عمومی | دانشگاه تهران

گزارش کامل آیین افتتاح نخستین کنفرانس ملی حکمرانی دانش‌مبنا؛ حکمرانی سرزمینی | دکتر صفوی: سند چشم‌انداز ۲۰ ساله نظام یک راهبردی ملی بود ولی دولت‌ها به آن عمل نکردند

دکتر سید یحیی صفوی:
سند چشم‌انداز ۲۰ ساله نظام یک راهبرد ملی بود ولی دولت‌ها به آن عمل نکردند | جنگ را با دانش نظامی و عاقلانه و مدبرانه جلو بردیم | حکومت‌های انقلابی، با حضور ملت در همه ارکان قابلیت دوام و بقا دارند

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران ، دکتر سید یحیی صفوی، دستیار و مشاور عالی فرماندهی کل قوا در امور مرتبط با نیروهای مسلح، ساعتی قبل در نخستین کنفرانس حکمرانی دانشروید مبنا؛ حکمرانی سرزمینی که در محل کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در حال برگزاری است، از دیدگاه جغرافیای سیاسی به حکمرانی سرزمینی پرداخت و گفت: در مطالعه بعد سیاسی فضا به دو بحث ایستایی و پویایی می‌پردازیم. در ایستایی به مقوله‌هایی نظیر مدیریت سیاسی فضا، جغرافیای انتخابات، جغرافیای سیاسی شهرها، آمایش سرزمین، مدل‌های تقسیمات کشوری و … توجه می‌شود. در مطالعه سیاسی فضا از منظر پویایی نیز به مقوله‌هایی نظیر محیط زیست، اقوام، انرژی، اقتصاد، امنیت و تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی پرداخته می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه مطالعه سیاسی فضا از منظر تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی بخصوص در زمان حاضر اهمیت دوچندانی پیدا کرده است، خاطرنشان کرد: در زمان حاضر فضای مجازی، مقوله جنگ شناختی و فضای سایبرنتیک، یک فضای جدیدی را در مقیاس جهانی و منطقه‌ای ایجاد کرده است که فضای جدیدی است.
استاد جغرافیای سیاسی با بیان اینکه یک حکمرانی سایبرنتیک در جهان یعنی دانش کنترل و حاکمیت بر پدیده‌های هوشمند از طریق کنترل و جمع‌آوری اطلاعات شامل انتقال داده، ذخیره‌سازی و پردازش داده، تحلیل داده و … در حال گسترش است، بیان داشت: حکمرانی سایبرنتیک دارای ۲۵ زیرمجموعه است که شامل هوش مصنوعی، دانش سایبرنتیک، اینترنت اشیا، لباس‌های هوشمند و… می‌شود. جای بحث حکمرانی سایبرنتیک، دانشگاه‌ها هستند.
دکتر صفوی، مهمترین هدف حکمرانی سرزمینی از بعد جغرافیای سیاسی را حفظ بقای ملی، حفظ حکومت، حفظ سرزمین، حفظ ملت، حفاظت از تمامیت ارضی و استقلال و رفع تهدیدات خارجی و پاسداری از مرزها و مدیریت سیاسی فضای ملی و سنجش کارآمدی محلی، ملی و منطقه‌ای عنوان کرد و گفت: توسعه روابط همه‌جانبه با همه همسایگان و کشورهایی که با کشورمان متخاصم نیستند و همچنین حضور در پیمان‌ها و ائتلاف‌های منطقه‌ای، قاره‌ای و جهانی از الزامات حکمرانی است.
استاد دانشگاه تربیت مدرس با ابراز انتظار از «نخستین کنفرانس ملی حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی» برای پاسخگویی در زمینه کارویژه‌های یک سیستم حکمرانی مطلوب برای کشور و همچنین تبیین راهکارهای نیل به حکمرانی سرزمینی دانش مبنا با توجه به توسعه روزافزون فناوری و رقابت‌های جهانی، گفت: همه حکومت‌ها دارای دو وظیفه اساسی هستند؛ اولین وظیفه حکمرانان هر کشوری عبارت از تامین و حفظ امنیت است که از امنیت مرزها و شهرها آغاز می‌شود و تا امنیت اقتصادی، امنیت فرهنگی، امنیت حقوق و آزادی شهروندان امنیت اموال و جان و آبروی انسان‌ها را دربرمی‌گیرد.
دکتر صفوی، دومین وظیفه حکومت‌ها را تامین رفاه و آسایش و پیشرفت و اعتلای کشور و ملت دانست و افزود: حکومت‌ها بخصوص حکومت‌های مردم‌پایه باید رضایت عمومی ملت را فراهم کنند. سومین ویژگی که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است ولی در قوانین فرانسه و انگلیس نیست، این است که حکومت زمینه اعتلای کرامت‌های اخلاقی و انسانی و رشد و تعالی انسان‌ها را به کمال برساند. انقلاب اسلامی در کشوری رخ داده است که حداقل ۳ هزار سال سابقه حکومتی دارد و دولت‌های زیادی را پشت سر گذاشته است. انقلاب اسلامی یک نگاه جدیدی را به ایران و محیط پیرامونش و به جهان دارد. فلسفه انقلاب اسلامی در زمینه اینکه چگونه می‌خواهد امنیت و اقتصاد و روابط انسان‌ها و سیاست خارجی را اداره کند، باید بدانیم.
