به گزارش دریافتی از دبیرخانه کانون‌های تفکر دانشگاه یزد، در ابتدای جلسه دکتر حسین افراسیابی دبیر کانون ‌با مروری بر اهم مباحث مطرح شده در چهارمین نشست کانون، دستور کار این جلسه را ادامه بحث در مورد چارچوب مفهومی و رسیدن به یک نقشه راه مناسب برای بررسی موضوعات اجتماعی مهم برای استان یزد اعلام کرد.
مدل خرده نظام های دکتر علی نیا
دکتر وهاب علی‌نیا رئیس مرکز تحقیقات آسیب‌های اجتماعی اداره بهزیستی یزد، تمرکز بر خرده نظام های چهارگانه فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را یکی از مهمترین شیوه ها برای فهم دلایل بروز آسیب های اجتماعی دانست.
به نظر وی، نتیجه تعامل و ایجاد کنش و واکنش میان این خرده نظام‌ها، ظهور ۵ آسیب اجتماعی اولویت دار یعنی «مهاجر پذیری»، «تنش در خانواده و طلاق»، «اعتیاد»، «سرقت» و «خشونت و پرخاشگری» است.
وی همچنین تغییر ارزش‌های جامعه کنونی تحت تاثیر ترویج ارزش‌های سرمایه داری و بر هم خوردن تعادل میان نیازها و فرصتها را به عنوان عاملی مهم در ایجاد بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در استان مطرح کرد.

ونوس عامری دبیر کمیسیون فرهنگی شورای شهر یزد، ‌با اشاره به اهمیت خرده نظام اقتصادی در بروز چالشهای اجتماعی در استان یزد، موضوع انباشت سرمایه در مرکز استان و انجام برخی مهاجرت‌ها با هدف سرقت را مورد بررسی قرار داده و بر ضرورت تمرکز بر طراحی راهکارهایی در این مورد تاکید کرد.
دکتر افراسیابی نیز ‌با مروری بر وجوه تشابه این مدل با الگوی تالگوت پارسونز، نقاط قوت آن از جمله توجه به نقش بسترهای محلی و خرده نظام های کلان در شکل گیری آسیب‌های اجتماعی استان را برشمرد.
سرهنگ محمدرضا مزیدی معاون اجتماعی نیروی انتظامی یزد پیشنهاد داد آسیب‌های مورد بحث در این مدل باید اولویت بندی شده و کلیدی ترین آسیب اجتماعی استان در آن مورد بررسی قرار گیرند.

سپس دکتر سید محسن موسوی عضو هیئت علمی دانشگاه یزد پیشنهاد توجه به خرده نظام های سیاسی و اقتصادی در سطوح کلان و توجه به خرده نظام‌های اجتماعی و فرهنگی در سطوح خُرد در بررسی آسیب‌های اجتماعی استان را مطرح و نقطه ضعف این مدل را نداشتن ابعاد تاریخی و فرآیندی نبودن آن دانست.
دکتر ابوالفضل مرشدی عضو هیئت علمی دانشگاه یزد نیز نقاط ضعف این مدل را در عدم توجه به بسترها و زمینه‌های تاریخی، اجتماعی و فرهنگی استان به گونه‌ای گسترده، ایستایی بودن و تمرکز صِرف بر حوزه آسیبهای اجتماعی دانست.

مدل روانشناختی دکتر اسعدی
دکتر سمانه اسعدی عضو هیئت علمی دانشگاه یزد با اشاره به تاثیرگذاری خرده نظام های سیاسی در سطوح خرد جامعه علاوه بر سطوح کلان، نقش عوامل تاثیر گذار دینی و فرهنگی در این مدل را بسیار برجسته دانسته و عوامل تاثیر گذار سیاسی و عوامل تاثیر گذار اقتصادی را به عنوان اولویت‌های دوم و سوم این مدل در زمینه شناسایی بستر آسیب‌های اجتماعی استان معرفی کرد.
به گفته وی، شش آسیب جدی استان یزد عبارتند از مشکلات و مسائل هویتی (در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، دینی و... ) در دوره های سنی مختلف به ویژه نوجوانی، کمال گرایی افراطی والدین و فرزندان، روابط فرازناشویی، اعتیاد، طلاق و ازدواج‌های زود هنگام. این آسیبها را سه دسته از عوامل اجتماعی (جامعه شناختی)، عوامل خانوادگی و عوامل فردی به وجود آورده اند که خود، برخواسته از عوامل دینی- فرهنگی، سیاسی و اقتصادی هستند.

