نخستین همایش ملی تربیت شهروندی کودکان در دانشگاه شیراز، با حضور دستگاه های مرتبط و صاحب نظران و متخصصان حوزه های مختلف در روزهای ۸و۹ اسفند برگزار شد.
در «همایش ملی تربیت شهروندی کودکان؛ فرصت ها و چالش ها» که ازسوی قطب علمی تربیت شهروندی دانشگاه شیراز ترتیب یافت، صاحب نظران و پژوهشگران حوزه های مختلف به بیان نتایج پژوهشی و دیدگاه های خود در زمینه ی فرصت ها و چالش های پیش رو در تربیت شهروندی کودکان پرداختند.
دکتر نورالله محمدی، رئیس دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شیراز، در آیین گشایش این همایش، ضمن قدردانی از دست اندرکاران و شرکت کنندگان همایش ملی تربیت شهروندی کودکان؛ از قطب شهروندی دانشگاه شیراز به عنوان اولین پایه گذار و یکی از مهم ترین شاخص های پیشرفت و توسعه ی رفتار اجتماعی شهروندی که نقش عمده ای در برگزاری این همایش داشته است؛ قدردانی ویژه کرد.
وی در مقدمه ی سخنان خود، بااستناد به یک تجربه ی پژوهشی و تجربه ها ی بالینی که در طول سالیان کسب کرده، به بیان چند نکته درخصوص تربیت شهروندی کودکان پرداخت و اظهار کرد: شهروندی به معنی شهرنشینی نیست؛ بلکه به این معناست که ما رفتارهای انسانی را در گروه هایی که در آن عضو هستیم، پاس داشته و رعایت کنیم. درواقع یک مدنیت، باید در روابط انسانی حکمفرما شود.
این استاد دانشگاه در ادامه به بیان عوامل مهمی که در احیای رفتار شهروندی نقش موثری دارند، پرداخت و اظهار داشت: تربیت شهروندی را از چهار بعد ۱.عاطفی و هیجانی، ۲. اجتماعی، ۳شناختی و ۴.معنوی باید در نظر گرفت؛ در بعد عاطفی و هیجانی، موضوع همدلی به عنوان هسته ی روابط اجتماعی است که باید در تربیت شهروندی کودکان بدان توجه شود؛ در بعد اجتماعی، علاقه ی اجتماعی که زیباترین مفهوم در روابط اجتماعی است و به موضوع منافع دیگران بازمی گردد، مدنظر قرار می گیرد؛ در بعد شناختی، حوزه ی خودمحوری مطرح شده است که باید در دوران کودکی کم کم شکسته شود و روابط انسانی را در کودکان تقویت کند و در بعد معنوی شهروندی، اصالت به عنوان بنیادی ترین شاخص معنوی انسان هاست که تزویر وریا را در وجود شهروندان کمرنگ کرده و صداقت را در وجود آن ها نهادینه می کند.

توجه به مساله ی حفظ هویت ملی و ارزش ها و باورها در تربیت شهروندی کودکان
دکتر محبوبه البرزی، دبیر علمی همایش و مدیر قطب علمی تربیت شهروندی دانشگاه شیراز نیز بیان کرد: شهروندی یک صفتی است که برای تک تک افراد وجود دارد و اگر دیر نسبت به ایجاد این صفت اقدام شود، در عصری که به نام عصردیجیتال شناخته می شود، شهروند ملی در مفهوم شهروند جهانی هضم می شود.
او افزود: باید کودکان براساس باورها، عقاید و ارزش های ملی تبدیل به شهروند ملی شوند ،سپس این شهروند ملی به عرصه ی جهانی عرضه شود؛ نه اینکه در مفهوم جهانی و مجازی غرق شود بدون اینکه هویت ملی و دینی در وی شکل گرفته باشد.
مدیر قطب علمی تربیت شهروندی دانشگاه شیراز با بیان اینکه به صورت پراکنده در رشته های مختلف مفاهیم شهروندی مطرح شده؛ اما جایی که هم اندیشی مفاهیم شهروندی در آن صورت بگیرد تاکنون وجود نداشته است، افزود: جایی که چگونگی اصول آموزش شهروندی در آن مطرح شود، تاکنون وجود نداشته است و در همین راستا قطب علمی تربیت اصول و مفاهیم شهروندی با این هدف در دانشگاه شیراز کار خود را آغاز کرد.
