بررسی پروژه ایران رود و مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی
به گزارش دریافتی از دبیرخانه کانونهای تفکر دانشگاه یزد، در ابتدای جلسه دکتر علی اصغر سمسار یزدی دبیر کانون با تبریک ولادت امام حسن مجتبی(ع)، دستور کار جلسه را «ارائه گزارشی از پروژه ایران رود»، «ارائه گزارش برنامه صدای آب» و «اصلاح پیش نویس بیانیه سوم» اعلام کرد.
پیش از ورود به دستور کار اول، سید محمد دعائی مشاور و نماینده ویژه فرهنگی- اجتماعی نماینده مردم یزد و اشکذر در مجلس شورای اسلامی با بیان تجربیاتی در زمینه همکاری با شهید صدوقی در اوایل انقلاب اسلامی و ارائه توضیحاتی در رابطه با اهمیت پروژه ایران رود، نسبت به عملکرد کانون تفکر آب اظهار امیدواری کرده و پیشنهاد داد کانون پس از بررسی همه جانبه مباحث مربوط به آب، به تدوین برنامه برای حل عالمانه مساله آب استان بپردازد.
پروژه ایران رود: مزایا و معایب
مهندس محمد آروند عضو سازمان نظام مهندسی معدن ایران، با مروری بر نقشه توپوگرافی فلات ایران و بررسی وضعیت کویرهای فعلی کشور در قرن های گذشته، پدیده خشکیدگی را به عنوان بحرانی برای کشور معرفی و پروژه ایران رود را پروژه ای برای انتقال آب از خلیج فارس به منطقه جازموریان، کویر لوت و دشت کویر و ایجاد دریاچه در این مناطق به وسیله حفر تونل دانست.
مهندس آروند، مزایای اجرای این پروژه را کاهش دما، افزایش رطوبت، تامین آب کشاورزی، جذب توریست، تغییر اقلیم، اشتغال زایی، امکان دسترسی به معادن جدید، رونق حمل و نقل، بی نیازی از پمپهای سنگین و بزرگ انتقال آب دانست. به نظر وی، اجرای این پروژه عظیم نیازمند ۲ تا ۴ سال زمان است.
در این راستا مهندس رضا فرقانی اله آبادی بازنشسته دانشگاه امام حسین یزد نکاتی در مورد نتایج زیان بار حاصل از اجرای این پروژه با توجه به تجربه سد قم مطرح کرد.
سپس دکتر محمد حسین معماریان عضو هیئت علمی دانشگاه یزد به توضیح منطقه حاره و نحوه صعود هوا و تشکیل ابر و بارش در این پروژه و مقایسه آن با مناطق جنوبی کشور پرداخت. به نظر وی، اجرای این پروژه نمی تواند منجر به تشکیل ابر و افزایش بارندگی شود.
مهندس جواد منصوری کارشناس شرکت آب منطقهای یزد نیز اجرای این پروژه را با توجه به سایر تجارب دستکاری در طبیعت در گذشته دارای نتایج زیان بار دانست.
وی پیشنهاد کرد قبل از اجرای این پروژه، بهتر است ویژگی های زمین شناسی منطقه و سفرههای آب شیرین زیرزمینی مورد مطالعه دقیق قرار گیرد.
سپس مهندس حسن بلندیان عضو سازمان بسیج صنایع استان یزد، با مروری بر نتایج حاصل از طرح این پروژه در سمپوزیوم تخصصی امکان سنجی بهرهگیری از ظرفیتهای دریای عمان در تامین آب کشور (۲۳ اردیبهشت ماه ۹۷)، بر این نکته تاکید کرد که مجلس شورای اسلامی نیز صرفاً از منظر تکنیکی این پروژه را تایید و قابل اجرا دانسته است و در مورد مخاطرات زیست محیطی ناشی از اجرای آن باید مطالعات جدی صورت گیرد.
دکتر عبدالحمید انصاری عضو هیئت علمی دانشگاه یزد نیز به تحلیل نقاط ضعف پروژه از دیدگاه زمین شناسی پرداخته و وجود دریا در هزاره ها پیش را دلیلی بر امکان پذیر بودن ایجاد دریاچه در حال حاضر ندانست.
