گزارش دومین نمایشگاه کتاب و دستاوردهای مراکز فرهنگ‌پژوهی کشور منتشر شد
دومین نمایشگاه کتاب و دستاوردهای مراکز فرهنگ‌پژوهی کشور، همزمان با هفته پژوهش و با شعار «فرهنگ، پیشران پژوهش و فناوری» به همت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و با مشارکت ۱۲ مرکز از مراکز فرهنگ‌پژوهی کشور در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران برگزار شد. در این نمایشگاه، آخرین دستاوردهای پژوهشی پژوهشگاه‌ها و مراکز پژوهشی حوزه فرهنگ و هنر و نیز تازه‌های کتاب این مراکز به مدت ۵ روز (۱۹ تا ۲۳ آذر ۱۴۰۱) با تخفیف ۳۰ تا ۷۰ درصد به نمایش گذاشته شد.
نخستین دوره این نمایشگاه در سال ۱۴۰۰ با عنوان «نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌های فرهنگی و هنری»، مصادف با هفته پژوهش در فرهنگستان هنر برگزار شد. هدف این نمایشگاه توجه به «نقش پژوهش‌های فرهنگی در ارتقا محصولات فرهنگی و افزایش سهم آنها در حوزه سیاستگذاری فرهنگی و هنری کشور» بود که به همت «فرهنگستان هنر» و با مشارکت «پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات»، «پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری» و «پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی» انجام شد. اما در دومین دوره این رویداد پژوهشی- فرهنگی، تعداد بیشتری از مراکز فرهنگ‌پژوهی کشور با اهدافی همچون «نمایش و معرفی دستاوردهای پژوهشی اعم از تالیف و ترجمه در زمینه‌های مختلف فرهنگی، هنری و ارتباطات»، «جذب پژوهشگران، اساتید، دانشجویان و نخبگان فرهنگی، هنری» و «اطلاع از پژوهش‌های انجام‌شده در مراکز و همافزایی بیشتر میان آنها» مشارکت کردند.
مراکز مشارکتکننده، فرایند برگزاری و جزئیات اقدامات انجام‌شده، تعداد آثار عرضه‌شده و برگزاری برنامه‌های جانبی به شرح زیر است:
الف. مراکز مشارکت کننده
- پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
- پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم،تحقیقات و فناوری
- پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی (نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری)
- پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری
- پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
- پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
- پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی
- پژوهشگاه فضای مجازی
- پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
- پژوهشکده زن و خانواده
- فرهنگستان هنر
- اداره‌کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران
ب. فرایند برگزاری و مراحل اجرا
تشکیل کمیته نمایشگاه: معاون اجرایی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات (محمو علیگو) به عنوان مدیر نمایشگاه تعیین گردید. دیگر همکاران این کمیته عبارت بودند از:
صغری صالحی (مدیر انتشارات پژوهشگاه و مدیر غرفه پژوهشگاه)، زینب سادات هاشمی (مسئول غرفه)، فهیمه ابراهیمی (مسئول توزیع و انبار کتاب)، مسعود احمدی (مسئول پشتیبانی)، غلامرضا فخری، حسین اختری، داوود خلیلی و محمد خدارحمی (همکاران اجرایی)، مصطفی اسدزاده (مدیر روابط عمومی)، کتایون قهرمانی (مسئول نشست‌های علمی)، علی فیضی و مهدی شاه‌محمدی (سمعی و بصری)
در فرایند برگزاری این نمایشگاه، رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در تماس‌های تلفنی جداگانه، روسای مراکز فرهنگ‌پژوهی کشور را برای حضور در این رویداد فرهنگی- پژوهشی دعوت کرد. در ادامه، دعوتنامهها ارسال و با نمایندگان مراکز برای ارائه توضیحات مربوط، ثبت نام، تحویل غرفهها و.. ارتباط برقرار شد.
امور مربوط به محل نمایشگاه
- پیگیری و تعیین محل برگزاری نمایشگاه (باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران) با توجه به ماهیت علمی - پژوهشی نمایشگاه و حضور مخاطبان علمی و دانشگاهی کشور و همچنین مهیاشدن امکان حضور آسان همه علاقه‌مندان فارغ از شرایط و محدودیتهای رفت‌و‌آمد به مراکز اصلی دانشگاهی؛
- مذاکره با اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران و انعقاد قرارداد اجاره محل باشگاه
- آمادهسازی غرفههای مراکز مشارکتکننده و ارائه تجهیزات مربوط؛
امور تبلیغاتی، تولید محتوا و گفتگوهای خبری
- طراحی و چاپ پوستر (۲ پوستر اصلی نمایشگاه و پوسترهای برنامه‌های جانبی)، بنرهای تبلیغی و تزئینی داخل غرفهها و بروشور
- سفارش تولید تیزر تبلیغاتی و پیگیری پخش آن در شبکه‌های ۱و۴ سیمای ملی (تلویزیون)، شبکه تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران، شبکه‌های اجتماعی، سایتهای خبری و...
- تهیه خبر برگزاری نمایشگاه و انتشار آن در سایتها (سایت پژوهشگاه، سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و..) و خبرگزاری‌ها (خبرگزاری جمهوری اسلامی، خبرگزاری مهر، خبرگزاری کتاب ایران و...)
