کمّی‌گرایی، آفت پژوهش‌های دانشگاهی است | دانشگاه اکوسیستم پژوهش را همگام خواهد کرد
به گزارش روابط‌عمومی
دانشگاه تهران
، در سی و سومین جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه که صبح ۲۶ آذرماه جاری و با حضور سرپرست دانشگاه در تالار علامه برگزار شد، برگزیدگان در حوزه‌های مختلف پژوهش معرفی و تقدیر شدند.
دکتر سیدحسین حسینی، سرپرست دانشگاه تهران، در سخنانی در این مراسم، با اشاره به اهمیت پژوهش و فناوری در توسعه علمی کشور گفت: «دانشگاه تهران با توجه به جامعیت و پیشینه‌اش در حوزه فناوری، می‌تواند نقش فعال‌تری در حل مسائل جامعه داشته باشد.»
استاد دانشگاه تهران در ادامه به ماموریت‌های پژوهشی و فناورانه دانشگاه‌ها در برنامه هفتم توسعه پرداخت و گفت: «در این برنامه مواردی همچون سهم شرکت‌های دانش‌بنیان و رساله‌های تقاضامحور در صنعت مورد توجه قرار گرفته است که معطوف به یک ماموریت اصلی برای دانشگاه، یعنی مشارکت در پاسخگویی به نیازها و حل مسائل جامعه است. البته پژوهش‌های مساله‌محور پیش از این نیز مورد تاکید بوده، اما چنان که باید اثربخش نبوده است، چنانکه در مسائل امروزین جامعه، از قبیل آلودگی هوا شاهد هستیم.»
دکتر حسینی اولویت رویکرد کیفی در حوزه پژوهش را یادآور شد و گفت: «کمّی‌گرایی، آفت پژوهش دانشگاهی است. باید از آن پرهیز کرد و کیفیت را بر آن اولویت داد. چالش دیگر در این حوزه، موازی‌کاری و هدررفت منابع است.»
وی همچنین با تاکید بر رویکرد میان‌رشته‌ای در پژوهش، اظهار داشت: «امروزه سرچشمه تحولات بزرگ در حوزه فناوری، پروژه‌های میان‌رشته‌ای است. با تمرکز بر چنین پروژه‌هایی می‌توان رتبه بین‌المللی دانشگاه را ارتقا داد، روند تجاری‌سازی یافته‌های پژوهشی را شتاب بخشید و بهتر از پیش پاسخگوی نیازهای کشور بود.»
سرپرست دانشگاه تهران درباره برنامه دانشگاه برای حوزه پژوهش در دوره مدیریتی جدید گفت: «این برنامه معطوف به همگام‌سازی اکوسیستم پژوهش، فناوری و نوآوری با تمرکز بر تجاری‌سازی و پاسخگویی به نیازهای جامعه و همکاری‌های بین‌المللی است. در این راستا، عرصه‌های پیش‌ران از قبیل هوش مصنوعی، زیست‌پزشکی، زیست‌فناوری، فناوری‌های عصبی مغز و علوم شناختی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»
در این مراسم همچنین دکتر منوچهر مرادی سبزوار، سرپرست معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه تهران، در گزارش فعالیت‌های اخیر این معاونت، گفت: «هرچند از نظر تعداد مقالات علمی، در برخی سال‌ها شاهد افت بوده‌ایم، از لحاظ کیفی پیشرفت داشته‌ایم و انتشارات مقالات در مجلات معتبر افزایش یافته است. همچنین رشد ارزش قراردادهای دفتر ارتباط با صنعت، حاکی از رشد تعامل دانشگاه با صنعت است.»
دکتر مرادی افزود: «به منظور ارتباط بهتر بین استادان و شرکت‌های دانش‌بنیان، در معاونت پژوهشی دانشگاه "اداره کل فناوری" ایجاد شده که سند پژوهش و فناوری و حمایت از اختراعات، از نتایج فعالیت‌های آن است. همچنین اقدامات انجام‌شده در معاونت برای تشویق نوآوری، به روند صعودی ثبت اختراعات به نام دانشگاه تهران انجامیده است. تلاش ما این است که به این روند تداوم بخشیم.»