وی با یادآوری اینکه «این حکومت‌ها هستند که سرنوشت کشورها و ملت‌ها را تعیین می‌کنند»، خاطرنشان کرد: مهمترین مشکل انقلاب‌ها زمانی است که می‌خواهند دولت‌سازی کنند. دولت‌ها هستند که باید این سرزمین را مدیریت کنند و حکمرانی از دیدگاه سرزمینی یعنی مدیریت سرزمین و جامعه و اعتلای جامعه و سرزمین با حضور رهبران و مدیران خردمند، عادل، مومن، لایق، برخوردار از جهان‌بینی، مدبر و مدیر.
دکتر صفوی با یادآوری اینکه ساختارها در حکومت‌ها تعیین‌کننده نوع حکمرانی هستند (مانند ساختار سه قوه مجریه، مقننه و قضائیه و نیروهای مسلح)؛ بیان داشت: ما نگاه‌مان به دنیا یک نگاه جدیدی است و جمهوریت و اسلامیت است. بنابراین باید فلسفه جمهوری اسلامی را خوب فهم کنیم.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی کل قوا در امور مرتبط با نیروهای مسلح با تاکید بر اینکه دولت‌ها و حکومت‌ها باید استراتژی ۲۰ ساله و ۳۰ ساله داشته باشند؛ ادامه داد: ما به استراتژی ۲۰ ساله، راهبردی ملی می‌گوئیم. سند چشم‌اندار ۲۰ ساله نظام یک راهبرد ملی بود ولی دولت‌ها به آن عمل نکردند. کشورها باید سند راهبردی حداقل ۲۰ ساله داشته باشند و با تربیت مدیرانی کارآمد و مومن که به خرد و دانایی مجهز هستند و وزرایی که دانایی دارند و کاربلد هستند، کشور به پیش برود.
این رزمنده و فرمانده دفاع مقدس افزود: ما جنگ را با دانش نظامی جلو بردیم و عاقلانه و مدبرانه و با علم جنگیدیم و تئوری جدیدی در جنگ ایجاد کردیم.
این استاد جغرافیای سیاسی با تاکید بر انسجام ملی نیز بیان داشت: ملت‌ها باید از حکومت‌هایشان حمایت کنند تا حکومت موفق باشد؛ بخصوص که حکومت‌های انقلابی، با حضور ملت در همه ارکان قابلیت دوام و بقا دارند.
وی در بیان انتظار از دانشگاه‌ها نیز اظهار داشت: قرار بود دانشگاه‌ها، مدیران لایق برای حکومت تربیت کنند. انتظار می‌رود که دانشگاه‌ها علمی را که توام با کارآمدی برای اداره سرزمین باشد و مشکلی را از سرزمین و مردم حل کند، تولید نماید.
دکتر صفوی با ابراز نظر درباره جایگاه علوم انسانی در اداره کشور، گفت: اعتقاد دارم علوم انسانی بالاتر از علوم پزشکی و صنعتی است چون یک مدیر سیاسی است که همه صنعتگران را مدیریت می‌کند اما مدیرانی که هم دانش داشته باشند و هم مردمدار باشند و تاریخ و جغرافیای ایران را هم بشناسند. حکمرانان بدون دانش اداره حکومت و سرزمین، توان اداره شایسته نخواهند داشت بلکه باید حتماً با تاریخ و تمدن ایران اسلامی در حداقل ۲۰۰ سال گذشته آشنا باشند.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: کسی که جغرافیا نخوانده باشد، نمی‌تواند در کشور به خوبی مدیریت کند؛ چون ما کشوری بزرگ با تنوع فرهنگی و قومی و اقلیمی بالا هستیم. دانشجویان و استادان ما باید جای جای ایران را ببینند و بایستی جغرافیای انسانی و جغرافیای سیاسی کشور را بشناسیم. مدیران ما باید فناوری‌ها را بشناسند و در علوم کشاورزی و مهندسی و آب‌شیرین‎‌کن‌ها و انرژی خورشیدی اطلاعات داشته باشیم.
دکتر سید یحیی صفوی، سخنان خود را با دعا برای اینکه «دل‌های ما به نور علم روشن شود؛ علمی که مشکل‌گشای مسائل جامعه و مردم باشد» به پایان برد.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس:
حکمرانی زمانی به درد می‌خورد که هم و غم ما حل مسائل کشور باشد | نگاه فرآیندی به حکمرانی داشته باشیم نه نگاه پروژه‌ای | از حکومت‌داری باید به سمت حکمرانی تغییر جهت دهیم | حکمرانی و دانشگاه در حال حرکت به سمت هم هستند

