به گزارش روابط عمومی موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، نخستین همایش فرهنگ و دانشگاه در ایران، صبح دوشنبه دوم اسفند ماه ۱۴۰۰ با قرائت پیام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر محمدعلی زلفی‌ گل آغاز شد. متن این پیام به شرح ذیل است:

بسم الله الرحمن الرحیم

در ابتدای سخن، جا دارد ضمن قدردانی از موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به خاطر برگزاری نخستین همایش فرهنگ و دانشگاه در ایران، به سهم خود از اساتید، محققین و دانش‌پژوهان گرامی‌ای که در طول ۳ روز متوالی و در گروه‌های یازده‌گانه این همایش به ارائه مقاله، ایراد سخن و تضارب آراء می‌پردازند تشکر کنم.

فرصت را غنیمت شمرده و به مناسبت این همایش مهم، چند نکته را با همکاران عزیزم در سراسر کشور در میان می‌گذارم:

یکم. بدون تردید میان آموزش و فرهنگ در‌هم تنیدگی معناداری وجود دارد، بطوریکه نه فقط دانشگاه مولود فرهنگ به شمار می‌رود، بلکه دانشگاه مهم‌ترین نقش را در صیانت از فرهنگ ملی و دینی و پرورش انسان در تراز جامعه متعالی خداباور بر عهده دارد. با این وصف، نه تنها فرض دانشگاه منهای تربیت و منهای انسان‌سازی فرض ناصحیحی است، بلکه دانشگاه را باید نهادی برای آموزش و تربیت انسان‌های عالم، ماهر، دانا، بصیر، متدین، انقلابی، بافضیلت و متعالی برای جامعه در نظر گرفت.

دو. بر خلاف تصور رایج از ساحت فرهنگی در دانشگاه‌ها و منحصر نمودن این ساحت در یکسری از فعالیت‌های فوق برنامه، فرهنگ همچون خون در رگ‌های دانشگاه کاملا جاری و ساری است و هر یک از عناصر کلیدی در دانشگاه در پرورش فرهنگی دانشجویان صاحب نقش می‌باشند؛ از سرفصل‌ها و برنامه آموزشی تا متون آموزشی و کمک آموزشی؛ از استادان و مربیان تا مدیران و کارکنان؛ از روش‌ها و ابزارهای آموزشی تا فناوری‌ها و سامانه‌های آموزشی؛ از ساختار و ضوابط دانشگاهی تا فضای آموزشی کارگاهی و آزمایشگاهی و غیره، همه و همه در یک هم‌آهنگی و هم‌افزایی در پرورش انسان در تراز جامعه متعالی سهیم می‌باشند و نباید نقش آنها نادیده گرفته شود.

سه. هر چند فرهنگ و کار فرهنگی در تمامی اجزاء یک دانشگاه مانند اکسیژن حضور دارد، اما فعالیت‌های فوق برنامه از قبیل، اهتمام به اقامه شعائر اسلامی؛ گرامیداشت مناسبت‌های دینی، ملی و انقلابی؛ تبلیغات محیطی، جلسات اخلاق، محافل قرآنی؛ سلسله جلسات نهج‌البلاغه خوانی، سلسله نشست‌های فکری- دینی؛ کانون‌های ارائه مشاوره؛ اردوهای زیارتی؛ بازدید از موزه‌های فرهنگی؛ مسابقات فرهنگی، تولید آثار فرهنگی و هنری و سایر برنامه‌هایی از این قبیل به ویژه با مشارکت حداکثری اساتید و دانشجویان در جای خود مهم و تاثیرگذار می‌باشد.

چهار. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این دوره مدیریتی مصمم است بر اساس رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی «مدظله العالی» و البته با کمک اساتید و مدیران دانشگاه‌ها، ضمن توجه عمیق‌تر به نقش فرهنگی- تربیتی دانشگاه‌ها، سرمایه‌گذاری‌های فرهنگی و تربیتی خود در دانشگاه‌ها را به طور ملموسی افزایش دهد و معاونت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها در تحقق این تصمیم نقش به‌سزایی خواهند داشت.

پنج. از این پس با تفسیر دقیق حضور پررنگ فرهنگ در دانشگاه‌ها و آثار عینی این حضور، بخش مهمی از شاخص‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها به شاخص‌های فرهنگی اختصاص خواهد یافت و روسای محترم دانشگاه می‌بایست ضمن برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری هوشمندانه در عرصه فرهنگ، فرصت‌های لازم را برای کسب مقام درخور شان و پیشتازی دانشگاه خود در فصل فرهنگی رتبه‌بندی دانشگاه‌ها فراهم‌ نموده و از یکدیگر در این ‌میدان بسیار مهم سبقت بگیرند.

شش. با عنایت به عمق و پیچیدگی‌های حاکم بر فرهنگ و فعالیت‌های فرهنگی در محیط دانشگاه و اراده قطعی وزارت علوم در پرهیز از اقدامات تشریفاتی و کم  اثر در ساحت فرهنگ، گسترش هدفمند برنامه‌های پژوهشی اعم از پژوهش‌های نظری و کاربردی، از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و انتظار می‌رود مراکز تحقیقاتی متصل به نظام آموزش عالی با راهبری معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نیز تعامل با موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی این وزارتخانه، بخشی از ظرفیت خود را به پژوهش و الگوسازی علمی در این‌ حوزه مهم اختصاص دهند.

هفت. بزرگترین سرمایه هر جامعه‌ای آرمان‌های آن جامعه می‌باشد. یکی از سرمایه‌های ارزشمند هر جامعه‌ای فرهنگ است. برای سرمایه‌گذاری جاودان بایستی فرهنگ سالم ایجاد کرد. در نتیجه پویش، پالایش و پیرایش فرهنگی از جمله وظایف موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. این موسسه با نقش هدایتگری می‌تواند از ظرف و ظرفیت تمامی پژوهشگران، اندیشمندان و متفکران عرصه فرهنگی و اجتماعی کشور بهره‌مند گردد.

هشت. علم، فناوری و نوآوری‌های جدید به همراه خویش فرهنگ و زبان تخصصی جدیدی را به همراه دارد. به همین دلیل دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد خالق فرهنگ جدید می‌باشند. تلاش در جهت بومی‌کردن فرهنگ جدید حاصل از علم، فناوری و نوآوری وظیفه مهم موسسات فرهنگی و اجتماعی است. در نتیجه رصد افق‌های جدید علم، فناوری و نوآوری و فرهنگ‌سازی شایسته برای عموم جامعه وظیفه‌ای خطیر برای فرهنگستان‌ها و نهادهای فرهنگی جامعه می‌باشد.

مجدداً از همه دست اندرکاران همایش فرهنگ و دانشگاه در ایران خصوصاً اساتید، محققان و دانش پژوهان گرامی حاضر در همایش سپاسگزاری می‌کنم و از خدای متعال مزید توفیقات همه شما را خواستارم.

محمدعلی زلفی‌گل

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری

دوم اسفند ماه ۱۴۰۰