استاد دانشکدگان فنی دانشگاه تهران درباره دیگر فعالیت‌های معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه گفت: «تجمیع همه فعالیت‌های انتشاراتی دانشگاه ذیل موسسه انتشارات، موجب سامان‌دهی این فعالیت‌ها در تمامی بخش‌ها شده است. علاوه بر این، در این مدت رتبه ۱۸ مجله علمی دانشگاه ارتقا یافته و اقداماتی برای تقویت انتشارات الکترونیکی انجام شده است. در بخش مدیریت آزمایشگاه‌ها نیز توجه به استانداردها و ایمنی مورد توجه ویژه قرار گرفته و راه‌اندازی HSC در همین راستا بوده است.»
سرپرست معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه ضمن توضیح درباره عملکرد کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران، ارائه خدمات به نابینایان، بخش مرمت و بخش کتاب‌های نفیس و نسخ خطی را از خدمات برجسته این بخش برشمرد و گفت: «دسترسی به منابع پایگاه‌های معتبر علمی از اقدامات ارزشمند کتابخانه بوده است که امیدوارم بتوانیم این حرکت را استمرار بخشیم.»
دکتر مرادی تلاش برای کاستن مشکلات بخش‌ها را از برنامه‌های آتی این معاونت خواند و گفت: «مشوق‌هایی برای طرح‌های کاربردی با صنعت و چاپ مقالات در مجلات بین‌المللی را در دستور کار داریم تا بتوانیم رتبه بین‌المللی دانشگاه تهران را ارتقا دهیم.»
عضو هیات علمی دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اهمیت هوش مصنوعی و تاثیرگذاری آن در همه حوزه‌ها و ظرفیت‌های بالای دانشگاه تهران در حوزه هوش مصنوعی خاطرنشان کرد: «دانشگاه تهران برخلاف بسیاری از دانشگاه‌های منطقه که به دنبال جذب محقق از خارج هستند، دارای ۵۰ استاد فعال در زمینه هوش مصنوعی است و این توان را دارد تا با معرفی ظرفیت‌های خود و مشارکت در پژوهش‌های میان‌رشته‌ای، با صنعت و جامعه برای حل مسائل همکاری کند و در سطح بین‌المللی نیز جایگاه قابل توجهی بیابد.»
همچنین دکتر مجید نیلی احمدآبادی، عضو هیات علمی دانشکده برق و کامپیوتر دانشکدگان فنی و سخنران ویژه این مراسم، در سخنانی با موضوع هوش مصنوعی، بر لزوم سیاست‌گذاری، تخصیص منابع، تربیت نیروی انسانی و تجدید نظر کیفی در مدیریت پارک‌های علم و فناوری در راستای بهره‌برداری از این فناوری نوین تاکید کرد و گفت: «امیدوارم بتوانیم با بهره‌گیری بجا از این فناوری چالش‌های کشور در حوزه‌های مختلف را رفع کنیم.»
وی افزود: «هوش مصنوعی یک فناوری تحول‌ساز است و ما برای اینکه مزیت‌هایمان را از دست ندهیم و بتوانیم در مسیر توسعه علم قرار بگیریم باید آن را در تحقیق و توسعه به کار گیریم. بدین منظور، ارکان پژوهش از جمله آزمایشگاه‌ها باید تغییر یابند. با آزمایشگاه‌های کوچک و تجهیزات محدود نمی‌توان درباره پدیده‌های پیچیده پژوهش کرد. باید آزمایشگاه‌ها را از طریق پیوستن به کنسرسیوم‌های داخلی و خارجی تجهیز کرد. همچنین لازم است مدل هدایت پژوهش در کشور، از پراکنده‌کاری به سوی همکاری برای تولید و اشتراک‌گذاری داده‌ها حرکت کند. در واقع امروز بیش از ابزار آزمایش، داده منتج از پدیده‌هاست که اهمیت دارد.»
استاد دانشکدگان فنی دانشگاه تهران همچنین درباره لزوم ورود فناوری هوش مصنوعی به برنامه‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه گفت: «ضروری است واحدی به منظور تسلط بر استفاده از ابزار هوش مصنوعی، در برنامه درسی گنجانیده شود. در بخش پژوهش نیز باید به این فناوری به عنوان بخشی ضروری از تحقیق نگریست.»
گفتنی است در این جشنواره، ۷۹ برگزیده معرفی شدند که فهرست برندگان از طریق پیوند زیر قابل مشاهده است.
برگزیدگان سی و سومین جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه تهران