او با بیان اینکه عصر دیجیتال انسان های هوشمند می خواهد، عنوان کرد: در این فرایند قرار است که کودکان و نوجوانان انسان های هوشمند، مسئولیت پذیر و همدل باشند و کودک و دانش آموز اگر به جامعه ی خود احساس تعلق نداشته باشد، نمی تواند مسئولیت پذیر و همدل باشد.
دکتر البرزی با بیان اینکه براساس این ایده قطب علمی تربیت شهروندی دانشگاه شیراز تشکیل شد و نخستین اقدام این بود که به جامعه هدف این اصول آموزش داده شود، تصریح کرد: در راستای اهداف قطب علمی تربیت شهروندی دانشگاه، تاکنون بیش از ۳۰ ویبنار و ۵۰ کارگاه آموزشی ترتیب یافته است و از پایان نامه ها و طرح های پژوهشی متعددی به این حوزه هدایت شده است.
دبیر علمی نخستین همایش ملی تربیت شهروندی کودکان به آثار دریافت شده در این همایش نیز اشاره کرد و گفت: ۱۷۰ چکیده مقاله به دبیرخانه ی این همایش در مدت زمان مقرر ارسال شده که از این تعداد، ۹۰ چکیده برای ارائه ی اصل مقاله پذیرفته شد و درنهایت ۱۸ مقاله برای درج در همایش، ۱۱ مقاله به صورت پوستر و ۱۰ مقاله به صورت سخنرانی پذیرفته شد و مجموعه مقالات این همایش نیز به زودی منتشر خواهد شد.
عضو هیات علمی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شیراز در پایان، با تاکید بر اینکه به دنبال هم اندیشی برای ترویج مفهوم شهروندی هستیم، اظهار داشت: مفهوم شهروندی در نهج البلاغه و فلسفه ی ما وجود دارد و ما در این همایش تلاش می کنیم به بیان این مفاهیم بپردازیم.

مکتب اسلام بهترین منبع برای تربیت مفهوم شهروندی
دکر مجید بذرافکن، معاون ابتدایی آموزش و پرورش استان فارس نیز در این برنامه با بیان اینکه در بحث شهروندی از آنچه می بینیم احساس رضایت نداریم، گفت: باید گامی در جهت پیشرفت این مفهوم برداریم چراکه اگر معلمان خوبی داشته باشیم، قطعا دانش آموزان و دانشجویان خوبی هم خواهیم داشت.
وی با تاکید بر مبانی فلسفی و ریشه ای این موضوع افزود: برای کسانی که ریشه های عقیدتی قوی دارند و ابدیت را می بینند، دنیا دار آزمایش است پس ابدیت خود را به دنیا نمی دهند و خلاف اصول شهروندی که آموز ه های آن در اسلام آمده عمل نمی کنند.
معاون ابتدایی آموزش و پرورش استان فارس با بیان اینکه کسی که مبانی و ریشه های هستی، انسان و ارزش ها را بشناسد، هرگز حاضر نمی شود به خطا برود، تصریح کرد: مکتب اسلام به دنبال تربیت چنین انسان هایی است تا بتواند یک شهروند باشد و با تمام وجود در راه درست حرکت کند.
دکتر بذرافکن با بیان اینکه اگر انسان اعتقاد داشته باشد که به سمت خدا برمی گردد هرگز حاضر نیست که شهروند بدی باشد، گفت: باید این مفاهیم را در جامعه به کودکان، نوجوانان و دانش آموزان آموزش دهیم و این مفاهیم را در وجود آنها نهادینه کنیم.

آمادگی شهرداری شیراز برای همکاری با دانشگاه در تربیت مفهوم شهروندی
مهندس مصطفی مشفقیان، معاون شهردار شیراز نیز در این همایش با بیان اینکه از زاویه دیگری به مفهوم شهروندی و آموزش آن به کودکان باید نگریسته شود، اظهار داشت: شهر دوستدار کودک در یونسکو تعریف واضح و مشخصی دارد و در شهرداری شیراز نیز از دیرباز صحبت بر این بوده که تلاش کنیم که شیراز به سمت شهر دوستدار کودک و تحقق آن حرکت کند.
