افزایش خشونت های خانگی در دوران کرونا/ فرد پرخاشگر مجرم نیست و نیاز به کمک دارد
افزایش خشونت های خانگی در دوران کرونا/ فرد پرخاشگر مجرم نیست و نیاز به کمک دارد
دهم اکتبر از طرف فدراسیون جهانی بهداشت روان(
WFMH)
به عنوان "روز جهانی بهداشت روان " نام‌گذاری شده است. این فدراسیون برای این روز در هر سال، با توجه به موقعیت سلامت روان در آن سال، یک شعار خاص انتخاب می‌کند. در ایران (۱۸لغایت۲۴ مهر) به نام هفته بهداشت روان نام‌گذاری شده است وعمده‌ترین هدف از این کار ارتقاء و افزایش آگاهی و تغییر و اصلاح نگرش مردم نسبت به مسائل سلامت روان است.
به همین مناسبت وباتوجه به افزایش خشونت‌های خانگی دردوران کرونا درخصوص خشونت‌های خانگی و راهکارهای مقابله با آن با سرکار خانم دکتر مریم رسولیان، استاد گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران و مشاور امور زنان دانشگاه، گفتگویی انجام دادیم که شرح این گفتگو را می‌خوانید.
دکتر رسولیان خشونت خانگی را چنین تعریف کرد: خشونتی که بین افراد یک خانواده و اکثرا درون خانه اتفاق می‌افتد.
وی خشونت خانگی را یک آسیب اجتماعی دانست که باید مورد توجه قرار گیرد و دارای راه حل است. وی افزود یکی از بستر‌های مهم خشونت‌های خانگی، بستر فرهنگی است، پذیرش خشونت و مثبت تلقی کردن صفت خشن بودن برای مردان یک باورعمیق فرهنگی در اکثر جوامع است، که زمینه ساز رفتارهای پرخاشگرانه است. برنامه‌های کاهش خشونت خانگی باید همه جانبه و بر اساس مداخلات فرهنگی، اجتماعی و روانشناختی باشد. .
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران درتعریف انواع خشونت خانگی گفت تقسیم‌بندی‌های متفاوتی برای خشونت‌خانگی وجود دارد: بر اساس فرد آزاردیده انواع آن همسرآزاری، کودک‌آزاری و سالمند آزاری است. باید توجه داشت در بسیاری از متون خشونت‌خانگی معادل با همسرآزاری است. انواع خشونت خانگی بر اساس نوع رفتار خشونت فیزیکی، عاطفی یا روانی، جنسی و اقتصادی را می‌توان نام برد.
وی توجه به تفاوت میان احساس خشم و پرخاشگری را بسیار مهم دانست و گفت : حس خشم یک احساس طبیعی است که همه انسان‌ها در مواجه با ناکامی و شکست آن را تجربه می‌کنند، اما رفتار پرخاشگرانه یک مقوله مستقل از احساس خشم است و همه انجام نمی‌دهند و نباید این دو مقوله باهم اشتباه گرفته شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران تصریح کرد: انگیزه‌ی رفتار پرخاشگرانه رسیدن به خواسته‌ی خود، وادار کردن طرف مقابل به رفتاری دلخواه خود و یا کنترل طرف مقابل است.
دکتر رسولیان در پاسخ به اینکه تعریف خشونت چیست، گفت: خشونت معادل با تهدید یا اقدام به استفاده عمدی از نیروی فیزیکی یا قدرت، علیه دیگری، گروه یا جامعه که موجب بروز آسیب جسمانی، مرگ، آسیب روانی، ضعف رشد و یا انواع محرومیت شود.
وی گفت یکی از عوامل مهم در ادامه خشونت‌خانگی باورهای غلط در مورد خشونت‌های خانگی است، که در اینجا به بعضی از این باورهای غلط رایج اشاره‌ای می‌کنم .
نکته اول اینکه زنان زیادی دچار خشونت خانگی نیستند، یک باور اشتباه است. ۲۰ درصد زنان در یک سال گذشته تجربه خشونت فیزیکی را داشتند و بیش از۵۰ درصد زنان انواع دیگر خشونت روانی، اقتصادی و یا جنسی را تجربه کرده‌اند.
دکتر رسولیان گفت: مورد دوم اینکه خشونت خانگی مختص طبقه اجتماعی اقتصادی پایین جامعه است. خشونت خانگی درتمام طبقات اجتماعی و تحصیلی می‌تواند رخ دهد.
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران باور غلط سوم را چنین تصریح کرد: معمولا افراد بر این باور هستند که خشونت خانگی خطر جدی برای ایشان ندارد؛ درصورتی که ممکن است این آسیب‌ها دربرخی موارد منجر به خطرات جدی و یا آسیب‌های فیزیکی شدید نظیر شکستگی و یا حتی مرگ شود و آسیب‌های روانی بر قربانی و فرزندان بسیار شایع و پایدار هستند.
عضوهیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران درتصریح باور غلط چهارم گفت: دراین باور اشتباه، خشونت کنندگان افراد روانی تلقی می‌شوند که بیمار هستند و راهکاری برای حل مشکل‌شان وجود ندارد درصورتی که اولا خشونت در بیماران روانپزشکی هم قابل کنترل و درمان است. ثانیا اکثر افرادی که نسبت به همسر خشونت دارند، معمولا نسبت به سایر اطرافیان، خارج از منزل و یا فرزندان خود رفتار پرخاشگرانه‌ای نداشته و تنها رفتار پرخاشگرانه‌اش همسر آزاری است. این بدان معنا است که این افراد قدرت کنترل بر رفتار خود را دارند و توان کنترل پرخاشگری خود را در موقعیت‌های دیگر دارند.
دکتر رسولیان پنجمین باور اشتباهی را که درجامعه وجود دارد را باور به پذیرش رفتار فرد پرخاشگر دانست و اضافه کرد :افراد معمولا بر این باور غلط هستند که آسیب‌های روانی ناشی از خشونت آسیب‌های جدی نیستند و بهتر است این عیب طرف مقابل را پذیرفت. در حالیکه آسیب پذیرش این‌گونه رفتارها به مراتب مخرب و آسیب‌زننده است.
استاد گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران ششمین باور اشتباه رایج در جامعه را اصل مخفی کردن خشونت دانست و افزود : اگر بخواهیم رفتارهای همراه با خشونت و پرخاشگری را در خانواده پنهان کنیم و بگوییم خوب این یک رفتار درون خانواده است و نباید بیرون از خانه مطرح شود، کاملا اشتباه است، این موارد حتما باید در جای درست و با فرد درست باید مطرح شود و یا به کارشناسان سلامت روان مراجعه کرده و مسیر درمان پیگیری شود.
وی خاطر نشان کرد: بیان تجربه خشونت توسط قربانی خشونت تجربه سختی است و برای بیان این تجربه فرد نیاز به محیط امن و مطمئنی دارد. درخشونت‌های خانگی به هیچ عنوان نباید فرد خشونت دیده مورد قضاوت و پرسش در مورد دلیل ادامه زندگی، و یا توهین و سرزنش قرار گیرند، بلکه باید به این موضوع به عنوان یک مشکل رفتاری توجه شود و با کمک خود فرد به دنبال راه‌حل باشید.شنونده خوب بودن و همدلی با قربانیان می‌تواند به فرد کمک کند تا به موضوع به طور جدی فکر کرده و به دنبال راه حل باشد.
و توصیه پایانی: توجه داشته باشید که فرد پرخاشگر هم نیاز به کمک دارد و مجرم نیست. مداخله و صحبت با فرد خشونت‌گر در مراحل ابتدایی توصیه نمی‌شود و در مرحله اول بهتر است که با فرد خشونت دیده مسئله مورد بررسی قرار گیرد و با اشراف به شرایط با مرتکب خشونت وارد صحبت شد.
تهیه و تنظیم : مرجان خرم
به همین مناسبت وباتوجه به افزایش خشونت‌های خانگی دردوران کرونا درخصوص خشونت‌های خانگی و راهکارهای مقابله با آن با سرکار خانم دکتر مریم رسولیان، استاد گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران و مشاور امور زنان دانشگاه، گفتگویی انجام دادیم که شرح این گفتگو را می‌خوانید.
دکتر رسولیان خشونت خانگی را چنین تعریف کرد: خشونتی که بین افراد یک خانواده و اکثرا درون خانه اتفاق می‌افتد.
وی خشونت خانگی را یک آسیب اجتماعی دانست که باید مورد توجه قرار گیرد و دارای راه حل است. وی افزود یکی از بستر‌های مهم خشونت‌های خانگی، بستر فرهنگی است، پذیرش خشونت و مثبت تلقی کردن صفت خشن بودن برای مردان یک باورعمیق فرهنگی در اکثر جوامع است، که زمینه ساز رفتارهای پرخاشگرانه است. برنامه‌های کاهش خشونت خانگی باید همه جانبه و بر اساس مداخلات فرهنگی، اجتماعی و روانشناختی باشد. .
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران درتعریف انواع خشونت خانگی گفت تقسیم‌بندی‌های متفاوتی برای خشونت‌خانگی وجود دارد: بر اساس فرد آزاردیده انواع آن همسرآزاری، کودک‌آزاری و سالمند آزاری است. باید توجه داشت در بسیاری از متون خشونت‌خانگی معادل با همسرآزاری است. انواع خشونت خانگی بر اساس نوع رفتار خشونت فیزیکی، عاطفی یا روانی، جنسی و اقتصادی را می‌توان نام برد.
وی توجه به تفاوت میان احساس خشم و پرخاشگری را بسیار مهم دانست و گفت : حس خشم یک احساس طبیعی است که همه انسان‌ها در مواجه با ناکامی و شکست آن را تجربه می‌کنند، اما رفتار پرخاشگرانه یک مقوله مستقل از احساس خشم است و همه انجام نمی‌دهند و نباید این دو مقوله باهم اشتباه گرفته شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران تصریح کرد: انگیزه‌ی رفتار پرخاشگرانه رسیدن به خواسته‌ی خود، وادار کردن طرف مقابل به رفتاری دلخواه خود و یا کنترل طرف مقابل است.