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران ، دکتر بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ساعتی پیش در نخستین کنفرانس ملی حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی که در محل کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در حال برگزاری است، اظهار داشت: «من از میدان دارم می‌آیم، بنابراین باید مشکلاتی که در میدان قانونگذاری و سیاستگذاری با آن مواجه هستیم را به ساحت دانشگاه به عنوان نهاد علم و فناوری منتقل کنیم و پاسخ‌هایمان را بگیریم.»
دکتر نگاهداری در ادامه به ذکر دوگانه‌هایی نظیر «علم و اقتصاد»، «آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی» و «حکومت‌داری و حکمرانی» پرداخت و بیان داشت: لازم است نسبت بین این دوگانه‌ها و سیستم قانونگذاری را تعیین کنیم. در زمینه دوگانه بین علم و اقتصاد، نظام غربی مدعی است که هدف نهایی آن رشد اقتصادی و رفاه است و دولت بر مبنای رشد اقتصادی اداره می‌شود ولی نگاه اسلامی می‌گوید غایت نهایی نظام اسلامی، تربیت و تعلیم انسان‌های خردورز و عالم است. نظام اسلامی و امامین انقلاب بارها گفته‌اند نظام اسلامی می‌خواهد جامعه را به دانشگاه و مدرسه تبدیل کند. جامعه یک مدرسه اجتماعی است که باید فرصت آموختن را برای مردم فراهم کنیم پس مردم‌سالاری در جوهره ذاتی حکومتداری اسلامی است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با طرح این سوال که «چه کنیم تا نظام قانونگذاری ما به طور عملیاتی بتواند علم‌محور باشد»، خاطرنشان کرد: در نظام اسلامی، «نهاد علم» محور است و اما در نظام غربی، «نهاد اقتصادی» محور است. چه کنیم تا در سیاستگذاری‌ها و قانونگذاری‌های ما رویکرد نهاد علم غلبه پیدا کند؟ هر قدر بر بستر نهاد علم حرکت کنیم در حقیقت داریم بیشتر در بستر دینی اداره جامعه حرکت می‌کنیم.
دکتر نگاهداری با اشاره به دوگانه آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی نیز بیان داشت: این یک مسئله است که مرز بین آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی چیست و نقطه تعادل بین این دو باید به چه شکل طراحی شود. اگر آرمان‌گرایی افراطی را در پیش بگیریم، برای مردم خسته‌کننده است و اگر بخواهیم واقع‌گرایی افراطی در پیش بگیریم، جامعه را از تحرک می‌اندازد. به همین جهت است که مقام معظم رهبری بر «آرمان‌گرایی واقع‌گرایانه» تاکید می‌کنند.
