواند با دقت زیاد عناصر مورد نظر رابدون دستکاری آنها تفکیک و شناسایی نماید.
وی استفاده از این وسیله را در صنایع تولید اسانس گیاهان دارویی با ارزش افزوده بالا، صنایع جداسازی پتروشیمی، تغلیظ و خالص سازی عناصر کمیاب با بهینه سازی در مصرف انرژی و زمان تولید عنوان کرد و گفت: به عنوان مثال این وسیله تاکنون توانسته است در استحصال اسانس گیاهان دارویی و غذایی مثمر ثمر باشد.

وی یادآور شد: طبعاً با ثبت اختراع یک فناوری مشابه داخلی و خارجی برای این سامانه مشاهده نشده است. اما این مطلب دلیل بر تمایز خروجی این دستگاه نیست بلکه تمایز در نحوه عملکرد، دقت و مزایای آن نسبت به سامانه های موجود قبلی است.
وی درخصوص اینکه چه کسانی می‌توانند متقاضی این دستگاه باشند گفت: متقضیان بیشتر صنایعی اند که به دنبال تغلیظ و خالص سازی عناصر با ارزش بالا هستند. البته این دستگاه در ابتدای راه اعتبارسنجی بین المللی است که با همکاری مجتمع پژوهشی ایران مرکزی (یزد) و دستگاه های ذیربط این موضوع در حال پیگیری است. در آینده نیز امیدواریم با تبدیل این دستگاه از نمونه آزمایشگاهی به نمونه صنعتی به مردم و جامعه خدمت ارزنده ای داشته باشیم.