اولین "سمپوزیوم بیماری های عضلانی، سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی انجمن طب فیزیکی، توانبخشی و الکترودیاگنوز ایران"، با همکاری ستاد سلول های بنیادی ریاست جمهوری و بیمارستان شهید مدرس، پنجشنبه ۳۱ خردادماه برگزار شد.
دکتر سید احمد رییس السادات دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به محورهای مورد بحث در این سمپوزیوم اظهار داشت: در این سمپوزیوم، انواع میوپاتی های ارثی، روش های تشخیص زودرس و راهنماهای توانبخشی و دارودرمانی های رایج، همراه با روش های جدیدتر شامل سلول های بنیادی، ژن درمانی، آنزیم درمانی و مهندسی بافتی توسط متخصصین، پزشکان و اعضای هیات علمی رشته های طب فیزیکی و توانبخشی، نورولوژی، روماتولوژی و ژنتیک مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران با بیان اینکه سلول‌های پیش‌ساز برای تبدیل‌شدن به سلول‌های عضلانی یافت شده است، گفت: یکی از بخش‌های مهم سمپوزیوم بیماری‌های عضلانی، سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی، بررسی طب بازساختی در بیماری‌های عضلانی است.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: بیماری‌های عضلانی به دو نوع اکتسابی و ارثی تقسیم می‌شوند و دراکثر موارد، درمان قطعی برای انواع ارثی وجود ندارد. از مهم‌ترین انواع بیماری‌های ارثی می‌توان به دیستروفی‌های عضلانی، شامل دوشن و بکر اشاره کرد که در سال‌های آغازین زندگی به وجود آمده و باعث محدودیت و ضعف در حرکت و عوارض قلبی، ریوی، و در نهایت مرگ بسیاری از این بیماران در سنین جوانی می‌گردد. اگرچه شیوع هر یک از انواع ارثی این بیماری‌ها به تنهایی اندک است، اما در مجموع، فراوان خواهد بود. بروز کلی میوپاتی‌های مادرزادی نامشخص است، اما در مطالعاتی که صورت گرفته است، حدود ۱۴درصد از نوزادان دچار شلی (هیپوتونی) مبتلا به میوپاتی‌های مادرزادی بوده‌اند. بروز دیستروفی عضلانی دوشن، یک در هر سه‌هزار و پانصد تولد نوزاد پسر و بروز دیستروفی عضلانی بکر، یک در هر سی‌هزار تولد نوزاد پسر است.
دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران ادامه داد: اگرچه بسیاری از این بیماری‌های عضلانی بر طول عمر بیماران مبتلا اثر زیادی ندارد، اما تاثیرات منفی بر سیستم حرکتی و اسکلتی و بعضا قلبی، عروقی، تنفسی ایجاد می‌کنند که سبب اختلال عملکرد و افت کیفیت زندگی بیماران می شود و به این ترتیب بار فراوانی را بر سیستم سلامت جامعه و خانواده این بیماران تحمیل می کند.
این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی گفت: یکی از بخش‌های مهم این سمپوزیوم، بررسی طب بازساختی در بیماری‌های عضلانی است. تعریف طب بازساختی، جایگزینی یا نوسازی سلول و بافت یا اندام‌ها با هدف بازگرداندن عملکرد طبیعی به آن‌ها است. در حال حاضر،علاقه فزاینده‌ای درخصوص به‌کارگیری طب بازساختی برای اداره بیماری‌های مزمن و ناتوان‌کننده ازجمله استئوآرتریت، بیماری‌های عضلانی، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های چشمی، بیماری‌های پوستی و ... وجود دارد.
دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران تصریح کرد: علیرغم توسعه فراوان در روش‌های درمانی طب بازساختی، ازجمله ژن‌درمانی، آنزیم‌درمانی و سلول‌درمانی، درحال حاضر درمان‌های فیزیکی و طب توانبخشی، مهم‌ترین روش‌های اداره تظاهرات این اختلالات به شمار می‌روند. ورزش‌درمانی، اصلاح الگوی زندگی، به‌کارگیری مناسب ارتزها و وسایل کمک‌حرکتی، درکنار برخی داروها و مکمل‌ها؛ از مهم‌ترین ابزار کمک به ضعف عضلانی و عوارض مرتبط با آن‌ها در مبتلایان به میوپاتی به شمار می‌رود.
وی افزود: اساس طب بازساختی، به دو دسته کلی تقسیم می‌شود؛ که اولی تمرکز بر ساخت بافت یا ارگان در محیط آزمایشگاهی و سپس انتقال آن به بدن بیمار است و دومی استفاده از توان بازساختی خود بیمار از طریق مکانیسم‌های سلولی و ژن‌درمانی است. ریشه طب بازساختی، به سال‌ها پیش برمی‌گردد؛ جایی که از پیوند عضو برای درمان بیماری‌های مختلف ازجمله بیماری‌های کلیوی، کبدی و قلبی و ... استفاده شد.
دکتر رئیس السادات درخصوص روش های مختلف در طب بازساختی گفت: دو جنبه مهم از طب بازساختی، سلول‌درمانی و ژن‌درمانی است. در فرایند سلول‌درمانی، از سلول‌های مختلفی شامل سلول‌های بنیادی جنینی استفاده می شود که از طریق آن می‌توان سلول‌های تازه‌ای با کارکرد طبیعی ایجاد کرد.گرچه همچنان نگرانی‌هایی در مورد احتمال تبدیل این سلول‌ها به سلول‌های سرطانی وجود دارد. یک مثال رایج از سلول‌درمانی، پیوند سلول‌های مغز استخوان برای بیماری‌های خونی است. برای سال‌های متمادی، تصور می‌شود که تنها سلول‌های ستاره‌ای توان تبدیل‌شدن به سلول‌های عضلانی را دارند اما در سال‌های اخیر، سلول‌های پیش‌ساز دیگری نیز برای تبدیل‌شدن به سلول‌های عضلانی یافت شده که امید بیشتری را در این حیطه درمانی ایجاد کرده است.
وی افزود: ژن‌درمانی فرآیندی است که در آن، مواد ژنومیک بیگانه عموماً از طریق ویروس‌های بی‌خطر وارد سلول‌های بدن انسان شده تا اثرات درمانی خود را ایجاد کند. ژن‌درمانی تا کنون برای بیماری‌ها عضلانی مختلفی از جمله دیستروفی عضلانی دوشن و بکر و پمپه استفاده شده است. درانواع دیگری از ژن‌درمانی، به جای جایگزین‌کردن ژن، با روش‌هایی، ژن آسیب‌دیده را ترمیم می‌کنند گرچه این روش درمانی به علت نیمه عمر کوتاه نیاز به پیشرفت بیشتر در آینده دارد.در ژن‌درمانی نیز همانند سلول‌درمانی، محدودیت‌هایی وجود دارد که می‌توان به پاسخ ایمنی بدن میزبان به ژن‌درمانی اشاره کرد. این امر اثرات منفی در پی خواهد داشت.
دکتر رئیس السادات در ادامه گفت: آنزیم‌درمانی نیز روش دیگری در طب بازساختی است که اثرات مثبت آن، در بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های متابولیک مانند پمپه که بر سیستم عضلانی اثرگذار است به اثبات رسیده است.