وی در ادامه سخنانش با طرح اینکه زیست بوم حکمرانی نیاز اساسی نظام حکمرانی است، تاکید کرد: نباید به حکمرانی نگاه پروژه‌ای داشته باشیم، بلکه شایسته است نگاه فرآیندی به حکمرانی داشته باشیم؛ چراکه این امکان وجود ندارد که فکر کنیم یک مشکل را به طور کامل می‌توان حل کرد، چون هر راه‌حلی عوارضی دارد و مسائل جدیدی ایجاد می‌کند؛ بنابراین باید نگاه فرآیندی و دائمی و نه نگاه مقطعی به حکمرانی داشته باشیم. لذا شایسته است نسبت به راه‌اندازی زیست بوم حکمرانی در کشور که دانشکده‌ها، اندیشکده‌ها و آزمایشگاه‌های حکمرانی نیز در این زیست‌بوم جای می‌گیرند، اقدام کنیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در ادامه برشمردن دوگانه‌های تاثیرگذار بر حوزه‌های سیاستگذاری و قانونگذاری، به دوگانه «حکومت‌داری و حکمرانی» اشاره کرد و گفت: فناوری، روابط بین حاکمیت و مردم را دچار بازآرایی می‌کند لذا از حکومت‌داری باید به سمت حکمرانی تغییر جهت دهیم. حکومت‌داری از جنس دستوری و مردانه است و عقلانیت آن ابزاری است ولی حکمرانی از عقلانیت ارتباطی و شبکه ارتباطات چند لایه با بازیگران غیررسمی بهره می‌جوید و سیستم آن ابلاغی و دستوری نیست بلکه اقناعی و همراه‌سازی مردم است؛ فناوری‌هایش هم نرم است و جنس آن بیشتر جنس زمانه است. حکمرانی نسبت به حکومت‌داری زنانه‌تر است.
وی در ادامه به دوگانه «فضیلت و شرافت» پرداخت و اظهار داشت: فضیلت به یک حکمران کمک می‌کند که در دوراهی‌ها بتواند بهتر انتخاب مسیر کند. حکمرانی هم به فضیلت نیاز دارد و هم به شرافت تا ثبات قدم داشته باشد و مسیری که درست تشخیص داده است را برود و دچار مصلحت‌اندیشی‌های غیرشرافتمندانه نشود.
دکتر نگاهداری در بخش دیگر سخنانش با برشمردن سطوح قانونگذاری و سیاستگذاری در سطوح محلی، ملی و فراملی، بیان داشت: در سطح ملی، قانونگذاری و نظارت داریم. در سطح محلی اندیشکده‌های حکمرانی اسلامی را در استان‌ها شکل دادیم اما هنوز در سطح فراملی و گروه‌های دوستی، ماموریت‌گرایی بر دیپلماسی پارلمانی ما حاکم نشده است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه باید حل مسئله کنیم، گفت: حکمرانی زمانی به درد می‌خورد که هم و غم ما حل مسائل کشور باشد و از سندنویسی‌ها و حرکت‌های نمایشی بدون اینکه مشکلی از مشکل مردم حل کنند، دست برداریم و از روش‌های تقلیدی در نظام سیاستگذاری بپرهیزیم. عده‌ای اصلاً دنبال حل مسئله نیستند و وقتی مسئولیتی برعهده می‌گیرند به دنبال کارهای نمایشی و سفرهای خارجی می‌روند.
دکتر نگاهداری بر پیگیری رویکرد نوآوری خلاقانه بر اساس شرایط بومی کشور تاکید کرد و در پایان گفت: در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، فهم کردیم که حکمرانی یک امر دانش مبنا است و لازم است دانشگاه در کنار دولت و صنعت و جامعه قرار گیرد. هم دانشگاه با تغییر نسل‌های خود دارد به سمت حکمرانی حرکت می‌کند و هم حکمرانی دارد به سمت دانشگاه حرکت می‌کند و ما این را به فال نیک می‌گیریم.

رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران:
ساختار دانشکده حکمرانی یک ساختار غیربروکراتیک، انعطاف‌پذیر و یادگیرنده است | ماموریت دانشکده حکمرانی برای پرورش حکمرانان و حل مسائل عمومی کشور | دانشکده حکمرانی مسیر خدمت به جامعه را از خدمت به دولت آغاز می‌کند | فعالیت دانشکده حکمرانی سنتی نمی‌ماند


به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران ، دکتر علی‌اصغر پورعزت رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران صبح امروز دوشنبه ۱۳ آذر ماه ۱۴۰۲ در «نخستین کنفرانس ملی حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی» که در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در حال برگزاری است، گفت: به جهت حوادثی که به ویژه اخیراً برای کشور طراحی شده است، باید بیشتر به امر حکمرانی سرزمینی توجه داشته باشیم. حکمرانی سرزمینی مهم است چون سرزمین خاستگاه تمدنی ما است.
وی درباره روند شکل‌گیری دانشکده حکمرانی، بیان داشت: ایده دانشکده حکمرانی طی دو دهه گذشته شکل گرفت و اساتید بزرگی بویژه در دانشگاه عالی دفاع ملی به این امر همت کردند و در دانشگاه تهران نیز به یاری پروردگار و در سایه دقت نظر هیات رئیسه دانشگاه در سال ۱۴۰۰، دانشکده حکمرانی به مرحله شکل‌گیری رسید.
رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران در بیان دیدگاه خود درباره این دانشکده، افزود: دانشکده حکمرانی به نام ایران است؛ برای ایرانی که همواره در حال پدیدار شدن است و باید اهمیت و پاکیزگی و تقدس آن را درک کنیم.
این اندیشمند حوزه حکمرانی با بیان اینکه «دانشکده حکمرانی متعهد به ایمان مردم و آگاهی و دانش است؛ دانشی که باید در خدمت مردم ایران حال و آینده و همچنین مردم جهان قرار گیرد»، افزود: پرورش حکمرانان و پژوهشگران حکمرانی و حل مسائل عمومی کشور از مهمترین ماموریت‌های دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران است.
دکتر پورعزت درباره مسیر حرکت دانشکده حکمرانی گفت: این دانشکده در عین اینکه باید در خدمت جامعه باشد، این مسیر را از خدمت به دولت و حکومت آغاز می‌کند.
استاد دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران، ساختار دانشکده حکمرانی را یک ساختار غیربروکراتیک، انعطاف‌پذیر، یادگیرنده، پویا و حساس به واقعیت‌های محیط بیرونی توصیف کرد و در بخش دیگر سخنان خود گفت: هر چند فعالیت این دانشکده را نیز مانند دیگر دانشکده‌ها، سنتی آغاز کردیم اما در ادامه فعالیت اینطور نمی‌ماند.
وی اظهار داشت: نمی‌توانیم در مرکز بنشینیم و بدون استفاده از نگاه‌های محلی، درباره استان سیستان و بلوچستان تصمیم بگیریم بلکه باید از نیروهای محلی استفاده کنیم و این نیازمند شبکه بسیار گسترده‌ای است.
رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران با بیان اینکه «دانشکده حکمرانی متعلق به همه کسانی است که متعهد به ایران آینده هستند و با صدق و وفاداری و درست‌کرداری و پشتکار به فراگرد پرورش حکمرانان آینده در اقصی نقاط ایران بپردازند»، تاکید کرد: امید است در دانشکده حکمرانی، پژوهشگران و کنشگران نمایش‌پیشه و آواره در بوروکراسی‌های متعهد به قدرت و ثروت تاب نیاورند.
دکتر پورعزت در پایان گفت: سرزمین ایران مهم است زیرا خاستگاه همه سازه‌های تمدنی ما است و دانشکده حکمرانی نیز فعالیت خود را با اهتمام به مرزداری سرزمین عزیز ایران آغاز کرده است و تا پایان بر این عهد می‌ماند.