همکاری صدا و سیما و کانونهای تفکر دانشگاه یزد
دکتر سمسار با مروری بر اهداف و کارویژههای کانون تفکر آب و ایفای نقش «بازوی مشورتی» در زمینه شناسایی و رفع چالشهای استان در حوزه آب، فرهنگ سازی در زمینه مباحث مربوط به این حوزه را به عنوان رسالت عظیم سازمان صدا و سیما برشمرده و پیشنهاد کرد اعضای کانون تفکر با توجه به منزلت علمی شان و جایگاه مستقلی که دارند می توانند در زمینه فرهنگ سازی و آگاهی رسانی به صدا و سیما کمک کنند.
محمدرضا بذرافشان تهیه کننده سیمای استان یزد نیز با بیان تجربه خود در زمینه ساخت ۵ برنامه ۹۰ دقیقهای با محوریت مسئله آب استان، در مورد ضرورت همکاری میان کارشناسان این حوزه و صدا و سیما نکاتی را مطرح و اظهار داشت که کانون باید رویکردها و راهبردهای صحیح در این حوزه را مشخص و توسط صدا و سیما نشر دهد.
سپس ابراهیم مزیدی تهیه کننده رادیو نیز مهمترین چالشهای موجود و قابل بررسی در زمینه مباحث مربوط به آب استان را به صورت تیتر وار معرفی توضیحاتی در رابطه با برنامه «صدای آب استان یزد» مطرح و از اعضای کانون دعوت کرد به همکاری و شرکت در این برنامه و طرح دیدگاههای خود بپردازند.
دکتر سعید عطار عضو هیئت علمی دانشگاه یزد نیز از تهیه متن اولیه توافقنامه دانشگاه یزد با صدا و سیمای مرکز یزد خبر داد. بر طبق این توافقنامه، مقرر شده صدا و سیمای یزد با پوشش اخبار جلسات کانونهای تفکر دانشگاه، از اعضای کانونهای تفکر به عنوان کارشناس در برنامه های مربوطه استفاده کند.
اصلاح پیش نویس بیانیه سوم
در انتهای جلسه، اعضای کانون پس از قرائت هر بخش از متن پیش نویس تهیه شده، به بیان نقطه نظرات خود پرداختند. مهندس علی اکبر قیومی مدیر مرکز فناوری پارک علم و فناوری استان یزد در مورد ارتباط میان کشاورزی در استان و زیست پذیر کردن کویر، دکتر سمسار در مورد نبود اطلاعات دقیق از پیشینه قناتها، کشاورزی سازگار با شرایط اقلیمی در استان، نقش کشاورزی در گذشته در حفظ ذخایر آب، روند صعودی برداشت آب از چاهها از دهه۱۳۲۰ به بعد و روش های متفاوت تعیین حجم منابع آب تجدید شونده استان، دکتر عطار در مورد ضرورت تفکیک مصرف آب در دو بخش خانوار (خدمات عمومی دولت) و بخش خدمات (بازارمحور) با هدف مدیریت بهتر آب و ضرورت حفظ رویکرد تمرکز بر منابع آبی درون استان برای برنامه ریزی های آینده، مهندس منصوری در مورد دقیق بودن اطلاعات موجود در بیانیه و مهندس فرقانی در مورد ضرورت تفکیک آمار دشتها و حجم آب شور استان از حجم منابع آب تجدید شونده استان نکاتی را مطرح کردند.
مهندس سید جمال سجادی پور رییس سازمان جهاد کاورزی استان یزد با ارزنده دانستن اقدامات انجام شده در مورد مدیریت مصرف آب، پیشنهاد کرد بیانیه های کانون به صورتی توصیه ای تنظیم شود.
سپس دکتر محمد مهدی جوادیان زاده مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقهای یزد به تشریح روش محاسبه حجم منابع آب تجدید شونده استان در شرکت آب منطقهای پرداخت.
در این نشست مهندس سید علی اصغر مصطفوی معاون آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان یزد، دکتر نصرت الله امانیان عضو هیئت علمی دانشگاه یزد و مهندس راحله سادات حسینی نیز حضور داشتند.