واکنش مثبت رسانه های منتقد به محصولات تراریخته

در سال‌های اخیر با توجه به افزایش جمعیت جهان، یکی از بزرگ ترین چالش ها در دنیا تامین غذا و امنیت آن است. لذا یکی از پاسخ‌ها به نیاز روزافزون مواد غذایی جامعه جهانی، استفاده از روش‌های مهندسی ژنتیک و تولید محصولات تراریخته است با این وجود منتقدان این محصولات، سهوا یا عمدا، با استفاده از روش های فناوری هراسی، نگرانی هایی را در لایه های مختلف جامعه نسبت به استفاده از محصولات تراریخته در کشور  ایجاد کرده اند. این در حالی است که علیرغم توانایی تولید محصولات تراریخته در داخل کشور، همچنان واردات این محصولات انجام می شود. نکته جالب توجه اینکه اکنون محصولات تراریخته سهم بالایی از بازار جهانی را به خود اختصاص داده اند و استفاده از تراریخته ها در بسیاری از کشورها رواج دارد و شواهدی مبنی بر تایید مضر بودن این محصولات، اثبات نشده است. در این میان، برخی رسانه های داخلی که طی سال های اخیر، به انتشار نگرانی ها و دغدغه های ناشی از مصرف محصولات تراریخته مبادرت می کردند، اخیرا در همگامی با تحقیقات علمی و اظهارات متخصصان حوزه بیوتکنولوژی کشاورزی، از فواید محصولات تراریخته سخن گفته اند و در اقدامی کم سابقه نظرات مثبت در این حوزه را نیز بازتاب داده اند که قابل توجه است.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، همزمان با برگزاری سومین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره ملی ژنتیک ایران با حضور متخصصان و محققان برجسته در حوزه ژنتیک و ارائه دستاوردها و یافته ها درباره محصولات تراریخته توسط این صاحبنظران، بار دیگر این موضوع، بازتاب گسترده ای در تیترهای رسانه ها داشت که در این میان واکنش های مثبت نسبت به این موضوع حتی از سوی رسانه های منتقد محصولات تراریخته قابل مشاهده است.

عناوین برخی از تیترها درباره محصولات تراریخته طی روزهای اخیر عبارتند از:

• تولید محصولات تراریخته به نفع سلامت مردم و اقتصاد کشور است
• دکتر محسن ابراهیمی: تراریخته ها حافظ سلامت انسان و محیط زیست هستند
• مبحث محصولات تراریخته از ریل علمی خارج شده است
• تراریخته ها برای سلامتی خطری ندارند
• رییس انجمن ایمنی زیستی: محافل خودسر، امنیت روانی مردم در حوزه سلامت غذا را هدف گرفته اند
• رسانه ملی از رویکرد سیاسی در حوزه تراریخته اجتناب کند
• سویا و محصولات دامی تراریخته وارد کشور می شود
• حذف یک فناوری براساس حدس و گمان، عاقلانه نیست
• محصولات تراریخته وارداتی فقط برای مصرف دام بوده است
• تاکید بر انجام آزمایش های لازم بر روی محصولات تراریخته وارداتی به کشور

در همین رابطه خبرگزاری تسنیم، از جمله رسانه های منتقد محصولات تراریخته، ۲۱ اردیبهشت ماه ۹۷ با اشاره به اظهارات رئیس انجمن ژنتیک ایران قبل از برگزاری کنگره بین المللی ژنتیک (۲۳ تا ۲۵ اردیبهشت ماه در سالن اجلاس سران) تیتر زد: «تولید محصولات تراریخته به نفع سلامت مردم و اقتصاد کشور است.» اگرچه انتشار این مطلب به معنای تغییر موضع این رسانه محسوب نمی شود اما جزء معدود دفعاتی است که درج مطلب مرتبط با تراریخته، غیرمغرضانه صورت می گیرد.

علاوه بر خبرگزاری تسنیم، خبرگزاری فارس نیز که غالبا مواضع انتقادی درخصوص محصولات تراریخته دارد، ۲۰ اردیبهشت ماه ۹۷، یک روز قبل از تسنیم، همین خبر را به نقل از روابط عمومی انجمن ژنتیک ایران با همان تیتر یادشده در بالا منتشر کرده است. علاوه بر آن، خبرگزاری فارس، ۲۴ اردیبهشت ماه ۹۷، یک روز قبل از برگزاری کنگره بین المللی ژنتیک ایران، به نقل از استاد دانشگاه تهران و دبیر کنگره ژنتیک، تیتر: «استاد دانشگاه تهران: مبحث محصولات تراریخته از ریل علمی خارج شد» را با مشروح سخنان دکتر ابراهیمی منتشر کرده است که در پاراگراف نخست یا لید مطلب آمده است: «استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه مبحث تولید محصولات تراریخته در کشور ما از ریل علمی خارج شده است، گفت: برخی افراد ناآگاه این محصولات ایمن را دشمن سلامتی انسان ها معرفی کرده‌اند.»