دبیر شورای سیاستگذاری اولین کنفرانس ملی حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی:
هدف حکمرانی سرزمینی ایجاد عدالت نسبی در پهنه سرزمینی است | در حکمرانی سرزمینی اصالت با مقیاس ملی است

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران ، دکتر سید عباس احمدی، دبیر شورای سیاستگذاری اولین کنفرانس ملی حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی که در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در حال برگزاری است، درباره چرایی اختصاص عنوان همایش به حکمرانی سرزمینی گفت: حکمرانی در خلا اتفاق نمی‌افتد و به بستر و زمینه نیاز دارد و سرزمین به عنوان مقدمه و پیش‌نیاز حکمرانی عمل می‌کند.

استاد دانشگاه تهران افزود: بر خلاف برخی تصورها درباره بی جان بودن سرزمین، لازم است بدانیم سرزمین موجودی زنده و دارای احساس و ادراک است و در برابر کنش‌های انسان واکنش نشان می‌دهد. سرزمین علاوه بر زنده بودن، هوشمند نیز است. بنابراین واکنش‌های سرزمین هوشمندانه و غیرقابل پیش‌بینی است. همچنین طبیعت و سرزمین، صبور و شکیباست و زود نسبت به رفتار انسان واکنش نشان نمی‌دهد.

دکتر احمدی با اشاره به برخی حوادث که در پی نامهربانی و تعرض به طبیعت تجربه شده است، توضیح داد: وقتی انسان به حریم طبیعت، رودخانه و جنگل و کوه و کویر تجاوز می‌کند و آن را به رسمیت نمی‌شناسد، واکنش‌های سرزمین را پس از مدتها از این تجاوز مشاهده می‌کنیم.

وی با بیان اینکه حکمرانی سرزمینی در مقیاس‌های محلی، ملی و فراملی تحقق پیدا می‌کند، خاطرنشان کرد: با این حال، اصالت با مقیاس ملی است و هر دو مقیاس فروملی و فراملی باید در خدمت منافع ملی قرار گیرند، همان الزامی که همواره در سیاست خارجی مورد تاکید قرار می‌دهیم.

شورای سیاستگذاری اولین کنفرانس ملی حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی، افزود: حکمرانی سرزمینی از میان ارکان سه‌گانه تشکیل‌دهنده کشور، یعنی سرزمین، ملت و حکومت؛ به سرزمین و ملت توجه بیشتری دارد و حل مشکلات و چالش‌ها و معماهای موجود در فضای جغرافیای کشور در همه حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی غیره از اهداف حکمرانی سرزمینی است و هدف تحقق عدالت جغرافیایی در شهرها و استان‌ها نیز از اهداف مهم دیگر است.

وی با یادآوری برگزاری ۱۲ پیش‌نشست توسط کمیته‌های ۱۰ گانه این کنفرانس که با حضور اساتید، خبرگان، مدیران اجرایی و ذی‌نفعان حوزه حکمرانی در دانشگاه‌ها و دستگاه‌های اجرایی، بیان داشت: ۱۳۰ مقاله در این کنفرانس پذیرش شده است که ۲۰ مقاله به صورت شفاهی ارائه می‌شود.