عمومی | دانشگاه تهران

کتاب «مقدمه‌ای بر رسانه‌های دیجیتال» ترجمه دکتر محمدرضا سعیدآبادی منتشر شد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران به نقل از دانشکده مطالعات جهان، عنوان اصلی اثر Introduction to Digital Media در سال ۲۰۱۸ توسط انتشارات جان وایلی منتشر شده است.

به قلم نویسندگان، این اثر نقطه شروعی است برای فهم اهمیت اجتماعی و سیاسی رسانه‌های دیجیتال، فراتر از نقش آن‌ها در ارتباطات انسانی. در این اثر به مجموعه‌ای نوظهور و فزاینده از مطالعات نظری و تجربی درباره نقش و توسعه رسانه‌های دیجیتال در جوامع اطلاعاتی معاصر پرداخته شده است. اطلاعات موجود در این کتاب از طریق تحقیقات بین‌المللی درباره فرهنگ‌های دیجیتال، اقتصاد سیاسی ارتباطات، جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی رسانه، مطالعات فناوری مربوط به حقوق زنان، و نظریه‌هایی درباره رابطه فناوری و جامعه تامین شده است. فروپاشیدن نقش منادی دموکراسی و عدالت و تبدیل‌شدن رسانه‌های دیجیتالی به تهدیدی برای نظم اجتماعی و قدرت تاثیرگذاری آن بر سیاست‌های ملی و محلی از دیگر جنبه‌های مهم این اثر به‌شمار می‌رود.

همچنین به گفته مترجمان، این اثر صرفاً شرحی بر رسانه‌های دیجیتال نیست، بلکه نقدی است بر بسترها و لایه‌های اجتماعی؛ و از رهگذر مطالعات علوم اجتماعی- انسانی تاثیر رسانه‌های دیجیتال بر زندگی امروزی واکاوی و تحلیل شده است. در اصل، پویایی رابطه رسانه‌های دیجیتال و تغییرات اجتماعی، سبب شده است دنیای امروز به جامعه‌ای اطلاعاتی تغییر ماهیت دهد و شکلی از سازمان اجتماعی و اقتصادی مبتنی بر شیوه‌های تولید، دستکاری و توزیع اطلاعات بروز یابد. رویکرد عملگرایانه و کاربردی، همچنین، چندرشته‌ای و بین‌رشته‌ای این اثر از دیگر ویژگی‌های مهم آن محسوب می‌شود.

بخش اول کتاب با عنوان «چارچوب» مشتمل بر دو فصل است. در فصل اول، با عنوان «رسانه و فناوری دیجیتال»، اهمیت چرخه‌های تکامل رسانه‌های جدید تحلیل شده و فناوری‌های دیجیتال با رسانه‌های سنتی، از جمله چاپ و تلویزیون مقایسه شده است. اصطلاح «زندگی رسانه‌ای» و «شرایط دیجیتال» و اهمیت واژه‌هایی چون دموکراسی، مشارکت، کار، مالکیت و قدرت از مباحث مطرح در این فصل است. همگرایی، ابرمتن، توزیع‌شده، فراگیر، الگوریتمی، نامتقارن، و گذرا یا دائمی از ویژگی‌های برشمرده و بررسی‌شده در این فصل درباره رسانه‌های دیجیتالی محسوب می‌شود. زیرساختارها و پلتفرم‌ها، همچنین، فناوری و جامعه نیز از دیگر مباحث مطرح است.

در فصل دوم، با عنوان «جامعه اطلاعاتی» تاریخچه فناوری‌های اطلاعات و شبکه‌های رایانه‌ای و تکامل آن، همچنین، رویکردهای نظری و اصلی درباره ظهور جامعه بر اساس تولید و تبادل اطلاعات معرفی شده است. شکل رسانه‌های دیجیتال، و نه ‌فقط محتوای آن، تاثیر بسیاری بر زندگی سیاسی و اقتصادی جوامع معاصر داشته است. با بررسی این تاثیر و مبانی در بخش اول اثر وارد بخش دوم می‌شویم.

بخش دوم با عنوان «دگرگونی» فصل‌های سوم تا ششم اثر را شامل می‌شود. در فصل سوم با عنوان «فرهنگ‌ها و هویت‌ها»، ناپایداری مرز بین عمومی و خصوصی از جنبه‌های مهم فردی و هویتی و نیز اجتماعی و بازاریابی تبیین و بر نگاه انتقادی به رسانه‌های اجتماعی تاکید شده است.

«از همکاری تا ارزش» عنوان فصل چهارم این اثر است. پیامدهای چندجانبه این پدیده و ظرفیت اجتماعی‌کردن توانایی تولید ثروت، شرکت‌ها را برای یافتن راه‌های جدید برای دست‌یافتن به ارزش همکاری اجتماعی سوق داده است.

در فصل پنجم با عنوان «حوزه و قدرت عمومی»، تاثیرپذیری سازمان‌ها و قدرت سیاسی با تغییر حوزه عمومی تبیین شده است. روزنامه‌نگاری، سیاست و دموکراسی، جنبش‌های اجتماعی، نظارت و کنترل و شکل‌های جدیدی از سانسور و فیلتر از اهم مباحث مطرح در این فصل است.

فصل ششم اثر با عنوان «کار و اقتصاد»، به تبیین سرمایه‌داری دیجیتال و مدل‌های اقتصادی و بازیگران آن اختصاص یافته و مدل‌های اقتصادی آن مطرح شده است.

در نتیجه‌گیری نیز بر این مهم تاکید شده است که چگونه برای شناخت تغییرات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آینده و مشارکت در آن، باید از تجربه فردی فناوری‌های دیجیتال به‌منزله مصرف‌کنندگان فراتر رفت و بر موضعی انتقادی نشست تا ایدئولوژی‌ها و منافع مورد انتظار از چنین تحولاتی آشکار شود. «تعادل بین توانایی تسهیل زندگی ارتباطی و ایجاد اشکال جدید نظارت و کنترل که تجربه ما [را] از رسانه‌های اجتماعی تعیین می‌کند، نه‌تنها به طراحی پلتفرم، بلکه به ماهیت سیاسی جامعه‌ای بستگی دارد که در آن استفاده می‌شود» (ص ۱۴۷).