وی با بیان اینکه در سیاست گذاری ها شهری و شهرسازی حواسمان به کالبد شهری و کودکانی که در این کالبد زندگی می کنند نیست، گفت: ما کودکان را پیونددهنده ی هویت گذشته و آینده می دانیم؛ بنابراین اگر محیط زیست شهری که کودکان زندگی می کنند یک محیطی نباشد که مفاهیم شهروندی را به خوبی یاد و پرورش دهد و فقط به این فکر کنیم که در این شهر عده ای بزرگسال زندکی می کنند، قطعا به مشکل برمی خوریم همچنان که امروز در انتقال مفاهیم فرهنگی و آموزش مفاهیم شهروندی با مشکلات زیادی روبه رو هستیم.
معاون شهردار شیراز با بیان اینکه در کلان شهرها چه اندازه به المان ها، طراحی و شهرسازی دقت شده که قرار است در این شهر کودک هم زندگی کند، افزود: دستان ما در این زمینه خالی است و گروه های پژوهشی تازه ورود کردند و دارند مفاهیم شهر دوستدار کودک را بومی سازی می کنند.
مهندس مشفقیان با طرح این پرسش که شهر دوستدار کودک چه آیتم هایی باید داشته باشد، گفت: در پاسخ به این پرسش دستمان خالی است، به ویژه زمانی که بخواهیم این آیتم ها را بومی سازی کنیم؛ اینجا کار جدی نشده است باید با همکاری دانشگاه ها و حمایت از پایان نامه تئوری های این مهم مشخص شود.
وی با بیان اینکه طراحی ها و المان ها باید متناسب با مفهوم شهر دوستدار کودک باشد، افزود: شهرداری شیراز برای همکاری جدی تر با دانشگاه برای تعریف پروژه های علمی و پژوهشی تا تبدیل شهر شیراز به یک شهر دوستدار کودک آمادگی دارد.

بنیاد نخبگان در زمینه تربیت شهروندی کارهای علمی را دنبال می کند
دکتر حبیب شریف، رئیس بنیاد نخبگان استان فارس نیز این همایش را باز شدن یک پنجره جدید که از یک منظر علمی به مفهوم شهروندی توجه می کند، دانست و گفت: تصور کلی و عمومی بر این است که آموزش و پرورش به کودکان و جوانان کمک کند تا شهروندانی مسوول و فعال در امور شهروندی و اجتماعی باشند، قابل اتکا و با عزت نفس تربیت شوند و در جامعه اثرگذار باشند.
وی با بیان اینکه مجمع خیرین نخبه پرور و بنیاد ملی نخبگان فارس هر دو با هدف شناسایی و هدایت استعدادها تشکیل شده است، گفت: این اهداف نقش مهمی در تربیت شهروندی دارد.
رئیس بنیاد نخبگان استان فارس با بیان اینکه برای رسیدن به این هدف اقداماتی انجام شده است، افزود: مدرسه فصلی خلاقیت در بنیاد نخبگان تشکیل شده که در این مدارس انواع تفکرها و مدیریت زمان و کارهای گروهی و مهارت های مختلف به دانش آموزان آموزش داده می شود که بخشی از همان تعالیم مفهوم شهروندی است و ایجاد اعتماد به نفس در نوجوانان مهم ترین دستاورد این مدارس است.
دکتر شریف با بیان اینکه بنیاد نخبگان در راستای تربیت مفهوم شهروندی کارهای علمی را دنبال می کند، بیان کرد: بنیاد نخبگان فارس در قالب مدارس شهاب و مدارس فصلی خلاقیت برنامه ها را پیش برده است.
گفتنی ست، در این همایش دوروزه، پنج میزگرد تخصصی با عنوان های ۱. «نگاه بین رشته ای به تربیت شهروندی»؛ ۲. «مبانی فلسفی تربیت شهروندی» و. «خلاقیت و تربیت شهروندی» ۴. «ادبیات کودک و تربیت شهروندی» ۵. «پنل ویژه مربوط به تجارب برتر طرح شهاب» ارائه و دو نشست برای ارائه ی مقالات منتخب برگزار گردید.
برای مشاهده ی تصاویر افتتاحیه ی این همایش اینجا را کلیک کنید.