به گزارش روابط عمومی دانشگاه باقرالعلوم (ع)، در این نشست که به صورت حضوری و برخط برگزار شد، حبیب‌الله رزمی استاد گروه فلسفه مضاف دانشگاه باقرالعلوم(ع) و دانشگاه قم، به تشریح موضوع نشست پرداخت و گفت: در جلسات گذشته به عناوینی که ظاهرا در فلسفه و فیزیک مشترک هستند اما در واقعیت تفاوت هایی دارند اشاره کردیم.

وی در ادامه افزود: در این نشست که با توجه به عنوان مشترک حرکت برگزار می شود، به مسئله غیر جایگزیدگی اشیاء کوانتومی می پردازیم. نظر مشهور فیزیکدانان در رابطه با غیر جایگزیدگی، وجود دوگانگی موج ذره است. اما آیا می توان اصول این مسئله را با فلسفه اسلامی مقایسه و مورد نقد قرار داد؟ و اگر فیزیک کوانتوم را به عنوان نظریه بنیادی بپذیریم، آیا می تواند جنبه هستی شناسانه داشته باشد؟ در این مسئله فیزیک نمی تواند پاسخ سوالات ما را بدهد فلذا به فلسفه رجوع می کنیم.

حجت الاسلام و المسلمین پارسانیا عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با اشاره به غنای فلسفه اسلامی گفت: یکی از مباحثی که می توان به آن پرداخت این است که آیا می توان با استفاده از  فلسفه اسلامی، برای مباحث فیزیک کوانتوم و به خصوص بحث غیر جایگزیدگی اشیاء جنبه هستی شناسانه را اثبات کرد؟

این عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) به تشریح مسئله تجدد امثال مبتنی بر عرفان و فلسفه اسلامی پرداخت و گفت: در داستان ملکه صبا و حضرت سلیمان، قرآن کریم روایتگر اتفاقی است که می توان آن را از جنبه های مختلف بررسی کرد. در این داستان از این مسئله بحث می شود که وجود تخت ملکه صبا در نزد حضرت سلیمان به چه نحوی رخ داده است.


وی در ادامه افزود: طبق یک مبنا(مبنای علامه طباطبایی) می توان گفت که این تخت از جهت وجودی همان تختی است که در نزد ملکه صبا وجود داشته و با افزایش سرعت زمان به نزد حضرت سلیمان انتقال داده شده است. طبق این مبنا این تخت همان تخت است و وحدت وجودی آن حفظ شده است.

پارسانیا در ادامه به بیان نظریه دوم پرداخت و گفت: در قسمتی از آیه به این مطلب اشاره می شود که ملکه صبا پس از دیدن تخت سلطنت خود می گوید که «گویی این تخت همان تخت من است ». برخی از فلاسفه از این آیه به این شکل استدلال کرده اند که این تخت عین آن تخت موجود در نزد ملکه صبا نیست، بلکه صرفا تخت جدیدی است که شباهت به آن تخت دیگر دارد.

وی در ادامه با اشاره به نظر ابن عربی در این رابطه گفت: ابن عربی با استفاده از این آیات می گوید که این عمل اعدام و ایجاد بوده است. اعدام تخت در مکان پیشین و ایجاد آن در مکان جدید. و این آیه نشانگر تجدد امثال است.

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در پایان به بیان این مسئله در حرکت جوهری پرداخت و خاطرنشان کرد: در حرکت جوهری مفهومی به معنای آن وجود ندارد بلکه بالقوه است و با تقطیع فرد است که یک حرکت تبدیل به آنات مختلف می شود. در این مسئله می توان گفت که تختی که نزد حضرت سلیمان وجود داشته تجلی آن تخت واقعی است فلذا معدوم شدن یعنی امری باطل و امری دیگر ظاهر شود. در این صورت با لحاظ آن باطن واقعی ملکوتی می توانیم بگوییم که عالم تجلی خداوند است و به لحاظ صاحب این تجلی وحدت وجود دارد.