سرهنگ مزیدی نقاط ضعف این مدل را غفلت از توجه به سرقت و پرخاشگری به عنوان دو آسیب اجتماعی مهم در استان دانست. علی نیا نیز ضعف مدل را در عدم ایجاد تصویری دقیق از وضعیت حوزه آسیب‌های اجتماعی استان معرفی کرد. عامری نقطه قوت این مدل را در توجه به عوامل روانشناختی در بروز آسیبهای اجتماعی استان دانست.
مهندس حمید زارع هرفته رئیس اداره اجتماعی سازمان فاوا شهرداری یزد نیز بر این نکته تاکید کرد که ایجاد تمایز میان عوامل فردی و خانوادگی در این مدل امری بسیار دشوار خواهد بود.
مدل فرآیندمحور دکتر موسوی
دکتر موسوی ‌با اشاره به روند توسعه یافتگی سریع استان یزد در چند دهه گذشته و نقش آن در تشدید برخی از آسیب-های اجتماعی استان، ایجاد تقابل میان سنت و مدرنیته و پیشی گرفتن نیازها از فرصتها، به معرفی این مدل پرداخته و مزایای آنرا «ساده بودن» و سعی در ایجاد بیشترین اثرگذاری با استفاده از کمترین متغیرها، در نظر گرفتن نوعی ارتباط و همبستگی میان متغیرها و قابلیت ارائه راهکار برای اقشار متفاوت جامعه با توجه به وضعیت طبقاتی آنها دانست.

دکتر اسعدی ‌با مروری بر اهم مباحث روانشناسی مثبت با تکیه بر توان تاب آوری جامعه و قدرت تحمل متفاوت قشرهای مختلف جامعه در مواجهه با آسیبهای اجتماعی، بر این نکته تاکید کرد که تکیه بر علل دور در این مدل خطر دور شدن از واقعیات جامعه را خواهد داشت.
سرهنگ مزیدی نیز، تاثیرگذاری رسانه‌ها در عمل بسیار بیشتر از آن چیزی دانست که در این مدل اشاره شده است.
دکتر سعید عطار عضو هیئت علمی دانشگاه یزد، با تاکید بر غنای هر سه الگو، ساده بودن را یکی از مهمترین فاکتورها برای انتخاب مدل مطلوب دانست.
به نظر وی، بی توجهی به متغیرهایی چون سرمایه اجتماعی در بروز آسیبهای اجتماعی یکی از مهمترین ضعفهای این سه مدل است. وی با اشاره به روند توسعه یافتگی در کره جنوبی در دهه ۱۹۶۰ میلادی، تقویت انجمن های مدنی در شهرهای آسیب دیده از روند توسعه را یکی از مکانیزهای اصلاحی در ذیل برنامه های توسعه دانست که تابع ملاحظاتی سیاسی و برخواسته از روش حکمرانی آن کشور بوده است.
وی با تاکید بر انتخاب یک مدل، تمرکز کانون بر دو قلوهای آسیب-سلامت (به عنوان مثال، خشونت- شفقت) را مهم دانست.
دکتر سیدرضا جوادیان عضو هیئت علمی دانشگاه یزد با تاکید بر مزیت های مدل دکتر موسوی، ریشه بسیاری از آسیبهای اجتماعی استان را در کمبود فرصتها و ازدیاد نیازها دانست. وی کار بر روی مدلهای موفق موجود در زمینه شناسایی آسیب-های اجتماعی در گام اول و ترسیم مدل‌های جداگانه برای هر یک از آسیب‌های اجتماعی استان با توجه به مدل‌های شناسایی شده در گام بعدی را پیشنهاد کرد.

مجید نعیم یاوری رئیس مرکز تحقیقات کاربردی نیروی انتظامی یزد نیز پیشنهاد ترسیم نقشه راه کانون در گام اول و مشخص نمودن محدوده اثر و افق زمانی هر کدام از مدلهای مورد بررسی در گام دوم را داد.
زهره چمنی مدیر شرکت رویش ماندگار ایساتیس نیز پیشنهاد مشخص کردن محورهای توسعه استان یزد و پیامدهای ناشی از آن، اصلاح تصمیمات صورت گرفته در زمینه آسیب‌های اجتماعی استان و استفاده از روش SWOT در انتهای مباحث و ارائه راهکار ازسوی کانون را مطرح کرد.
در انتهای جلسه، دکتر افراسیابی ‌با ارائه جمع بندی از مباحث مطرح شده و نظرخواهی از اعضای کانون، مدل دکتر موسوی را مدل پایه ای برای مباحث کانون دانست که با وارد کردن اجزای مهم دو مدل دیگر، می توان به یک مدل تلفیقی مناسب برای موضوعات کانون دست یافت.
در این نشست محمد سلیمی معاونت سازمان زندان‌های یزد نیز حضور داشت.