دکتر رسولیان در پاسخ به اینکه تعریف خشونت چیست، گفت: خشونت معادل با تهدید یا اقدام به استفاده عمدی از نیروی فیزیکی یا قدرت، علیه دیگری، گروه یا جامعه که موجب بروز آسیب جسمانی، مرگ، آسیب روانی، ضعف رشد و یا انواع محرومیت شود.
وی گفت یکی از عوامل مهم در ادامه خشونت‌خانگی باورهای غلط در مورد خشونت‌های خانگی است، که در اینجا به بعضی از این باورهای غلط رایج اشاره‌ای می‌کنم .
نکته اول اینکه زنان زیادی دچار خشونت خانگی نیستند، یک باور اشتباه است. ۲۰ درصد زنان در یک سال گذشته تجربه خشونت فیزیکی را داشتند و بیش از۵۰ درصد زنان انواع دیگر خشونت روانی، اقتصادی و یا جنسی را تجربه کرده‌اند.
دکتر رسولیان گفت: مورد دوم اینکه خشونت خانگی مختص طبقه اجتماعی اقتصادی پایین جامعه است. خشونت خانگی درتمام طبقات اجتماعی و تحصیلی می‌تواند رخ دهد.
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران باور غلط سوم را چنین تصریح کرد: معمولا افراد بر این باور هستند که خشونت خانگی خطر جدی برای ایشان ندارد؛ درصورتی که ممکن است این آسیب‌ها دربرخی موارد منجر به خطرات جدی و یا آسیب‌های فیزیکی شدید نظیر شکستگی و یا حتی مرگ شود و آسیب‌های روانی بر قربانی و فرزندان بسیار شایع و پایدار هستند.
عضوهیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران درتصریح باور غلط چهارم گفت: دراین باور اشتباه، خشونت کنندگان افراد روانی تلقی می‌شوند که بیمار هستند و راهکاری برای حل مشکل‌شان وجود ندارد درصورتی که اولا خشونت در بیماران روانپزشکی هم قابل کنترل و درمان است. ثانیا اکثر افرادی که نسبت به همسر خشونت دارند، معمولا نسبت به سایر اطرافیان، خارج از منزل و یا فرزندان خود رفتار پرخاشگرانه‌ای نداشته و تنها رفتار پرخاشگرانه‌اش همسر آزاری است. این بدان معنا است که این افراد قدرت کنترل بر رفتار خود را دارند و توان کنترل پرخاشگری خود را در موقعیت‌های دیگر دارند.
دکتر رسولیان پنجمین باور اشتباهی را که درجامعه وجود دارد را باور به پذیرش رفتار فرد پرخاشگر دانست و اضافه کرد :افراد معمولا بر این باور غلط هستند که آسیب‌های روانی ناشی از خشونت آسیب‌های جدی نیستند و بهتر است این عیب طرف مقابل را پذیرفت. در حالیکه آسیب پذیرش این‌گونه رفتارها به مراتب مخرب و آسیب‌زننده است.
استاد گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران ششمین باور اشتباه رایج در جامعه را اصل مخفی کردن خشونت دانست و افزود : اگر بخواهیم رفتارهای همراه با خشونت و پرخاشگری را در خانواده پنهان کنیم و بگوییم خوب این یک رفتار درون خانواده است و نباید بیرون از خانه مطرح شود، کاملا اشتباه است، این موارد حتما باید در جای درست و با فرد درست باید مطرح شود و یا به کارشناسان سلامت روان مراجعه کرده و مسیر درمان پیگیری شود.
وی خاطر نشان کرد: بیان تجربه خشونت توسط قربانی خشونت تجربه سختی است و برای بیان این تجربه فرد نیاز به محیط امن و مطمئنی دارد. درخشونت‌های خانگی به هیچ عنوان نباید فرد خشونت دیده مورد قضاوت و پرسش در مورد دلیل ادامه زندگی، و یا توهین و سرزنش قرار گیرند، بلکه باید به این موضوع به عنوان یک مشکل رفتاری توجه شود و با کمک خود فرد به دنبال راه‌حل باشید.شنونده خوب بودن و همدلی با قربانیان می‌تواند به فرد کمک کند تا به موضوع به طور جدی فکر کرده و به دنبال راه حل باشد.
و توصیه پایانی: توجه داشته باشید که فرد پرخاشگر هم نیاز به کمک دارد و مجرم نیست. مداخله و صحبت با فرد خشونت‌گر در مراحل ابتدایی توصیه نمی‌شود و در مرحله اول بهتر است که با فرد خشونت دیده مسئله مورد بررسی قرار گیرد و با اشراف به شرایط با مرتکب خشونت وارد صحبت شد.
تهیه و تنظیم : مرجان خرم