سرطان دومین عامل مرگ و میر در دنیاست. سالانه در جهان ۱۰ میلیون نفر با تشخیص سرطان روبرو می شوند و حدود ۶ میلیون نفر از آنها فوت می کنند. نرخ مرگ و میر در اثر سرطان در ایران به حدود ۹۳ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر می‌رسد. در ایران، از ۸۵ هزار مورد سرطان جدید در سال، ۵۵٫۵ درصد را مردان و ۴۴٫۵ درصد را زنان تشکیل می‌دهند. بر اساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وقوع بیش از ۵۵ هزار مرگ سالانه ناشی از سرطان ها این بیماری را به نخستین عامل مرگ زودرس در کشور تبدیل نموده است بطوری که ۳۴ هزار مرگ از مجموع ۱۲۲ هزار مرگ سالانه زودرس ( زیر ۷۰ سال ) و ۱۱ هزار مرگ از مجموع ۸۵ هزار مرگ خیلی زودرس ( زیر۵۰ سال ) به دلیل ابتلا به انواع سرطان ها رخ می دهد.

۱۰ سرطان نخست شایع در ایران شامل پستان، پروستات، روده بزرگ، معده، ریه، مثانه، تیروئید، رحم، مغز و سیستم عصبی است. سرطان پستان شایع ترین سرطان شناخته شده و دومین علت مرگ ناشی از سرطان در زنان است. افزایش سن امید به زندگی به دنبال کنترل بیماری‌ های واگیر، مهم‌ترین عامل در میزان بروز سرطان است. درمان انواع سرطان ها بسیار پیچیده بوده و کشف دارو های جدید ضد سرطان, با اثربخشی بالا, سمیت کم که به صورت انتخابی بر سلول های توموری تاثیر گذاشته و ارزان باشند، از دغدغه های جوامع دارویی دنیا است.
در حال حاضر درمان های رایج سرطان استفاده از روش های شیمی درمانی و رادیوتراپی بوده که این درمان ها به دلیل تاثیر بر بافت ها و اندام های سالم و اختصاصی نبودن شیوه درمانی عوارض چشمگیری را به دنبال دارند. از طرفی، این نوع درمان ها به دلیل سرکوب سیستم ایمنی بدن ریسک ابتلا به بیماری های عفونی را نیز افزایش می دهد.
در سال های اخیر پتانسیل درمان بیماران سرطانی با استفاده از رویکردهای ایمونولوژیک امید های بزرگی را برای ایمونولوژیست ها فراهم آورده است. ایمنی درمانی یک روش جدید در درمان سرطان است که به سیستم ایمنی کمک می کند تا به مبارزه علیه سلول های سرطانی بپردازند.
به علت ویژگی های منحصر به فرد سیستم ایمنی، این نوع از درمان می تواند بسیار موثرتر از روش های رایج در مبارزه علیه سرطان باشد، زیرا باعث حفاظت طولانی مدت بدن شده، عوارض جانبی کمتری دارد و همچنین می تواند برای بیماران بیشتری با انواع مختلف سرطان مورد استفاده قرار گیرد.
ایمنی درمانی سرطان، نوین ترین روش درمانی بوده که در آن با استفاده از استراتژی های مختلف مانند‌ واکسن های توموری، سیستم ایمنی فرد مبتلا به سرطان را تقویت نموده تا به طور مطلوبی منجر به حذف بافت توموری گردد. از آنجایی که در این نوع درمان فقط سلول های توموری مورد هدف قرار می گیرند، لذا برخلاف شیمی درمانی و رادیوتراپی عوارض جانبی نخواهند داشت.

گفتنی است که در حال حاضر، چندین داروی ضد سرطان مبتنی بر ایمنی درمانی جهت درمان انواعی از سرطان ها توسط سازمان غذا و دارو آمریکا مورد تایید قرار گرفته و توانسته به طرز چشمگیری بقای افراد مبتلا به سرطان را افزایش دهد. با این وجود، هنوز راهی زیادی تا کشف داروهای بسیار موثر جهت درمان سرطان مانده و در این خصوص دانشمندان حوزه سرطان در حال تلاش هستند.

سعید محمدیان هفت چشمه
استادیار ایمنی شناسی پزشکی، معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی نیشابور