عمومی | دانشگاه تهران

ارتقای خیره‌کننده جایگاه دانشگاه تهران در ویرایش ۲۰۲۴ رتبه‌‌بندی تایمز | دانشگاه تهران به بهترین رتبه خود طی یک دهه اخیر دست پیدا کرد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران ، بر پایه ویرایش ۲۰۲۴ نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «موسسه آموزش عالی تایمز» در سال ۲۰۲۳ میلادی، دانشگاه تهران در میان ۵۰۰ موسسه برتر جهان جای گرفته است. این گزارش نشان می‌دهد که در سطح ملی، دانشگاه تهران در جایگاه سوم ایران جای گرفته است. در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی، دانشگاه تهران در جایگاه ۸۰۰ – ۶۰۱ جهان و ۱۶ ملی بود. در نمودار یک، روند جایگاه جهانی دانشگاه تهران در این نظام رتبه‌بندی گزارش شده است.


امتیازهایی که دانشگاه تهران در ویرایش ۲۰۲۴ به دست آورده است نسبت به ویرایش پیشین رشد داشته‌اند. در جدول یک، امتیاز دانشگاه تهران در شاخص‌های ارزیابی این نظام گزارش شده‌اند.

«موسسه آموزش عالی تایمز» در ویرایش ۲۰۲۴ خود که در سال ۲۰۲۳ میلادی منتشر شده، نام ۷۳ موسسه ایرانی را در سیاهه موسسه‌های برتر جهان منتشر کرده است. بر پایه این گزارش، دانشگاه «صنعتی شریف» در جایگاه نخست ملی و ۳۵۰-۳۰۱ جهانی است.
در ویرایش ۲۰۲۴ نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «موسسه آموزش عالی تایمز»، روی هم، نام نزدیک به دو هزار موسسه از بیش از ۱۰۰ کشور جهان در فهرست پایانی آمده است. در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی ۶۵ موسسه از ایران در میان موسسه‌های برتر جهان (نزدیک به ۱۸۰۰ موسسه) جای گرفته بودند. در نمودار دو، روند سالانه شمار موسسه‌های ایرانی دارای جایگاه در این نظام رتبه‌بندی گزارش شده است.


رتبه‌بندی جهانی آموزش عالی «تایمز»، موسسه‌های پیشرو جهان را در پنج زمینه آموزش، چشم‌انداز جهانی، فضای پژوهشی، کیفیت پژوهش، و صنعت؛ بر پایه ۱۸ سنجه کمی ارزیابی می‌کند. روش‌شناسی سنجش و سنجه‌های ارزیابی نظام رتبه‌بندی تایمز نسبت به سال گذشته با تغییرهایی کلیدی همراه بوده است. در حالی که این نظام رتبه‌بندی تا سال گذشته از ۱۳ سنجه کمی برای ارزیابی بهره می‌برد، در ویرایش ۲۰۲۴، ۱۸ سنجه کمی به کار گرفته شده‌اند.
کلیدی‌ترین تغییر در شاخص کیفیت پژوهش رخ داده است. این شاخص که تا سال گذشته با عنوان «استنادها» مطرح بود و ۳۰ درصد امتیاز را به خود اختصاص می‌داد و سرانه استناد به هر عضو هیئت علمی در یک موسسه را محاسبه می‌کرد، در ویرایش ۲۰۲۴ به «کیفیت پژوهش» تغییر نام داده است و امتیاز سرانه استناد را به ۱۵ درصد از کل ارزیابی کاهش داده است. مانده امتیاز این شاخص (یعنی ۱۵ درصد دیگر) به سه سنجه توان پژوهشی، برتری پژوهشی، و نفوذ پژوهشی داده شده است.

بر پایه ویرایش ۲۰۲۴ میلادی نظام رتبه‌بندی «موسسه آموزش عالی تایمز»، «University of Oxford» پیشگام در جهان است و «Stanford University»، «Massachusetts Institute of Technology»، «Harvard University»، «University of Cambridge»، «Princeton University»، «California Institute of Technology»، «Imperial College London»، «University of California, Berkeley»، و «Yale University» در جایگاه دوم تا دهم هستند.
نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «موسسه آموزش عالی تایمز» از دسته نظام‌هایی است که بازدید به آن زیاد و در شمار سه نظام رتبه‌بندی جهانی پرآوازه در جهان است. از این رو، توجه به بهبود وضعیت دانشگاه تهران در آن لازم است و باید در کانون توجه سیاست‌گذاران، مدیران، و اعضای هیئت علمی باشد. اگرچه نقدهایی به روش‌شناسی این نظام رتبه‌بندی وارد است و علم‌سنج‌ها آن را یک نظام ارزیابی درست نمی‌پندارند، ولی از دیدگاه بازاریابی در کانون توجه موسسه‌های آموزشی و پژوهشی، دانشجویان، حامیان مالی، و سیاست‌گذاران آموزش عالی است.
این نظام رتبه‌بندی از سال ۲۰۰۹، هر ساله به ارزیابی و رتبه‌بندی موسسه‌های آموزش عالی در سراسر جهان می‌پردازد، ولی دانشگاه تهران از سال ۲۰۱۶ توانسته است که به یک جایگاه جهانی در سیاهه پایانی این نظام رتبه‌بندی دست یابد.
اگرچه دانشگاه تهران تا ویرایش ۲۰۲۱ این نظام رتبه‌بندی در میان ۸۰۰ دانشگاه جهان بود و حتی در ویرایش ۲۰۲۲ در بازه ۸۰۱ تا ۱۰۰۰ جهان جای گرفت، ولی در ویرایش ۲۰۲۴ این نظام رتبه‌بندی در میان ۵۰۰ موسسه برتر جهان آمده است.
در نمودارهای سه تا هفت، روند امتیاز دانشگاه تهران در پنج شاخص کلیدی نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «موسسه آموزش عالی تایمز» گزارش شده است.


بر پایه نمودارهای بالا، امتیاز دانشگاه تهران، جز در شاخص فضای پژوهشی (که متمرکز بر آوازه پژوهشی، درآمد پژوهشی، و بهره‌وری پژوهشی است)، در همه شاخص‌های نظام رتبه‌بندی تایمز افزایش یافته است. چشم‌گیرترین افزایش مربوط به شاخص «کیفیت پژوهش» است که امتیاز دانشگاه تهران به بیش از ۷۰ رسیده است و آنگونه که گفته شد، دلیلش تغییر در روش‌شناسی و سنجش این شاخص است.