روزنامه خراسان؛ دکتر نجمه عابدی‌شرق، روان‌شناس- امروزه بعضی از ما، آن گونه که باید به پدربزرگ و مادربزرگ‌های‌مان سر نمی‌زنیم و احوالی از آن‌ها نمی‌پرسیم. انگار از این گنجینه‌های تجربه، مهر و محبت غافل شدیم و حواس‌مان نیست که ارتباط با آن‌ها، فواید زیادی برای خودمان هم دارد. اول اکتبر، روز جهانی سالمندان است؛ روزی برای تجلیل از بزرگانی که عمرشان را وقف ما کردند و اکنون نوبت ماست که قدردان زحمات‌شان باشیم. در ادامه می‌خواهیم از مزایای فواید تقویت رابطه با پدربزرگ و مادربزرگ‌ها برای نوه‌ها بگوییم.

سالمندان و سندروم آشیانه خالی

پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، بزرگ ترین مخزن تجربه و حکمت هستند. آن‌ها با داستان‌های شیرین کودکی‌شان، ما را به دنیای خیال می‌برند و با نصایح‌شان، راهنمای ما در زندگی می‌شوند. اما با افزایش سن، بسیاری از سالمندان با چالش‌های مختلفی از جمله سندروم آشیانه خالی روبه‌رو می‌شوند. این سندروم زمانی اتفاق می‌افتد که فرزندان برای ادامه تحصیل یا کار از خانه خارج می‌شوند و سالمندان تنها می‌مانند. یادمان باشد، پدربزرگ و مادربزرگ‌ها، ستون های پنهان سلامت روان فرزندان و نوه‌ها هستند. رابطه بین نوه‌ها و پدربزرگ و مادربزرگ‌ها، بسیار فراتر از یک پیوند خونی است. این رابطه، ریشه در عشق بی‌قید و شرط، حکمت سالخوردگی و تجربیات ارزشمند زندگی دارد.

فواید این رابطه برای نوه‌ها

مطالعات نشان داده‌اند که ارتباط بین افراد با پدربزرگ و مادربزرگ‌شان که این روزها کمتر به آن توجه می‌شود، تاثیر قابل‌توجهی بر سلامت‌روان نوه‌ها دارد. در ادامه به بعضی از فواید این ارتباط اشاره خواهد شد.

۱- بهبود سلامت‌روان| مطالعات نشان داده‌اند نوه‌هایی که رابطه قوی با پدربزرگ و مادربزرگ خود دارند، از سلامت‌روان بهتری برخوردارند و کمتر دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند.

۲- افزایش هوش هیجانی| تعامل با پدربزرگ و مادربزرگ، به نوه‌ها کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر بشناسند و مدیریت کنند.

۳- نداشتن احساس تنهایی| وقتی این عزیزان مورد توجه قرار نمی‌گیرند، به آن ها توجه نمی‌کنیم و عشق نمی‌ورزیم، خود ما هم در زندگی آسیب‌های بیشتری را متحمل خواهیم شد. یکی از این آسیب‌ها احساس تنهایی و احساس عمیق ترس است.

۴- پایبندی به ارزش‌ها| در ما ایرانیان حفظ ارزش‌ها، آیین‌ها، سنت‌ها و باورهای‌مان مهم است. زمانی که ما این عزیزان را نداشته باشیم یا خودمان را از آن‌ها و این عزیزان را از خودمان محروم کنیم بخشی از این ارزش‌های مشترک معنوی در جامعه را خودمان از بین برده ایم و همه از آن آسیب خواهیم دید.

۵- تقویت مهارت‌های حل‌مسئله| پدربزرگ و مادربزرگ‌ها با تجربیات غنی خود می‌توانند به نوه‌ها کمک کنند تا مشکلات خود را بهتر حل کنند.

۶- افزایش خلاقیت| داستان‌ها و بازی‌های پدربزرگ و مادربزرگ، می‌تواند خلاقیت نوه‌ها را افزایش دهد.

۷- تقویت پیوندهای خانوادگی| این رابطه، به تقویت پیوندهای خانوادگی و ایجاد حس تعلق خاطر در نوه‌ها کمک می‌کند.

---***---

از افزایش امیدشان به زندگی تا فعالیت مشترک

چند توصیه‌های کاربردی به خانواده‌ها و اطرافیان سالمندان که باید جدی گرفته شود

برای این که ارتباط نسلی خوبی بین نوه‌ها و پدربزرگ‌ و مادربزرگ‌ها برقرار شود، بهترین روش این است که نیاز‌ها و خواسته‌های پدربزرگ و مادربزرگ‌ها را و افرادی که در این بین سن بالایی دارند، بشناسیم و بدانیم که با چه مفاهیم و موضوعاتی مواجه هستیم. اگر بخواهیم به این نیاز‌ها توجه کنیم بحث حمایت‌های عاطفی، روحی روانی، مالی، عشق ورزیدن، مهربانی کردن و توجه کردن به این افراد است که کمک می‌کند شناخت بهتر و درست‌تری داشته باشیم. و اما چند توصیه کاربردی به اطرافیان سالمندان:

ارتباط مستمر| با تماس‌های تلفنی، پیام‌ها و دیدارهای حضوری، به سالمندان نشان دهیم که به آن‌ها اهمیت می‌دهیم. به آن ها اطمینان خاطر بدهیم که ما در کنار آن ها هستیم و به شما سر می‌زنیم حتی اگر خود فرد نیاز نداشته باشد، اما این اطمینان خاطر را به او بدهیم که ما هستیم و بهترین عملکرد این است که با رفتار خودمان این موضوع را نشان دهیم.

افزایش امید به زندگی‌شان| مسئله و پدیده‌ای که خیلی اهمیت دارد به آن توجه کنیم بحث امید بخشی به زندگی یا افزایش امید به زندگی در افرادی است که سن بالایی دارند و سالخورده هستند و در یک وضعیت روحی و جسمی خاصی زندگی می‌کنند. اگر به درستی آن را درک کنیم می‌توانیم متناسب با آن‌ها رفتار‌های درست و سازنده‌ای را از خودمان بروز بدهیم.

فعالیت‌های مشترک| شرکت در فعالیت‌های مشترک مانند پیاده‌روی، بازی‌های فکری و سفرهای کوتاه، به سالمندان کمک می‌کند تا احساس مفید بودن کنند و از تنهایی در امان بمانند. مرور آلبوم‌های خاطرات هم باعث می‌شود در آن ها شور و نشاط ایجاد شود و امید در آن ها وجود داشته باشد.

ایجاد محیطی امن و راحت| خانه را برای سالمندان ایمن‌سازی کنیم و محیطی آرام و راحت برای استراحت و تفریح آن‌ها فراهم کنیم.

حمایت‌های مالی| اگر سالمندان به لحاظ مالی نیازمند هستند، در حد توان خود به آن‌ها کمک کنیم.

بیماری‌های آن‌ها را جدی بگیریم| با توجه به افزایش سن، سالمندان بیشتر در معرض بیماری‌ها هستند. به همین دلیل، باید به سلامت آن‌ها توجه ویژه داشته باشیم و به موقع به پزشک مراجعه کنیم

تقویت ارتباط شان با هم سن و سالان| ارتباط این عزیزان با هم‌سن و سال‌های خودشان مهم است یعنی کسانی که حرف و دغدغه مشترک با آن‌ها دارند. این ارتباط اگر مداوم برقرار باشد کمک می‌کند آن ها حال و هوای بهتری داشته باشند و موضوعات خودشان را به صورت همدلانه با دوستان خودشان تقسیم کنند.