مدیرگروه واحد بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی نیشابور از ارتباط مثبت بین مصرف برنج سفید و خطر ابتلاء به دیابت نوع ۲، و نیز ارتباط معکوس مصرف برنج قهوه ای با خطر ابتلاء به دیابت نوع ۲ بر اساس نتایج یک مطالعه سیستماتیک خبر داد.
مهندس شورورزی با بیان اینکه شیوع دیابت نوع ۲ در سراسر جهان، به ویژه در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط، در حال افزایش است گفت: از آنجایی که برنج یک غذای اصلی در بسیاری از فرهنگ هاست و در اکثر رژیم های غذایی آسیایی غالب است، این فرضیه وجود دارد که بهبود کیفیت رژیم غذایی با جایگزینی برنج قهوه ای بجای برنج سفید می تواند نقش مهمی در پیشگیری از دیابت نوع ۲ داشته باشد.
وی در ادامه افزود: برنج سفید محصول پالایش و صیقل دادن دانه های برنج با حذف لایه های بیرونی سبوس و جوانه است و در مقابل، برنج قهوه ای، غلات کامل دست نخورده، سبوس و جوانه را همراه با فیبر، ویتامین ها و مواد معدنی موجود در این لایه های غلات داراست. برنج قهوه ای همچنین به دلیل محتوای فیبر بالاتر و سرعت جذب کندتر، در مقایسه با برنج سفید، شاخص گلیسمی پایین تری دارد، اگرچه تنوع در این شاخص در بین سویه های برنج وجود دارد.
دکتر شورورزی با بیان اینکه فیبر غذایی و ریزمغذی های خاصی مانند منیزیم موجود در دانه برنج دست نخورده به طور مستقل با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط هستند افزود: مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می دهد مصرف غلات تصفیه شده، از جمله برنج سفید، با خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است، در حالی که مصرف غلات کامل، مانند برنج قهوه ای، با این خطر کمتر مرتبط است.
وی خاطرنشان کرد: متاآنالیزهای قبلی مطالعات کوهورت ارتباط مثبتی میان مصرف برنج سفید و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ به ویژه در جمعیت های آسیایی نشان داده است اما از زمان این انتشارات، تعدادی مطالعات جدید منتشر شده است که داده هایی از مناطق دیگر جهان ارائه می دهد و برخلاف مطالعات کوهورت، یافته‌های کارآزمایی‌های بالینی متناقض بوده‌اند. به علت وجود تناقضات در مطالعات و همچنین یکپارچه نبودن جمعیت مورد بررسی از نظر مبتلا بودن به دیابت، مطالعه مروری و متاآنالیزی بر روی ۱۹ مطالعه مداخله ای و کوهورت برای بررسی ارتباط مصرف برنج سفید و قهوه ای و ریسک ابتلا به دیابت تیپ ۲ در سال ۲۰۲۲ انجام شد. نتایج این مطالعه نیز ارتباط مثبت بین مصرف برنج سفید و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را نشان داد. یافته‌ها همچنین نشان داد اگرچه که نتایج بر اساس داده‌های محدودیست، برنج قهوه‌ای با خطر دیابت نوع ۲ ارتباط معکوس دارد و جایگزینی برنج قهوه ای با برنج سفید یا سایر غلات کامل این پتانسیل را دارد که یک استراتژی کم هزینه و عملی برای بهبود کیفیت رژیم غذایی و کمک به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ باشد.

منبع سایت گروه بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی