گزارش دومین نشست از سلسله نشست های سواد رسانه ای با محوریت: سواد رسانه ای، زنان و خانواده

گروه پژوهشی مطالعات زنان پژوهشکده مطالعات اجتماعی

نشست “سواد رسانه ای، زنان و خانواده” از سری نشست های انجمن سواد رسانه ای ایران، روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ماه در  پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد و موانع افزایش سواد رسانه ای خانواده ها مورد بحث و بررسی قرار گرفت .

در این نشست بهاره نصیری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چند ادبیاتی بودن و موازی کاری نهادهای دولتی و غیردولتی را از مجموعه عوامل ناموفق بودن ارتقای سواد رسانه ای عنوان کرد .

وی با انتقاد از اینکه سواد رسانه ای برای برخی افراد بیشتر شبیه یک مد علمی و مقوله ای لاکچری شده است، تاکید کرد: متاسفانه در این حوزه برخی نیز نگاه کاسبکارانه و بازاری دارند که همه این موارد از موانع حرکت سواد رسانه ای روی ریل صحیح خود است .

این استاد دانشگاه پاشنه آشیل سواد رسانه ای را نداشتن متولی دانست و گفت: متاسفانه در حوزه سواد رسانه ای دستگاه های متعدد دولتی ادعا دارند اما در عین حال هیچ یک هم خود را متولی حمایت از بخش خصوصی برای افزایش سواد رسانه ای نمی دانند .

در ادامه، محمد صادق افراسیابی، مدیر عامل انجمن سواد رسانه ای ایران بر لزوم بومی سازی سواد رسانه ای با توجه به آموزه های دینی و فرهنگ اسلامی ایرانی تاکید کرد و گفت: من تعریفی بومی از سواد رسانه ای را ارائه کردم اما لازم است برای عملیاتی شدن این تعریف دست به دست هم دهیم تا شاهد تحقق سواد رسانه ای بومی باشیم .

افراسیابی یادآور شد: امروزه زنان جامعه چه زنان شاغل و چه زنان خانه دار قدرت تولید محتوا و حتی کسب درآمد را از طریق فضای مجازی دارند و فقط باید به آنها ادبیات سواد رسانه ای و چارچوبهای سواد رسانه ای را آموخت .

وی همچنین تعداد معلمان سواد رسانه ای که در مدارس کتاب تفکر و سواد رسانه ای را آموزش می دهند را به تعداد تمام مدارسی که این درس را تدریس می کنند بسیار زیاد دانست و گفت: مشکل اصلی این است که اکثر معلمانی که سواد رسانه ای را قرار است آموزش دهند، خودشان نمی دانند سواد رسانه ای چیست و من موارد متعددی شکایت دریافت کردم که معلم به دانش آموزان گفته است؛ درس جدیدی به نام سواد رسانه ای ارائه شده که درس مهمی نیست و بیایید سر کلاس برنامه های تلویزیون و شبکه های ماهواره ای را نقد و بررسی کنیم و اصلا نگران نمره نباشید .

افراسیابی افزود: گزارش هایی که از کژکارکرد تدریس سواد رسانه ای در مقطع دهم متوسطه به دست ما رسیده است، نشان می دهد درس سواد رسانه ای به دلیل کم سوادی معلمان این درس به درس ضد سواد رسانه ای تبدیل شده است و چون اسم رسانه در آن به کار رفته برخی معلمان خیال می کنند این درس بهانه خوبی برای بیان نظرات و حتی خاطراتشان در مورد برنامه های تلویزیونی و شبکه های ماهواره ای و فیلم های سینمایی است! و این کاملا با اهداف تدریس سواد رسانه ای تعارض دارد .

همچنین معصومه نصیری، قائم مقام انجمن سواد رسانه ای نیز تاکید کرد:  خانواده به عنوان اصلی ترین رکن اجتماع در ایجاد “سلیقه رسانه ای فرزندان” و “ مدیریت و کنترل مصرف رسانه ای” آنها نقش موثر و غیرقابل انکاری دارد که همگان روی آن اتفاق نظر دارند اما مساله اساسی چگونگی همراه سازی خانواده ها با این ضرورت است .

وی ادامه داد: آیا ما از پدر و مادری که خود هنوز برنامه ریزی مشخصی برای استفاده های رسانه ای ندارد و به راحتی تحت تاثیر تبلیغات بازرگانی و سریال ها قرار می گیرد، می توانیم انتظار برنامه ریزی مصرف رسانه ای برای فرزندان را داشته باشم؟ آیا در خانواده ای که زن به عنوان رکن موثر هنوز ساعت ها دنبال کننده انواع سریالهاست می توانیم انتظار داشته باشیم فرزندان، بازی رایانه ای خود را به درستی و متناسب با سنشان انتخاب کنند؟

مولف کتاب «سواد رسانه ای و خانواده» اصلی ترین گام را “ایجاد حس ضرورت فراگیری سواد رسانه ای در خانواده­ها” دانست و تصریح کرد: خانواده دارای سواد رسانه ای در تعامل با انواع رسانه رابطه منطقی مبتنی بر هزینه فایده را تنظیم و برنامه ریزی می کند که وساطت فعال و محدودکننده در تعامل فرزندان با رسانه را به عنوان اصل لحاظ کرده و به آن پایبند خواهد بود .

نصیری در پایان خاطر نشان کرد: نهضت سواد رسانه ای ایران تنها زمانی توفیق خواهد یافت که عموم مردم و خانواده ها را با خود همراه کند .