سه مولفه مورد تاکید استاد شمس اردکانی برای شخصیت‌های واجد دریافت نشان عالی دانش: تولید علم نافع، اخلاق حرفه‌ای و شاگردپروری | تکریم عالم، توسعه و تعمیق علم را به دنبال دارد | اعطای نشان عالی دانش یک حرکت جنبش‌آفرین در حوزه علم نافع است
دکتر محمدرضا شمس اردکانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو کارگروه‌های تخصصی نشان عالی دانش، در گفتگو با ستاد خبری آیین اعطای نخستین نشان عالی دانش، به برتری و دست بالای ایران در حوزه علم در دوره‌های مختلف تاریخ و تمدن ایران، گفت: به دنبال ورود روح اسلام به ایران، یک شکوفایی خاصی پدید آمد که در هیچ کجای دنیا قابل ملاحظه نبوده است؛ یک سردمداری تقریباً هزار ساله علمی. حدود ۱۰ قرن سرآمدی علمی داشتیم و می‌توانم بگویم ما هزاران دانشمند فقط در حوزه ریاضی و هزاران پزشک در حوزه طب داشته‌ایم که همگی دانشمندان جامع‌الاطرافی بوده و در علوم دیگر هم بسیار متبحر بوده‌اند. دنیا از نوآوری‌های دانشمندان ما متحیر و انگشت به دهان بوده است؛ که این حاصل تنیدن روح اسلام در سرزمین علم‌پرور ایران بوده است به گونه‌ای که می‌توان هزاران کتاب راجع به مفاخر و دوره‌های افتخار ایران نوشت.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: دستاورد بزرگ دیگر ما در طول تاریخ و تمدن ایران، وقوع انقلاب اسلامی ایران بوده است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بعضی سال‌ها در جایگاه اولین جهش علمی دنیا نشسته‌ایم. یکی از حوزه‌ها که پس از پیروزی انقلاب اسلامی دارای دستاوردهای بی‌نظیری بوده است، حوزه طب سنتی و گیاهان دارویی است. بر اساس آمار مجله بسیار معتبر اتنو فارماکولوژی، چهارمین مقام تولید علم در دنیا را داریم که این می‌تواند باعث افتخار و به خود بالیدن هر ایرانی و هر مسلمان بشود.
دکتر شمس اردکانی خاطرنشان کرد: بنابراین در جامعه‌ای که همیشه از نظر علمی سرآمد بوده و علم و عالم در اولویت اول و مایه افتخارش بوده است، تکریم عالمان یکی از کارهایی است که باید برای تکریم علم و حرکت به سوی پیشرفت انجام شود و به نظرم اعطای نشان عالی دانش دارد ما را به این سمت و سو رهنمون می‌کند. تکریم عالم، توسعه و تعمیق علم را به دنبال دارد و اعطای نشان عالی دانش یکی از راه‌های تکریم عالمان است.
عضو کارگروه‌های تخصصی نشان عالی دانش درباره اهمیت این نشان در رشد و توسعه علم و ارتقای جایگاه اجتماعی علم، اظهار داشت: دو مقوله مجزا در این باره وجود دارد؛ اول اینکه وقتی کسی را تکریم می‌کنیم و به او جایزه می‌دهیم، این یعنی برگزیده شدن و برگزیده‌ها الگوهایی برای نسل‌های بعدی خود هستند. وقتی الگویی را به جامعه معرفی می‌کنید، این می‌تواند باعث توسعه و رشد در مقاطع و مجرای متفاوتی شود که خود آن دوباره یک حرکت مثبت و جنبش خوبی را در حوزه علم و علم نافع ایجاد می‌کند.
وی ادامه داد: جنبه دوم نیز ناظر بر این است که دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی که در حقیقت یک دانشگاه بوده و الان هم هستند و نماد آموزش عالی کشور ما محسوب می‌شوند، بهترین جا برای اعطای نشان عالی دانش به عنوان نشان نماد آموزش عالی و نماد علمی کشور است.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در پاسخ به اینکه اعطای نشان عالی دانش از سوی دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران چه تاثیری در ایجاد همبستگی ملی و تولید سرمایه اجتماعی دارد، گفت: سرمایه اجتماعی در کنار سرمایه علم، یک سرمایه جدیدی ایجاد می‌کند که هم از سرمایه علمی برتر است و هم از سرمایه اجتماعی؛ چون جمع این دو سرمایه است.
دکتر شمس اردکانی در بخش دیگر این گفتگو به نحوه انتخاب ۱۲ برگزیده برای دریافت نشان عالی دانش پرداخت و گفت: سیاست مثبتی که دانشگاه تهران در زمینه زمینه انتخاب برگزیدگان برای اعطای نشان عالی دانش به خرج داد، این بود که در شورای تعیین‌کننده افراد منتخب و همچنین در کارگروه‌های تخصصی از اساتید و خبرگان اکثر مراکز علمی ایران دعوت شده بود و نظرات آنها در زمینه شخصیت‌های علمی واجد شرایط دریافت نشان مورد توجه قرار گرفت.
وی با اشاره به تعیین برگزیدگان واجد شرایط برای دریافت نشان عالی دانش، گفت: این شش گروه بسیار خوب است، ولی این خوب بودن به این معنی نیست که خوب دیگری را نمی‌توان اضافه کرد. پیشنهاد می‌کنم برای دومین دوره اعطای نشان عالی دانش که در سال ۱۴۰۳ صورت می‌گیرد، گروه تخصصی علوم حکمت‌بنیان به آن شش گروه موجود اضافه شود. زندگی علمی و اجتماعی ملت ایران همواره بر پایه حکمت بوده است و وقتی شما حکمت‌بنیان باشید، حتماً موحد هم هستید.
دکتر شمس اردکانی افزود: در نخستین دوره اعطای نشان عالی دانش، شاخه علوم حکمت‌بنیان نداشتیم. الان یک قشر بسیار وسیعی از مردم در تبدیل علوم بومی به علوم امروزی دارند زحمت می‌کشند و این یکی از دلایل هویت‌بخشی است و این هویت‌بخشی است که از مهاجرت نخبگان و دانشمندان جلوگیری می‌کند. بنابراین درخواست می‌کنم یک شاخه علوم حکمت‌بنیان به جمع گروه‌های تخصصی نشان عالی دانش اضافه شود تا دانشمندانی که در زمینه بومی‌سازی علم و تبدیل علم گذشته به علم امروزی زحمت کشیده‌اند و همچنین کسانی که علوم سایر کشورها را قابل استفاده در این کشور کردند نیز دیده شوند.
عضو کارگروه‌های تخصصی شورای عالی نشان در پایان درباره مهمترین مولفه‌های مدنظر برای انتخاب منتخبین در نخستین دوره اعطای نشان عالی دانش، بر علم نافع، علم توام با اخلاق و اخلاق حرفه‌ای و شاگردپروری تاکید کرد و گفت: علم نافع یعنی اینکه علم مشکلی از جامعه حل کند.