روانشناس و درمانگر اختلالات طیف اوتیسم گفت: اختلال اوتیسم اختلال عصبی رشدی است که از بدو تولد به همراه فرد است و این اختلال از سنین 18تا 24ماهگی قابل تشخیص است. اوتیسم بر رشد طبیعی مغز درحیطه تعاملات اجتماعی و مهارتهای ارتباطی تاثیر می گذارد و علت اصلی این بیماری ناشناخته است و در پسران شیوع بیشتری دارد.

خبرنگار خبرگزاری آنا در بجنورد در حاشیه برپایی نمایشگاه سیب سبز در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد با مینا راه چمنی کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، درمانگر اختلالات طیف اوتیسم و دبیر انجمن همیاران اوتیسم استان خراسان شمالی درباره بیماری اوتیسم، علائم آن و راه‌های پیشگیری به گفت‌وگو نشسته است.

این گفت‌وگو به مباحث علمی، کاربردی و نکات کلیدی درباره این بیماری پرداخته و امید است با مطالعه این گزارش و آشنایی این بیماری و سن بروز آن در کودکانمان، خطر ابتلا فرشته های معصوم زمینی را کاهش دهیم.

نشانه های اختلال اوتیسم چیست ؟

پدید آمدن آگاهی در انسان نیازمند آن است که انسانِ دیگری در برابر وی باشد و انسان دریابد که موضوع توجه فردی دیگر قرار گرفته است. این مساله به ویژه در دوران نوزادی حائز اهمیت است. این که کودک دریابد همان طور که او وقتی به یک شئ می نگرد آن شئ مفعول توجه اوست وقتی دیگران هم به او نگاه می کنند وی موضوع توجه آنان است. این گونه است که نتیجه می گیرد اگر من می توانم موضوع توجه دیگران قرار گیرم پس می توانم موضوع توجه خود نیز قرار گیرم. بدین ترتیب ذهن به وجود خود آگاه می شود و آگاهی پدید می آید. اما چه عاملی در شکل گیری این فرایند بیش از هر چیز دیگر موثر است؟

به نظر می رسد پدید آمدن این آگاهی مستلزم آن است که کودک نگاه دیگران را دریابد. درست وقتی چشم در چشم مادر می اندازد و نگاه مادر را متوجه خود می بیند پایه های آگاهی وی شکل می گیرد. حال توجه کنید که کودک اوتیستیک که از نظر ارتباط چشمی مشکل دارد از چه موهبتی بی بهره است و ایجاد ارتباط از طریق چشم چه نقش شگرفی در خودآگاهی کودک اوتیستیک دارد.

اختلال اوتیسم (درخودماندگی یا Autism ) اختلال عصبی رشدی است که  از بدو تولد همراه کودک  (معمولا قبل از ۳ سالگی) ظاهر می شود. این اختلال از سنین 18تا 24ماهگی قابل تشخیص است و علت اصلی  آن ناشناخته است .

اختلال طیف اوتیسم دارای سطوح مختلفی از سطح 1(خفیف) ، سطح 2(متوسط) وسطح 3( شدید) است . میزان شیوع اوتیسم در پسران شایع تراز دختران است  و از هر ۶۸ نوزاد، احتمالا یکی مبتلا به اوتیسم است که اگر درمان از همان روزهای اول تشخیص، آغاز شود، این فرشته های زمینی بهتر می توانند وارد جامعه  شوند و زندگی عادی خود را تا حدود زیادی داشته باشند. قابل ذکر است که سن طلایی تشخیص و شروع درمان اتیسم از 2 تا 5 سالگی است.

اختلال اوتیسم  اغلب زمانی تشخیص داده می شود که والدین برای مشکلات در رابطه با حواس ۵ گانه فرزند خود  به خصوص مشکلات شنوایی به پزشک مراجعه می کنند. هم چنین مواردی چون صحبت نکردن کودک اجتناب از لمس کردن و لمس شدن، امتناع کردن از واکنش عاطفی با دیگران در کودک و پرخاشگری کودک می تواند از عوامل دیگر این اختلال باشد. در مواردی، برخی والدین اختلال اوتیسم را با اختلال بیش فعالی در کودک اشتباه می گیرند. برای تشخیص بیش فعالی کودک، باید به پزشک متخصص مراجعه کرده و در صورت شناسایی آن برای درمان بیش فعالی کودک پیگیر بود .

علایم اصلی بر اساس آخرین کتاب تشخیصی DSM- 5 شامل:

1- بروز رفتارهای کلیشه ای و پر تکرار

2-مشکل در برقراری تعاملات و رفتار اجتماعی

نشانه های اوتیسم شامل:

1- تاخیر در یاد گیری صحبت کردن و یا اصلا صحبت نکردن.

2- کودک ممکن است ناشنوا بنظر برسد حتی اگر آزمایش شنوایی سنجی را طی کرده و نتایج آزمایش شان نرمال باشد.

3- انواع رفتارها، علایق و بازی های تکراری. برای مثال تاب خوردن مداوم، علاقه غیرطبیعی به بعضی از اشیاء و ناراحت شدن در صورت تغییر برنامه عادی زندگی.

4- ناتوانی در گفتن اسم، برقراری ارتباط چشمی، اجتناب از نوازش شدن و بغل شدن و یا کمک نخواستن.

5- ناتوانی از شروع مکالمه و صحبت با دیگران و یا عدم توانایی در حفظ مکالمات.

6- حساس بودن به نور، صدا و یا لمس شدن و در عین حال بی توجه به درد.

7- عادات غذایی عجیب، همچون خوردن تعداد کمی از انواع غذا و یا خوردن مواد غیرخوراکی همچون گچ یا خاک.

8- رفتار خودزنی مثلا کوبیدن سر به زمین یا دیوار و یا با دست ها

9- راه رفتن روی پنجه پا که در برخی از کودکان و افراد دارای اتیسم وجود دارد.

دلایل ابتلا به اوتیسم را بیان کنید:

علت اختلال اوتیسم تاکنون شناخته نشده است ولی ساختارهای ژنتیکی و  ارثی ممکن است در بروز این اختلال موثر باشد. همچنین محققان هم‌اکنون برروی عوامل محیطی همچون عفونت های ویروسی، عوارض و مشکلات حین بارداری و آلوده کننده گان هوا درحال تحقیق هستند، تا بدانند این مشکلات باعث ابتلای کودکان به بیماری اوتیسم می‌شود یا نه.

نحوه درمان اوتیسم به چه شکلی است؟

برای آگاهسازی اقشار مختلف جامعه درباره این بیماری می توان از جامعه دانشجویی و فرهنگی، صدا و سیما و رسانه های مختلف، بانک ها و فروشگاه ها، نهاد های مختلف از قبیل آموزش و پرورش، شهرداری، استانداری. مراکز بهداشت شهری و روستایی و تمامی مجامع عمومی شهر و روستایی استفاده کرد.

یکی از نیاز های اصلی انجمن اوتیسم هماهنگی با نهادهای مختلف جهت برگزاری جلسات آگاه سازی اوتیسم در ادارات آموزش و پرورش و مدارس و سایر نهاد ها است و برنامه های آموزشی صدا و سیما به شکل برنامه های ماهانه تلویزیونی و رادیویی می تواند برای افزایش سطح آگاهی آحاد مردم بسیار تاثیرگزار باشد که همین آگاه سازی خود باعث کاهش هزینه های دارویی و تسهیل در ارائه خدمات درمانی خواهد شد.