رییس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه سالانه در جهان حدود هشت میلیون نفر بر اثر استعمال دخانیات می میرند، یکسان سازی و ساده سازی بسته بندی محصولات دخانی را یکی از راهکارهای موثر برای جلوگیری از تبلیغ و ترویج مصرف دخانیات دانست.

دکتر غلامرضا حیدری رییس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به نامگذاری یک روز در هفته سلامت (۲۳ اردیبهشت) با عنوان اهمیت نقش مردم، مسئولان، سمن‌ها در کاهش و کنترل مصرف دخانیات اظهار کرد: سالانه در جهان حدود هشت میلیون نفر بر اثر استعمال دخانیات می میرند و در آینده این تعداد روبه‌رشد خواهد بود.

وی افزود: در اغلب کشورها، جوانان مصرف‌کننده در حال حاضر، همان افراد سالمند و یا میانسال سالیان بعدی هستند که حدود ۱۰ میلیون مرگ سالانه در اثر مصرف سیگار خواهند داشت.

این عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان این که  تقریبا ۵۰۰ میلیون نفر از افرادی که در حال حاضر زنده هستند در انتظار مرگ ناشی از استعمال دخانیات خواهند بود تاکید کرد: ۲۵۰ میلیون از این مرگ ها در میانسالی خواهد بود.

رییس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه افزود: سیگار بزرگترین علت مرگ در بالغین در کشورهای پیشرفته است بطوری که موجب یک سوم علل مرگ مردان در میانسالی است.

وی با اشاره به این که استعمال سیگار می‌تواند از راه‌های مختلف موجب مرگ شود توضیح داد: در کشورهای پیشرفته حدود ۲۴ درصد مرگهای مردان و حدود ۷ درصد مرگ  و میر در زنان بر اثر سیگار برآورده شده و این میزان در حال افزایش است.

دکتر حیدری ادامه داد: برای مردان این درصدها به بیش از ۴۰درصد در بعضی از کشورهای اروپای مرکزی و شرقی می‌رسد.

رییس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه با اشاره به این که میزان متوسط کاهش مورد انتظار عمر سیگاری‌ها هشت سال است، افزود: دود سیگار  شامل هزاران ماده شیمیایی است که اکثریت آنها سم نامیده می‌شوند و تعدادی از آنها باعث صدمه به عروق می شوند، بنابراین این فرآورده‌ می ‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن مشکلاتی را به وجود آورد.
کاهش قدرت تولید مثل؛ نتیجه تماس مزمن با دود سیگار
این عضو هیئت علمی دانشگاه با تاکید بر این که تنفس دود ناشی از سوختن سیگار افراد سیگاری باعث ایجاد سیگاریهای تحمیلی می شود و خطرات جدی را دربرخواهد داشت خاطرنشان کرد: کودکان و افرادی که به طور مزمن در تماس با این دود سیگار هستند، با کاهش قدرت تولیدمثل روبه رو خواهند شد.


وی با اشاره به اجرای سیاست های کنترل دخانیات در کشور توضیح داد: متخصصان به دنبال سال‌ها تجربه در این امر اتفاق نظر دارند که برای کنترل موثر دخانیات سیاستی جامع نیاز است که توسط قوانین ملی قدرتمند، سخت‌گیرانه و به خوبی پایش و پشتیبانی شود.

راهکارهایی برای کاهش مصرف دخانیات

ممنوعیت تبلیغات دخانیات، بالا بردن قیمت از طریق مالیات، اجرای برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی عمومی، هشدارهای جدی و تاثیرگذاری بهداشتی، عدم استعمال سیگار در اماکن عمومی به عنوان یک رفتار طبیعی و عادی، ممنوعیت فروش محصولات دخانی به کودکان، کاهش سمیت (توکسیستی) دود حاصل از دخانیات، حمایت از ترک سیگار، توجه به اصلاح قوانین و ارزیابی و پایش منظم کودکان و جوانان از جمله راهکارهای کاهش مصرف دخانیات است که عضو هیئت علمی دانشگاه ضرورت اجرای آن را مورد تاکید قرار داد.

دکتر حیدری با بیان این که کودکان به دلیل این که در معرض دود سیگاری‌ها هستند، سیگاری های تحمیلی هستند خاطرنشان کرد: تبلیغات سیگار هم می تواند کودکان را در آینده تشویق به سیگار کشیدن کند و این در شرایطی است که اغلب سیگاری ها از کودکی سیگار کشیدن را تجربه و شروع کرده‌اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان این که روند اعتیاد به سیگار به این صورت است که این افراد ابتدا گهگاه سیگار را تجربه می‌کنند، سپس به صورت عادی شده و بعد سیگار کشیدن به صورت یک عادت روزانه درخواهد آمد اضافه کرد: صنعت دخانیات بر این پایه استوار شده که سیگاری‌ها مصرف سیگار را انتخاب کرده‌اند و آزادی برای انتخاب، شعاری است که صنعت دخانیات آن را به طور فاحشی برای اهداف نادرست خود مورد سوء استفاده قرار می‌دهد.

وی گفت: در هر حال این موضوع واضح است که کودکان درباره مصرف سیگار نمی‌توانند انتخابی آزاد، بالغانه و از روی آگاهی داشته باشند، مدارکی که در رابطه با صنعت داخلی دخانیات در دادگاههای قضایی آمریکا ارایه شد به طور آشکاری بیان می کند که چگونه و با چه شدتی شرکت های دخانیات برای ترغیب کودکان به مصرف سیگار فعالیت‌ می‌کنند.

رییس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه تاکید کرد: علیرغم اعترافات تعدادی از مدیران آمریکایی، امروزه همان شرکت‌ها در سرتاسر اروپا از همین حیله‌ها و ترفندها به طور گسترده‌ای برای دستیابی به اهداف خود استفاده می‌کنند و این آگهی‌های تبلیغاتی دخانیات به طور خاص بچه‌ها را هدف قرار می‌دهند، هرچند که این مسئله به شدت توسط شرکت‌های دخانیات انکار می‌شود اما مدارک اثبات آن موجود است.

شرکت های دخانیات کودکان را هدف می‌گیرند

به گفته دکتر حیدری هدف قرار دادن کودکان برای مصرف محصولات دخانی به صورت بسیار ظریفی اجرا می شود و در حقیقت نتیجه تحقیقات دقیق است، برای مثال حمایت و پشتیبانی شرکت های دخانیات از فعایت‌ها و وقایع ورزشی که از تلویزیون پخش می‌شود و تعداد زیادی از بچه‌ها آنها را تماشا می‌کنند.

وی افزود: نتیجه این اعمال آن است که بچه‌ها نگرش مثبت‌تری نسبت به مصرف دخانیات پیدا می کنند و تشویق می‌شوند تا مصرف آن را آزمایش کنند، همچنین عوامل دیگری که بر روی سیگارکشیدن بچه‌ها اثر می‌گذارد شامل الگوبرداری از والدین، معلمان و هم‌سن‌وسالان است.

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به این که کودکان آگاهی از بیماریهایی که مصرف سیگار می تواند باعث بروز آنها شود، ندارند توضیح داد:  آنها فکر می‌کنند که مبتلا شدن به بیماریهای شدید و خطرناک مخصوص سنین بالاست.

دکتر حیدری با تاکید بر این که هیچ رویکردی در ارتباط با سیاست کنترل دخانیات به تنهایی نمی‌تواند این معضل را حل کند توصیه کرد: باید فرهنگ سازی برای پرهیز از مصرف سیگار از همان سنین کودکی و زمان ورود به مدرسه آغازشود.

وی با بیان این که واقعیتی که در این میان وجود دارد این است که ما بیشتر، بزرگسالان را تشویق به ترک سیگار می کنیم تا اینکه از مصرف سیگار توسط کودکان پیشگیری کنیم، گفت: البته این به این معنی نیست که باید از کوشش برای انجام برنامه‌های آموزشی در مورد جوانان دست برداریم، بلکه به این مفهوم است که تمرکز صرف بر این موضوع و نادیده گرفتن فعالیت‌های دیگر در این زمینه منطقی به نظر نمی‌رسد.

بلوغ؛ بحرانی‌ترین زمان برای شروع سیگار

این عضو هیئت علمی دانشگاه تاکید کرد: بحرانی‌ترین زمان برای شروع سیگار دوران بلوغ است، در این سنین کودکان مدارس ابتدایی خود را تمام کرده‌اند و به سطوح بالاتر تحصیلی که جدید نیز است وارد می شوند،  این افراد نسبت به دانش‌آموزان با سنین بالاتر در این مقطع تحصیلی در پایین‌ترین رده خود قرار دارند. وی افزود: فشارهای اجتماعی در این زمان بالا است و بچه‌ها برای پیدا کردن هویت و تثبیت موقعیت خود در میان گروه هم‌سن و سال دچار کشمکش و تقلا می شوند.

دکتر حیدری ادامه داد: هر چیزی که ممکن است به نوجوانان القا کند که بالغ به نظر بیایند این افراد را وسوسه می‌کند که آن را تجربه کنند.

وی در ادامه به فعالیت های مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با هدف کنترل و کاهش مصرف دخانیات اشاره کرد و افزود: در این مرکز تلاش می شود تا جامعه‌ای عاری از دخانیات داشته باشیم.

دکتر حیدری گفت: بررسی موانع اجرای قانون جامع کنترل دخانیات، بررسی روش‌های هزینه اثر بخش در درمان ترک سیگار، بررسی راهکار‌های پیشگیری از شروع مصرف دخانیات به ویژه قلیان، بررسی اثرات بیماری‌زایی استعمال دخانیات، اپیدمیولوژی مواد دخانی، بررسی اثرات اجتماعی اقتصادی و سیاسی مواد دخانی، بررسی علل گرایش به مواد دخانی از جمله فعالیت های پژوهشی است که در مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه انجام می شود.

وی همچنین با بیان این که اقدامات آموزشی برای کنترل مصرف دخانیات نیز در دانشگاه در دستور کار است ادامه داد: تهیه پمفلت های آموزشی با مضامین دخانیات و بیماری‌های مرتبط، چاپ ماهنامه علمی کنترل دخانیات(اولین ماهنامه علمی کنترل دخانیات کشور در این مرکز چاپ شد)، اجرای سمینار یک روزه روش ترک سیگار ویژه پزشکان عمومی (بازآموزی)، اجرای کلاس‌های آموزش کنترل دخانیات ویژه دانشجویان پزشکی، تالیف، گردآوری و ترجمه کتاب در زمینه کنترل دخانیات، تهیه و تنظیم برنامه دوره MPH کنترل دخانیات، اجرای برنامه رادیویی و برنامه تلویزیونی، راهنمایی و مشاوره پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری، اجرای درس کنترل دخانیات در بازآموزی مدون پزشکان عمومی و متخصصین داخلی از جمله این موارد است.

وی در بخش دیگری از این گفت و گو به فعالیت‌های درمانی کلینیک های ترک دخانیات اشاره کرد و توضیح داد: مشاوره تلفن گویای ترک سیگاربا خط تلفنی گویای ترک سیگار برای اولین بار در کشور با شماره ۲۷۱۲۲۰۵۰ و به صورت شبانه روزی خدمات ارایه می دهد.

ساده سازی بسته بندی محصولات دخانی یکی از راه‌های کاهش مصرف سیگار

بسته بندی ساده محصولات دخانی یکی دیگر از توصیه های دکتر حیدری برای کاهش مصرف محصولات دخانی بود. وی افزود: باید محصولات دخانی در بسته بندی ساده به عنوان یک بسته بندی کلی، خنثی، استاندارد یا یکسان باشد به شکلی که فقط نام تجاری در این محصولات باشد و علاوه بر هشدارهای بهداشتی و سایر اطلاعات قانونی از قبیل محتویات سمی و تمبرهای پرداختی مالیات، شکل ظاهری همه بسته ها از جمله رنگ بسته بندی نیز استاندارد شود.

وی تاکید کرد: حذف مارک تجاری  و یا هر طرح و نمادی از بسته بندی سیگار با هدف جلوگیری از استعمال دخانیات انجام می‌شود، این موضوع باعث کم شدن تبلیغات محصولات دخانی که از سوی شرکت های دخانیات صورت می گیرد.

به گفته دکتر حیدری استرالیا اولین کشور در جهان بود که بسته بندی ساده را معرفی کرد و تمام پاکت ها از اول دسامبر ۲۰۱۲ در بسته بندی های بدون آرم و قهوه ای تیره فروخته شد.

وی با اشاره به این که  مخالفت‌های زیادی از سوی شرکت های دخانیات درباره قوانین بسته بندی ساده وجود دارد ادامه داد: حتی بسیاری از شرکت ها  از دولت استرالیا شکایت کرده و از آنجایی که دولت استرالیا این پرونده های قضایی را برنده شد، چندین کشور دیگر نیز قوانین بسته بندی ساده را تصویب کرده اند.

وی ادامه داد: بسته بندی ساده در دستورالعمل معاعده جهانی کنترل دخانیات (WHO FCTC) گنجانده شده و در تاریخ ۳۱ مه ۲۰۱۶، در روز جهانی بدون دخانیات، سازمان بهداشت جهانی از دولت ها خواست تا برای بسته بندی ساده محصولات دخانیات آماده شوند.

انتهای پیام/
کدخبرنگار:۷۷۰۱س.ق