عمومی | فرهنگستان علوم

نخستین نشست شورای کتابخانه فرهنگستان علوم برگزار شد

نخستین جلسه شورای کتابخانه فرهنگستان علوم در تاریخ دوم آبان ماه ۱۴۰۱ با حضور اکثریت اعضاء در محل سالن کنفرانس فرهنگستان برگزار شد. در این جلسه که آقایان دکتر علی‌اکبر صالحی قائم‌مقام رئیس و معاون پژوهشی، دکتر سعید سمنانیان مشاور برنامه‌‌ریزی و نظریه‌پردازی، دکتر رضا نیلی پور نماینده گروه علوم انسانی، دکتر علی فرازمند نماینده گروه علوم پایه، دکتر عبداله آقایی نماینده گروه علوم مهندسی، دکتر رسول واعظ ترشیزی نماینده گروه علوم کشاورزی، دکتر رضایی شریف آبادی عضو هیات علمی دانشگاه الزهراء، مهندس سید علی پزشکی مدیر امور اداری و تشکیلات فرهنگستان، حامد زارع مدیر انتشارات و اسناد علمی فرهنگستان، شیرین امینی کارشناس مسئول کتابخانه و مریم ظریفیان کارشناس مسئول حوزه معاونت پژوهشی حضور داشتند، ابتدا آقای دکتر سمنانیان ضمن تشکر از حاضران به معرفی اعضای شورای کتابخانه پرداخت و با اعلام این نکته که در این جلسه به مباحث عمومی پرداخته می‌شود تاکید کرد در جلسات آینده به تدریج برنامه‌ها و کارهایی که باید برای کتابخانه صورت گیرد مورد بحث قرار خواهد گرفت.

پس از آن آقای دکتر صالحی رئیس شورای کتابخانه ضمن تشکر از آقای دکتر سمنانیان در سخنانی اظهار داشت: فرهنگستان جایگاه ویژه‌ای دارد اما متاسفانه متناسب با جایگاهش در افکار عمومی شناخته شده نیست. این امر البته دلایل متعددی دارد که از مهمترین آنها بودجه ناکافی است. نکته دیگر این است که مطالبه‌گری از فرهنگستان صورت نمی‌گیرد که فرهنگستان ملزم به پاسخ‌دهی باشد. دکتر صالحی در ادامه سخنانش با طرح این سوال که با توجه به پیشرفت تکنولوژی و Metaverse  کتابخانه چه تعریف جدیدی می‌تواند داشته باشد چند مطالبه را مطرح کرد و اظهار داشت که در این شورا لازم است تصمیماتی برای فعال‌تر شدن کتابخانه و استفاده بهتر مراجعه‌کنندگان اتخاذ شود. ماموریت‌های کلاسیک برای کتابخانه تعریف شود. کتابخانه محل برگزاری جلسات علمی و تخصصی باشد و آیین نامه داخلی برای کتابخانه تهیه شود. در ادامه آقای دکتر سمنانیان با اشاره به نزدیکی فرهنگستان علوم و کتابخانه ملی و عدم مراجعه به کتابخانه فرهنگستان علوم از اعضای شورا خواستند به طور مشخص درباره سه مسئله بحث و بررسی صورت بگیرد: نخست تدبیر در مورد کتاب‌های تخصصی و ویژه و خاص، دوم ارائه راهکارهایی جهت جذب مخاطب و سوم تعیین یک رئیس برای کتابخانه فرهنگستان علوم.

سپس خانم امینی کارشناس مسئول کتابخانه گزارشی کوتاه از مجموعه کتابخانه که شامل شانزده هزار نسخه کتاب فارسی و پنج هزار نسخه کتاب لاتین است و به صورت کنگره رده‌بندی و با استفاده از برنامه فراکاوش مورد استفاده قرار می‌گیرد ارائه کرد.