بسیاری دیگر از رسانه ها نیز طی روزهای اخیر در نیمه دوم اردیبهشت ماه سال جاری، و همزمان با برگزاری کنگره بین المللی ژنتیک، تیترهای مشابه با نگاه علمی و رویکرد منطقی به محصولات تراریخته منتشر کرده اند که می تواند باب تازه ای در ارتقای آگاهی در این زمینه و کاهش تدریجی فضاسازی ها و فناوری هراسی ها درخصوص مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته بگشاید.

• متن اخبار منتشرشده در خبرگزاری های فارس و تسنیم به نقل از دکتر تولایی، رئیس انجمن ژنتیک ایران با تیتر: «تولید محصولات تراریخته به نفع سلامت مردم و اقتصاد کشور است»

«رئیس انجمن ژنتیک ایران گفت: تولید محصولات تراریخته علاوه بر اینکه از لحاظ اقتصادی برای کشور بسیار مقرون است موجب افزایش محصولات کشاورزی باکیفیت می‌شود، همچنین محصولات تراریخته نه تنها برای سلامت مضر نیست بلکه موجب می‌شود محصولات باکیفیت‌تر مصرف کنیم.

دکتر محمود تولایی - رئیس انجمن ژنتیک ایران در آستانه برگزاری سومین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره ملی ژنتیک ایران با بیان اینکه محصولات تراریخته مناسب اقتصاد و سلامت مردم کشور است، اظهار کرد: بشر هزاران سال است که در حوزه کشاورزی تلاش می‌کند به محصولات با کیفیت دست پیدا کند که روش اصلاح نژاد از جمله روش‌های بشر برای تولید اینگونه محصولات بوده است.

وی با تاکید براینکه اصلاح نژاد فرآورده‌های کشاورزی در برهه‌ای از زمان به صورت کلاسیک و در برهه دیگر به صورت هسته‌ای انجام می‌شد، افزود: هر سلول گیاهی دارای ۳۰ هزار ژن است که تعدادی از ژن‌ها عامل ویژگی‌های ظاهری و مابقی عامل ویژگی‌های رشد، نمو و ... است که امروزه بشر با ترکیب ژن‌های مطلوب چند گیاه تلاش می‌کند به محصول مورد نظر دست پیدا کند. برای مثال یک گیاه بنفشه دارای گل‌های قرمز است اما گیاه بنفشه دیگر دارای گل‌های سفید است که بشر برای تولید گیاه بنفشه با گل‌های دارای رنگ‌های ترکیبی، ژن‌های تولید رنگ را از این گیاهان جدا و سپس بعد از ترکیب بنفشه چند رنگ را تولید می‌کند.

رئیس انجمن ژنتیک ایران با بیان اینکه به جداسازی ژن و انتقال آن به محصول جدید ترانس ژنیک گفته می‌شود، بیان کرد: این مسئله در فرهنگستان به محصول تراریخته ترجمه شده است. کلمه «تراریخته» نگرانی‌ها را در افراد ایجاد کرده است به گونه‌ای که برخی با شنیدن آن تصور می‌کنند محصول دچار دستکاری ژنتیک شده و مصرف آن عوارضی را برای سلامتی به همراه دارد.

به گزارش انجمن ژنتیک ایران تولایی افزود: در محصولات تراریخته صرفاً ژن‌های عامل برای تولید محصول باکیفیت جداسازی می‌شود و هیچ گونه دستکاری در خاصیت و کاهش کیفیت آن انجام نمی‌شود. همچنین افراد باید بدانند برای تولید یک محصول تراریخته وزارت بهداشت، سازمان محیط زیست و جهاد کشاورزی نظارت دارند تا یک محصول با بازدهی بالا، با کیفیت و مطلوب به دست مردم برسد که هر سازمان وظایف خود را در برابر انسان و محیط زیست انجام می‌دهد.

رئیس سومین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره ملی انجمن ژنتیک ایران در ادامه با بیان اینکه عمده تعدادی از کشورهای پیشرفته در زمینه تولید محصولات تراریخته فعال شده اند، عنوان کرد: بر اساس نتایج بررسی‌های انجام شده مصرف محصولات تراریخته نه تنها برای سلامت مردم مضر نیست بلکه موجب می‌شود انسان محصولات باکیفیت‌تر مصرف کند. برای مثال برنج‌های در کشور وجود دارد که عطر و طمع مناسب و مطبوعی دارد اما راندمان تولید محصول بالایی ندارد و برنج‌هایی نیز موجود است که عطر و طمعی ندارد اما راندمان تولید بالا بازای هر هکتارکشت در مزرعه دارد با فرایندهای مهندسی ژنتیک، امکان تلفیق ژن‌های موثر در عطرو طعم مراکز ژن عامل عطر و بو را از برنج اول و افزودن آن به برنج گونه پرمحصول وجود داشته و ماحصل آن دستیابی به گونه برنج معطر پربازده خواهد بود.

