اساس و پایه امنیتی جمهوری اسلامی ایران، امنیت فرهنگی است. چرا که با اضافه‌شدن پسوند «اسلامی» از سوی حضرت امام (ره) به انقلاب، جمهوری و حکومت، ایشان در واقع مبنای حرکت و جنبش خویش را در زمین فرهنگ قرار دادند و لذا بایستی بپذیریم که امنیت فرهنگی مبنا و شالوده امنیتی کشورمان است. بنابراین بر تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان کشور لازم است جمهوری اسلامی ایران را از منظر امنیت فرهنگی مورد دقت و شناسایی قرار داده تا بتوانند سیاستگذاری کشور را در راستای آرمان‌های بلند آن پیش ببرند.

یکی از آرمان‌های والا و شعارهای اصلی انقلاب، استکبارستیزی است.[۱]  معنای استکبارستیزی دشمنی‌کردن با دولت‌های دنیا  نیست، معنایش دشمنی‌کردن با استکبار است. استکبار از هر دولتی و از هر نظامی سر بزند،  آفت برای بشریت است. البته امروز آمریکا و صهیونیزم مظهر استکبار هستند.[۲] مقام معظم رهبری معتقدند استکبارستیزی  ایدئولوژی و زیر بنای اصلی این انقلاب است که از اسلام گرفته شده و در بیانات امام  (ره) به طور مبسوط این زیربنا و ایدئولوژی توضیح داده شده است. دشمن و بعضی از  مقلدان او در داخل با مطرح‌کردن ایدئولوژی‌زدایی در پی از بین‌بردن این زیربنای  فکری اصلی انقلاب هستند.[۳] دشمنان انقلاب اسلامی نیز در  همین اغتشاشات اخیر مجددا به این امر اذعان کردند که جمهوری اسلامی ایران دارای سه  ایدئولوژی است و در صورت استحاله یا از بین‎بردن آنها ، دیگر کار جمهوری اسلامی  تمام است. این سه ایدئولوژی عبارتند از : مرگ بر آمریکا، مرگ بر اسرائیل و حجاب.[۴] آنها معتقدند که این سه  ایدئولوژی به بخش جدایی ناپذیر از هویت جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده‌اند و تا زمانی  که آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی است، این سه ایدئولوژی باقی خواهند ماند.[۵] البته بهتر است بگوئیم این سه  ایدئولوژی تا وقتی که سایه ولایت فقیه بر سر این کشور باشد هرگز از بین نخواهد  رفت. اما این سه ایدئولوژی نماد و نشانه سه شعار و ارزش اصلی است که روی پرچم  انقلاب اسلامی برای همیشه نقش بسته است، مرگ بر آمریکا نماد استکبارستیزی، مرگ بر  اسرائیل نماد حمایت از مستضعف و حجاب نماد توجه به حیا و عفت در تحکیم بنیان یک  جامعه است.

اگر امنیت فرهنگی را حفاظت از ارز‌ش‌ها و شعارهای اصلی یک  ملت، کشور  و یا یک قوم بدانیم، قطعاً  حفاظت و پاسداشت استکبارستیزی یکی از راهبردهای اصلی امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی  ایران محسوب می‌شود.‌ این راهبرد زمانی برای کشورمان ترسیم شد که حضرت امام‌(ره)  با اعتقاد به در راس بودن ولایت فقیه در این نظام، نه شرقی و نه غربی را مطرح  فرمودند و در واقع با این نگاه، اصول سیاست استقلال فرهنگی جمهوری اسلامی ایران را  به‌عنوان مقوم امنیت فرهنگی کشورمان رقم زدند و به‌رغم تلاش بی‌امان برخی افراد و  گروه‌ها در داخل کشور برای گشودن گفتگو با غرب و تبدیل آمریکاستیزی به آمریکادوستی،  جمهوری اسلامی ایران نمونه بسیار جالبی از امنیت فرهنگی پایدار[۶] و استکبارستیز در عرصه بین‌المللی  از خود به نمایش گذاشته است.

اسلامیت، استکبارستیزی، حمایت از مستضعف و .. به هویت جدایی‌ناپذیر جمهوری اسلامی ایران در عرصه ملی و بین‌المللی تبدیل شده است و امنیت فرهنگی از نگاهی دیگر، پدیده‌ای جز با هدف پاسداشت هویت ملل و اقوام نیست. باید اذعان کرد که رابطه هویت و امنیت فرهنگی یک رابطه دو سویه است، یعنی امنیت فرهنگی حصار مستحکمی برای هویت است و هویت مسیر و راه حرکت امنیت فرهنگی را معلوم می‌کند یعنی امنیت فرهنگی برای برنامه و راهبرد خویش محتاج امری بیرونی است و این هویت است که می‌تواند انگیزه و هدف اصلی برای امنیت فرهنگی قرار گیرد. به واقع هم چنین است ملت‌ها و تمدن‌ها بدون هویت ذاتی و جدایی‌ناپذیر خویش هرگز ملت و تمدن نخواهند بود و تنها نوع امنیتی که این هویت را حفظ می‌کند، امنیت فرهنگی است.

استکبارستیزی راهبرد اصلی حفظ امنیت فرهنگی انقلاب اسلامی ایران است چرا که هرگونه تاثیرات سیاسی و فرهنگی خارجی به‌ویژه غرب‌زدگی تهدیدی برای امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است و استکبارستیزی این نوع امنیت را برای کشورمان به ارمغان می‌آورد و لذا استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا با فهم عمیق خویش از این راهبرد انقلاب اسلامی و تاثیرات و نفوذ این راهبرد در منطقه و جهان با تمام توان خویش در پی استحاله و از بین بردن این هویت و راهبرد جمهوری اسلامی ایران هستند. پیاده‌کردن برنامه نفوذ فرهنگی و سیاسی برای تغییر هویت نسل‌های متوالی جوانان ایرانی و حتی مسئولین آن از جمله راهکار استکبار جهانی برای استحاله و واژگون‌کردن این شعار اصلی هویتی جمهوری اسلامی ایران است.

از اهداف و کارکردهای امنیت فرهنگی، ایجاد انسجام و وحدت در  میان ملل و اقوام است. استکبار جهانی به خوبی واقف است که استکبارستیزی جمهوری  اسلامی نه تنها می‌توان موجبات حفظ انسجام و وحدت ملی را در داخل ایران فراهم کند،  بلکه مهمتر و بالاتر از آن می‌تواند این انسجام و وحدت را در منطقه و جهان علیه  استکبار جهانی به وجود آورد. استکبارستیزی بسیج مدام مستضعفین علیه مستکبرین در کل  جهان است. شعار و هویت استکبارستیز جمهوری اسلامی ایران موجب به چالش کشیده‌شدن  نفوذ استکبار جهانی و عوامل آن در دنیا و خصوصاً خاورمیانه شده است. انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان  یک انقلاب، تضمین‌کننده امنیت فرهنگی و توسعه واقعی مسلمانان در منطقه است.[۷]

مفهوم شیطان بزرگ ذاتاً با هویت جمهوری اسلامی گره خورده است.  بعضی از محققان خارجی معتقدند که بدون رویارویی با آمریکا و جنگ فرهنگی علیه نفوذ غرب،  جمهوری اسلامی وجود نداشت. امام خمینی(ره) به‌عنوان رهبر جنوب جهانی ظهور کرد و با  موفقیت، هژمون را به چالش کشید و نفوذ ایالات متحده را از ایران از بین برد.[۸]  جمهوری اسلامی ایران برای تداوم حیات خود هیچ  چاره‌ای جز گسترش عمق امنیت فرهنگی خویش ندارد و تنها امری که می‌تواند این عمق  امنیت فرهنگی را برای ایران اسلامی به‌وجود آورد، استکبارستیزی است. استکبارستیزی حوزه  نفوذ ایران را در جهان و خصوصا خاورمیانه ایجاد کرده و تبدیل به الگوی ایرانی علیه  مستبدان خاورمیانه شده است. مقامات ایرانی پس از انقلاب کاملاً آگاه بودند که باید  از شیعیان منطقه حمایت شود[۹] و چاره‌ای جز تشکیل جبهه مقاومت  در منطقه و جهان نداشتند. آنچه در مرحله اول باعث ایجاد این جبهه شد، هویت  استکبارستیزی جمهوری اسلامی ایران بود. استکبارستیزی در نگاه اول امری فرهنگی است  نه سیاسی و لذا جبهه مقاومت ابتدا بایستی یک جبهه فرهنگی باشد که به دنبال ایجاد  امنیت فرهنگی برای مسلمانان منطقه و جهان است و وجه نظامی و سیاسی آن بایستی امری  ثانویه باشد برای حفاظت از وجه فرهنگی جبهه مقاومت.

چالش جدی امنیت فرهنگی ایران، به‌رغم جنگ فرهنگی آمریکا و غرب علیه کشورمان، یک امر درونی است. این چالش عبارت است از تلاش تعدادی از مسئولین و گروه‌های داخل کشور  برای ایجاد روابط عادی و ایدئولوژی‌زدایی‌شده با استکبار جهانی. این تلاش موجب ایجاد تفرقه در جبهه انقلاب شده و پیامد آن ایجاد امید به نفوذ به کشور، در جبهه استکبار است. لذا استکبار جهانی تلاش می‌کند که با نفوذ فرهنگی، که نقطه هدف آن افکار عمومی داخل کشور است، بتواند تاب‌آوری امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران را بشکند. بنابراین عادی‌سازی روابط با آمریکا که نماد اصلی استکبار جهانی است قابل بحث نیست، زیرا این امر به منزله انکار یکی از  پایه‌های اصلی جمهوری اسلامی ایران و به خطر انداختن امنیت فرهنگی کشور است.

منابع:

[۲] - بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس‌جمهوری  و اعضای هیات دولت، ۲/۶/۱۳۸۷

[۳] - بیانات مقام معظم رهبری در ارتباط تصویری  با مردم آذربایجان شرقی، ۲۹/۱۱/۱۳۹۹

[۴]  - Fathollah-Nejad, Ali(۲۰۲۲). Can the  Iranian System Survive?. https://carnegie-mec.org/diwan/88044

[۵]  - SADJADPOUR, KARIM (۲۰۱۲). The Revolution  Turns ۳۳ . https://carnegieendowment.org/2012/01/31/revolution-turns-33-pub-47011

[۶]- Fiedler, Radosław.(۲۰۲۱). Cultural  security of Iran. Adam Mickiewicz University https://www.researchgate.net/publication/355038730_Cultural_security_of_Iran

[۷]  - Axworthy, Michael. (۲۰۱۴). Revolutionary  Iran. A History of the Islamic Republic, Penguin Books, London.

به نقل از:   Fiedler, Radosław.(۲۰۲۱).  Cultural security of Iran. Adam Mickiewicz University https://www.researchgate.net/publication/355038730_Cultural_security_of_Iran

[۸]  - Marschall, Christin. (۲۰۰۳). Iran’s  Persian Gulf Policy: From Khomeini to Khatami, Routledge, London.

[۹]  - Pollack, Kenneth P. (۲۰۰۲). The Persian  Puzzle. The Conflict Between Iran and America, Random House, New York.