در ادامه جلسه آقای دکتر نیلی پور با اشاره به اینکه ما وارد عرصه انقلاب پنجم و به قولی متاورس شدیم و به سمتی می‌رویم که باید کاربرد کتاب و کتابخانه را از این جهت ببینیم به نکاتی اشاره کرد و اظهار داشت که لازم است کمبودهای کتابخانه از لحاظ تخصصی بررسی شود که بصورت فیزیکی و دیجیتال برنامه‌ریزی شود. بسیاری از جلسات فرهنگستان می‌تواند در فضای کتابخانه تشکیل شود. نشست‌های فرهنگی و علمی با دانشجویان در کتابخانه برگزار شود. موضوعات تخصصی کتاب‌های کتابخانه به تفکیک و تعداد آنها استخراج شود.

در ادامه آقای دکتر آقایی با اشاره به این نکته که در اساسنامه فرهنگستان به نقش کتابخانه که اشاعه اطلاعات و دانسته‌های علمی از طریق انتشار مجله و کتب علمی است اشاره شده به طور خلاصه چند نکته اصلی را مطرح کرد: باید هدف کتابخانه تبین و براساس آن شرح وظایف تعیین شود. مخاطب یا مخاطبان کتابخانه چه کسانی هستند؟ تمایز کتابخانه فرهنگستان نسبت به سایر کتابخانه‌ها چیست؟ کتابخانه کجای فرآیند فرهنگستان قرار دارد و آیا می‌تواند نقشی ایفا کند و در واقع عمر استراتژیک کتابخانه چیست؟ شرح وظایف و پروژه‌های علمی کتابخانه‌های فرهنگستان‌های دنیا استخراج شود.

پس از آن آقای دکتر فرازمند نیز با بیان اینکه کتابخانه و کتاب در آموزش اولین رکن است گفت که مهمترین مسئله هدف کتابخانه و مخاطب است که باید به آن توجه شود.

آقای دکتر واعظ ترشیزی نیز در مورد اینکه کتابخانه فرهنگستان باید ویژگی بارزی نسبت به دیگر کتابخانه‌ها داشته باشد صحبت کرد و به نکاتی پیرامون استفاده از منابع دیجیتال و فیزیکی و سایر بهره‌برداری هایی که از فضای کتابخانه می‌شود، اشاره کرد.

بعد از آن آقای حامد زارع در صحبت‌هایی ضمن تشکر از شورای علمی فرهنگستان برای تشکیل شورای کتابخانه و همچنین آقایان دکتر سمنانیان و دکتر صالحی، عدم رجوع مخاطب را مشکل قریب به اتفاق کتابخانه‌ها دانست و افزود که با توجه به گسترش فایل‌‌های الکترونیکی کتاب‌‌ها در فضای مجازی، کتابخانه‌ها مراجعه ندارند و بیشتر تبدیل به قرائت‌خانه شده‌اند. ایشان سپس به ضرورت وجین کتاب‌های قدیمی که استفاده نمی‌شود اشاره کرد و در پایان برگزاری نشست‌های علمی در کتابخانه و ایجاد کانونی برای نقد کتاب را راهکاری برای رونق کتابخانه دانست.

آقای مهندس سید علی پزشکی در این نشست گفت که وجه تمایز فرهنگستان، اعضاء آن هستند و پیشنهاد داد که کتابخانه به موزه و مکانی برای معرفی و تماشای دستاوردهای علمی اعضای محترم فرهنگستان تبدیل شود.

در بخش پایان جلسه آقای دکتر رضایی شریف آبادی ضمن تشکر از فرهنگستان بخاطر تشکیل شورای کتابخانه و اهمیت دادن به موضوع کتاب و کتابخانه درخواست کرد که این جلسات به صورت مستمر و در روزهای خاصی برگزار شود تا بتوان به نتیجه‌گیری مساعدی رسید و در ادامه چند نکته را مطرح کرد: چیستی هدف کتابخانه، نیازسنجی مخاطبان کتابخانه، مجموعه‌سازی براساس نیاز مخاطبان کتابخانه، مبحث منحصر به فرد بودن مجموعه کتابخانه فرهنگستان، تبادل اطلاعات با دیگر کتابخانه‌ها، نیاز سنجی مخاطبان که چگونه نیاز اطلاعاتی خود را برطرف می‌کنند ( استفاده از کتاب – مجلات- طرح‌های پژوهشی و...) و باز بودن مخزن کتابخانه.