تولایی با توجه به مقرون به صرفه بودن تولید محصولات تراریخته، گفت: برای مثال اساساً برنج‌هایی که در کشور ما تولید می‌شوند دارای ریشه سطحی هستند و به همین خاطر به‌صورت غرقابی کشت می‌شوند و همین مسئله در شرایط کم آبی و خشکسالی کشور یک مانع اساسی برای تولید است، با روش مهندسی ژنتیک در کشورمان، محصول تراریخته‌ای بدست آمده است که در آن با تلفیق ژن از گیاه دارای ریشه عمقی، گیاه برنجی بدست آمده است که بی نیاز از کشت غرقابی بوده و با آب بسیار کمتری قابل کشت می باشد. وجود دارد که ریشه آن در خارج از خاک قرار دارد و کشاورز باید برای کشت بهتر همواره ریشه را درون آب قرار دهد که این امر منابع آبی کشور را تهدید می‌کند اکنون برخی مراکز ژن کیفیت مطلوب را از این نوع برنج برداشت و نوع برنج دیگری که درون خاک رشد می کند اما کیفیت مطلوب ندارد ترکیب و یک محصول باکیفیت را درون خاک بدون نیاز به آب فراوان تولید می‌کند.

رئیس انجمن ژنتیک ایران با بیان اینکه محصولات تراریخته در بازار اقتصاد کشاورزی جهان سهم ۸۰ درصدی دارد، افزود: متاسفانه بسیاری از مردم به دلیل نام تراریخته از مصرف این نوع محصولات امتناع می‌کنند و با تولید آن مخالف هستند در حالی بسیاری از محصولات وابسته به کشاورزی که از واردات می‌شود تراریخته است.

رئیس سومین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره ملی انجمن ژنتیک ایران در پایان با تاکید براینکه هرکدام از محصولات تراریخته که مراحل ارزیابی و تایید درمراجع رسمی کشور در ذیل قانون ایمنی زیستی را طی نمایند، قطعا سلامت انسان را به خطر نمی‌اندازد، گفت: هیچ گونه دستکاری ژنتیکی یا تغییر ژنتیکی در این محصولات انجام نمی‌شود.

براساس این گزارش سومین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره ملی انجمن ژنتیک ایران ۲۳ تا ۲۵ اردیبهشت ماه جاری در سالن اجلاس سران با حضور اساتید، اندیشمندان و اساتید برجسته داخلی و ۳۰ مهمان خارجی از کشورهای آمریکا، انگلیس، ایتالیا، سوئیس، روسیه، هند و میهمانانی از کشورهای همسایه و منطقه برگزار می‌شود.»

• متن خبر نقل شده از دکتر ابراهیمی استاد دانشگاه تهران در خبرگزاری فارس (۲۴ اردیبهشت ماه ۹۷) با تیتر: «مبحث محصولات تراریخته از ریل علمی خارج شد»

«استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه مبحث تولید محصولات تراریخته در کشور ما از ریل علمی خارج شده است، گفت: برخی افراد ناآگاه این محصولات ایمن را دشمن سلامتی انسان ها معرفی کرده‌اند.

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری فارس، محسن ابراهیمی در ارتباط با برگزاری سومین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره ملی انجمن ژنتیک و گفت: این کنگره با حضور اساتید و اندیشمندان برجسته داخلی و خارجی تا ۲۵ اردیبهشت ماه سال جاری در سالن همایش های سران کشور در حال برگزاری است. وی افزود: در این کنگره به مباحث مختلف ژنتیک انسانی، حیوانی و گیاهی پرداخته خواهد شده و جدیدترین دستاوردها در این حوزه ها مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

ابراهیمی در ادامه عدم توجه مسئولان به تولید محصولات تراریخته را مهم ترین معضل حوزه ژنتیک گیاهی دانست و گفت: متاسفانه اخیرا افراد فاقد صلاحیت تریبون در اختیار گرفته اند و در خصوص محصولات تراریخته تبلیغات نادرست انجام می دهند و آن را محصولی مضر برای سلامتی انسان ها معرفی می کنند.

وی با بیان اینکه متاسفانه بحث محصولات تراریخته از ریل علمی خارج شده است، یادآور شد: اخیرا به قدری اطلاعات نادرست و غیرعلمی در خصوص محصولات تراریخته در جامعه نشر پیدا کرده است که متاسفانه این مبحث علمی به یک موضوع سیاسی تبدیل شده است.

این استاد دانشگاه تهران با تاکید براینکه محصولات تراریخته برای سلامت انسان مضر نیست، خاطرنشان کرد: تولید محصولات اما واردات آن را با هزینه های گزاف انجام می دهند. وی خاطرنشان کرد: دانشمندان و اندیشمندان بسیاری تراریخته علاوه براینکه هیچ زیانی برای سلامتی انسان ها ندارد، بلکه تولید آن موجب حفظ محیط زیست نیز می شود.

دبیر اجرایی سومین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره ملی انجمن ژنتیک ایران بیان کرد: متاسفانه در کشور ما برای تولید محصولات تراریخته مقاومت می شود اما این در حالی است که عمده محصولات کشاورزی وارداتی به کشور از جمله دانه های روغن به صورت تراریخته تولید شده اند بنابراین برای محققان داخلی علت این امر مشخص نیست که چرا مسئولان از تولید یک محصول با کیفیت جلوگیری می‌کنند.»