- دو گفتگوی زنده مدیر روابط عمومی پژوهشگاه با برنامه «صبح به وقت فرهنگ» رادیو فرهنگ (۱۷/۹/۱۴۰۱) و برنامه «سلام خبرنگار» شبکه خبر (۱۹/۹/۱۴۰۱)؛
- گفتگوی زنده مسئول واحد انتشارات پژوهشگاه با برنامه «ققنوس» رادیو فرهنگ در روز افتتاحیه نمایشگاه و ارائه توضیحات مربوط؛
امور مربوط به تسهیلات خرید
- اختصاص ۳۰ تا ۷۰ درصد تخفیف با احتساب ۲۰% حق مشارکت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
- ثبت سفارشات و پاسخ‌گویی به تماس‌ها و پی‌گیری‌های خریداران در حین و پس از نمایشگاه؛
پ. تعداد آثار عرضه‌شده و آمار فروش غرفههای مراکز فرهنگ‌پژوهی
در میان این مراکز، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، آثار بیشتری عرضه و بیشترین آمار فروش را نیز تجربه کرد. سه مرکز از مراکز مشارکتکننده (پژوهشگاه فضای مجازی، پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی (نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری) و اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران) صرفا آثارشان را به نمایش گذاشتند و برنامه فروش نداشتند. پژوهشگاه فضای مجازی آثارشان را در قالب لوح فشرده و بهصورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار داد. اداره‌کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران نیز در آخرین روز نمایشگاه، محصولات فرهنگی خود را به مخاطبان هدیه داد. ت. پراقبال‌ترین آثار پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات از دید مخاطبان:
- پروبلماتیک هویت در مطالعات فرهنگی
- ایران آینده به سوی الگوی مردم‌شناختی
- ایرانی‌ترین غیر ایرانی‌ها
- جامعه‌شناسی دیوارنگاری
- آینده‌نگاری راهبردی ایران
- مدل‌های فرهنگی
- مصرف رسانه‌ای در فضای مجازی
- شکافهای اجتماعی در ایران
- از سیاستگذاری تا سنجش فرهنگی (دوره سه جلدی)
- نوجوان و تفکر انتقادی
- سبک زندگی و هنرهای بی‌کلام
- رصد سازمان‌های فرهنگی
ث. برنامه‌های جانبی (برگزاری نشست‌های تخصصی، نقد مستند و رونمایی از کتاب)
در حاشیه دومین نمایشگاه کتاب و دستاوردهای پژوهشی مراکز فرهنگ‌پژوهی کشور در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در مجموع ۵ نشست تخصصی برگزار کرد که دو نشست آن با مشارکت و همکاری سایر مراکز بود.
یک برنامه رونمایی از کتاب با مشارکت «پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری» و دو برنامه نقد فیلم مستند نیز به شرح زیر، در مکان نمایشگاه برگزار شد. گزارش تمام برنامه‌ها در کانال و سایت پژوهشگاه درج شده است. (https://www.ricac.ac.ir)
ج. برنامه‌های جانبی به روایت تصویر
نشست‌های مشترک:
نشست «از مردم‌نگاری تا انسان‌نگاری» با مشارکت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و با حضور دکتر عزت‌اللهی‌نژاد و دکتر مهرداد عربستانی (شنبه ۱۹ آذر ۱۴۰۱)؛
نشست «چالش‌های حکمرانی فرهنگی فضای مجازی در ایران» با مشارکت پژوهشگاه فضای مجازی و با حضور دکتر سیدآرش وکیلیان، دکتر حمید حاجی ملامیرزایی و مجتبی توانگر (دوشنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۱)؛
۲-۱- نشست «امر جنسی و فرهنگ معاصر ایران»، با حضور دکتر ابراهیم فیاض و دکتر سجاد مهدی‌زاده (۲۰ آذر ۱۴۰۱) ؛
۳-۱- مستند «هیچکس منتظرت نیست»، محصول مرکز مستند سوره، به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محسن اسلام‌زاده، با حضور دکتر محمود علیگو، دکتر فاطمه محمدی، محسن اسلام‌زاده و سپیده علیزاده ( ۲۲ آذر ۱۴۰۱)؛
۴-۱-کتاب «سواد بازی (شناخت قواعد بومی سواد بازی‌های رایانه‌ای)» با مشارکت پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری؛ با حضور دکتر علیرضا موذن و نویسندگان اثر: محمدحسن یادگاری و فاطمه حاجی‌کاظمی تهرانی (دوشنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۱)؛
دومین نمایشگاه کتاب و دستاوردهای پژوهشی مراکز فرهنگ‌پژوهی در مدت کوتاهی برنامه‌ریزی و اجرا شد. بنابراین امکان هماهنگی و حضور مراکز بیشتری در این رویداد فرهنگی- پژوهشی فراهم نشد. محل برگزاری نمایشگاه نیز با توجه به اتفاقات اخیر در کشور در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران تعیین شد؛ در شرایط عادی می‌توانست محل مناسبتری که پذیرای مخاطبان بیشتری باشد، انتخاب شود.
برای بهبود این نمایشگاه پیشنهاد می‌شود:
- برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای هماهنگی و اجرای نمایشگاه
- تبلیغات بیشتر نمایشگاه
- انتخاب محلی مناسب‌تر برای نمایشگاه به‌منظور امکان حضور بیشتر مخاطبان
- حمایت و همکاری بیشتر مراکز فرهنگ‌پژوهی در بخش اصلی نمایشگاه و نیز برنامه‌های جانبی
- همراهی و همکاری پژوهشی رسانه‌هایی چون شبکه تلویزیونی اینترنتی دانشگاه تهران و شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب