عمومی | دانشگاه علوم پزشکی ایران

خطرهای لاغری با داروهای گیاهی غیرمجاز را بشناسیم


کارشناس دارویی دانشگاه علوم پزشکی ایران مطرح کرد:
خطرهای لاغری با داروهای گیاهی غیرمجاز را بشناسیم
یک کارشناس دارویی دانشگاه علوم پزشکی ایران به تشریح خطرهای لاغری بر اثر مصرف داروهای گیاهی غیرمجاز پرداخت.
سمیرا برات وند در گفت و گو با خبرنگار روابط عمومی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص لاغری با داروهای گیاهی غیرمجاز گفت: اضافه وزن و شیوع چاقی در همه گروه‌های سنی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه رو به  افزایش است و نگرانی از تمایل افراد به مصرف دارو برای کاهش وزن بیشتر شده است.
وی ادامه داد: سابقه استفاده از دارو برای کاهش وزن و درمان چاقی بیش از یک قرن است. داروهای تجویز شده با مکانیسم های کاهش اشتها، افزایش حس سیری، کاهش جذب مواد غذایی و یا افزایش مصرف انرژی نقش خود را ایفا می کند.
برات وند تصریح کرد: امروزه استفاده از روش­های طب مکمل و جایگزین در بهداشت و درمان به سرعت در حال افزایش است. به طور مثال استفاده از مکمل­های غذایی و گیاهان دارویی را می­توان نام برد.
کارشناس دارویی اداره نظارت و ارزیابی فرآورده های طبیعی، سنتی و مکمل افزود: مردم در بسیاری از فرهنگ ها که با اضافه وزن و افزایش چاقی مواجه هستند، از داروهای گیاهی بیشتر استقبال می کنند.
برات وند گفت: مصرف کنندگان بر این باورند که اجزای این محصولات کاملاً گیاهی و طبیعی است و می‌توانند به عنوان یک روش موثر و بی­ خطر در کاهش وزن و درمان چاقی درنظر گرفته شود.
وی تصریح کرد: متاسفانه به دلیل نبود آگاهی افراد، تبلیغات نادرست در این زمینه و تجویز دارو از سوی افراد غیرمتخصص، مشکلات زیادی گریبان‌گیر افرادی می‌شود که خودسرانه دارو مصرف می کنند.
برات وند افزود: برخی از تولیدکنندگان بدون مجوز، برای اثر بخشی بیشتر این محصولات به ظاهر گیاهی؛ از مواد و داروهای  بدون مجوز در ترکیب این محصولات استفاده می‌کنند؛ از آنجا که مقدار این ترکیبات غیرمجاز از مندرجات روی بسته­ بندی قابل تشخیص نیست، مصرف کنندگان نسبت به عوارض جانبی و مشکلات سلامت ناشی از مصرف این کپسول‌های گیاهی بی اطلاع می‌مانند.
وی ادامه داد: به دلیل نبود نظارت بر چگونگی تولید و فروش این محصولات به ظاهر طبیعی، که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در شبکه‌های مجازی به فروش می‌رسد، وجود مواد غیرمجاز در ترکیب این محصولات و همچنین نبود انجام آزمایش کنترل ایمنی و اثربخشی از طرف مراجع مربوطه تهدید جدی برای سلامت مصرف کنندگان است.
برات وند گفت: براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، بیشترین گروه دارویی مورد استفاده در فرمولاسیون مکمل­های لاغری گیاهی تقلبی، شامل داروهای کاهش دهنده اشتها، ضد اضطراب و ضد افسردگی، ادرارآور و ملین است.
وی ادامه داد: بر این اساس در مصرف کنندگان مکمل­های لاغری گیاهی، عوارض و مشکلات بالینی بسیاری مانند بیماری‌های قلبی عروقی، اختلالات کبدی، تغییرات خلق و خوی و روان، هیجان، بی­قراری، گیجی، افسردگی و حتی گاهی اوقات افکار خودکشی گزارش شده است.
برات وند در ادامه گفت: داروهای لاغری گیاهی غیرمجاز، معمولاً در عطاری‌ها به فروش می‌رسد و یا با آگهی در رسانه ها به صورت مستقیم به مصرف کنندگان تحویل داده می‌شود.
وی افزود: «سیبوترامین» از جمله موادی است که به طور غیرمجاز به ترکیبات گیاهی لاغری اضافه می شود. بیشترین عارضه آن، افزایش پیامدهای قلبی و عروقی، مرگ ناگهانی است.
برات وند تصریح کرد: مطالعات نشان داده‌ است که «سیبوترامین» با تغییرات روان و خلق‌وخو در مصرف‌کنندگان همراه است. به همین علت، این دارو از بازارهای کشورهای غربی و برخی از کشورهای آسیایی حذف شده است.
وی گفت: همچنین ماده غیرمجاز دیگری از جمله «فنل فتالئین»  وجود دارد که دارویی ملین است. این دارو چندین سال است که به دلیل عوارض سرطان­زایی از رده دارویی حذف شده است. وجود «فنل فتالئین» همراه با «سیبوترامین» در گذشته در چند فرمولاسیون لاغری گیاهی گزارش شده است.
برات وند ادامه داد: وجود ترکیبات روان­گردان از جمله «آمفتامین»، «مت­امفتامین» و «متیلن دی اکسی» در بعضی از فرآورده های غیرمجاز لاغری گزارش شده است. غیر از این موارد، وجود «فن فلرامین»، «افدرا» و کافئین در برخی محصولات لاغری نیز به اثبات رسیده است که عوارض نامطلوبی مانند خشکی دهان، لرزش دست، افزایش فشارخون، اختلالات خواب، کاهش اشتها، تپش قلب، آسیب کلیه و کبد، مشکلات قلبی و عروقی و مرگ در مصرف­کنندگان را باعث شده است.
وی افزود: با توجه به افزایش مصرف فرآورده­های لاغری غیر مجاز در جوانان، این موضوع باعث اعتیاد به این مواد می‌شود، بنابراین با استفاده از این قرص‌های به ظاهر بی‌ضرر گیاهی برای کاهش وزن؛ در کوتاه مدت موفق به لاغری می‌شوند، ولی دچار اعتیاد و تمایل به مصرف مجدد می‌شوند که به مراتب خطرناک‌تر از افزایش وزن است.
برات وند تصریح کرد: بنابراین مصرف روزافزون این داروها وابستگی جسمی اندک، ولی روحی شدید ایجاد می‌کند.
وی گفت: متاسفانه به دلیل نبود آگاهی افراد، تبلیغات و تجویز محصولات از سوی افراد غیر متخصص؛ مصرف محصولات لاغری گیاهی با کیفیت مشکوک و غیر استاندارد؛ افزایش یافته است.
برات وند ادامه داد: بنابراین با توجه به شیوع بالای چاقی و تلاش افراد چاق برای کاهش وزن باید این نکات رعایت شود. از جمله کاهش وزن روندی طولانی مدت است که باید به صورت آهسته و پیوسته با هدف گذاری صحیح و دست یافتنی انجام شود.
وی تصریح کرد: در این مسیر نکات مهم شامل رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی، و تغییر عادات با استفاده از مشاوره‌های روان شناختی و تغییر شیوه زندگی انجام شود.
برات وند  خاطرنشان کرد: مصرف کننده باید توجه کند اگر دارویی، مجوز وزارت بهداشت ندارد یعنی اثربخشی سلامت آن مشحص نیست؛ بنابراین عوارض خطرناک دارد.
پایان مطلب//