پزشکی | دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی نیشابور

نقش تغذیه در بیماران دچار سنگ کلیه اگزالاتی

سنگ کلیه در اثر کریستال های حاصل از کلسیم و مواد موجود در ادرار به وجود می آید و در صورت عدم رعایت نکات تغذیه ای و تغییر سبک زندگی به تدریج بزرگتر خواهد شد. در مواردی که اندازه سنگ های کلیه کوچک و اصطلاحا سنگ ریزه هستند با مراقبت های تغذیه ای و فعالیت های بدنی بدون نیاز به عمل جراحی قابل دفع از طریق مجرای اداری خواهد بود. اما سنگ های با اندازه بزرگ تر با عمل جراحی و حتی بدون عمل جراحی از روش های نوین درمانی با استفاده از دستگاه های سنگ شکن، سنگ های کلیه شکسته و به صورت سنگ ریزه دفع خواهد شد.
وجود سنگ کلیه به دلیل اینکه مسبب عفونت های مجاری ادراری ،کلیه و حتی متعاقبا ممکن است عفونت های خونی و یا انسداد مجاری ادراری و از کار افتادن کلیه شود، و بسیار خطرناک بوده و تسریع در درمان این بیماری بسیار حائز اهمیت است. مهمترین دلایل افزایش سایز سنگ کلیه۱- دریافت ناکافی مایعات۲-چاقی و عدم فعالیت های بدنی کافی۳-مصرف غذای حاوی نمک یا شکر زیاد۴-دریافت بالای گوشت و پروتیین های حیوانی

یکی از شایع ترین سنگ های کلیه اگزالات کلسیم است که با ترکیب کلسیم با اگزالات در ادرار ایجاد می‌شود. مصرف ناکافی مایعات، همچنین شرایط دیگر، ممکن است در تشکیل آن‌ها نقش داشته باشد.در این بیماران باید مصرف نمک تا حد امکان کاهش یابد، کاهش اضافه کردن نمک به غذا هنگام پخت و همچنین سر سفره، و پرهیز از مصرف غذاهای با نمک مخفی مانند خیار شور، سس قرمز و کچاپ، ترشیجات، آجیل، کنسروجات آماده، پفک، چیپس، بیسکوییت های حاوی نمک که از منابع نمک هستند. سوسیس، کالباس و همبرگر علاوه بر میزان بالای نمک به علت حجم بالای گوشت و چربی که دارند به شدت بر افزایش خطر تشکیل سنگ تاثیرگزار هستند.مصرف شکر و مواد غذایی حاوی قند و شکر مانند مربا، شیرینی ها، عسل، نوشابه ها و آبمیوه های صنعتی، کیک، کلوچه، بستنی، حلوا به علت افزایش وزن، و اختلالات متابولیکی که به وجود می آورند، دفع اگزالات در ادرار را افزایش می دهند به همین دلیل توصیه می شود حتی المقدور مصرف این ترکیبات کاهش یابد.

گوشت ها مخصوصا گوشت قرمز و پروتئین های حیوانی، تشکیل سنگ کلیه را به صورت قابل توجهی افزایش می دهد در مقابل گوشت قرمز, مصرف ماهی ها مخصوصا ماهی نظیر سالمون، ساردین، شوریده به دلیل داشتن امگا۳ قابل توجهی به اندازه سایر گوشت ها در تولید سنگ کلیه نقش ندارد و گوشت های ماکیان نظیر بلدرچین، بوقلمون و شترمرغ به اندازه گوشت گوسفند و گاو تشدید کننده سنگ نخواهد بود. بنابراین مصرف گوشت قرمز بیشتر از دو مرتبه در هفته توصیه نمی شود در صورتی که در برنامه غذایی هفته ای ۴ روز از ترکیباتی گوشتی استفاده می شود ۲ روز گوشت قرمز و ۲ روز گوشت سفید باشد و ترجیحا ۲ تا ۳روز در برنامه غذایی هفتگی از پروتئین های گیاهی، پروتئین های گیاهی مانند حبوبات استفاده شود، که شانس بروز سنگ کلیه را کاهش دهد.