«سلامت روان در جهانی نابرابر» شعار امسال سازمان جهانی بهداشت
برای یادآوری حق برابر در دسترسی به خدمات سلامت روان؛
"سلامت روان در جهانی نابرابر" شعار امسال سازمان جهانی بهداشت
"سلامت روان در جهانی نابرابر" شعار امسال سازمان جهانی بهداشت
در آغاز هفته سلامت روان، روابط عمومی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان- انستیتو روانپزشکی تهران، با دکتر سید وحید شریعت روانپزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و رئیس دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان گفتگو کرده تا بیشتر با موضوع سلامت روان و اختصاص یک هفته برای این موضوع بیشتر آشنا شویم.
لطفا بفرمائید علت نام گذاری و اختصاص یک هفته در ایران به عنوان "بهداشت روان" چیست؟
علت این است که آگاهی عمومی نسبت به مسائل مرتبط با بهداشت روان افزایش یابد و فرصتی باشد تا اینکه آموزش های بیشتری در زمینه سلامت روان به عموم مردم و همچنین به مسئولین و سیاستگذاران داده شود، و در نهایت باعث شود چه کسانی که می توانند نقش تاثیرگذار و مهمی در برنامه ریزی در زمینه های بهداشت روان داشته باشند و چه کسانی که به عنوان مصرف کننده خدمات هستند، آگاهی بیشتری پیدا کنند و با افزایش آگاهی بتوانند سلامت روان را ارتقا دهند. نامگذاری این هفته به این نام، بهانه ای است که بتوانیم توجه افراد را به سمت موضوعات مرتبط با بهداشت روان سوق دهیم.
امسال شعار انتخاب شده توسط سازمان جهانی بهداشت عبارت است از "سلامت روان در جهانی نابرابر" علت انتخاب این شعار چیست؟
سازمان بهداشت جهانی هرسال یکی از موضوعات مهم و قابل توجه را به عنوان شعار روز انتخاب می کند تا به آن موضوع بیشتر دقت شود.
امسال موضوع نابرابری یا ضرورت دسترسی همه افراد به خدمات سلامت روان را انتخاب کرده است. وقتی صحبت از نابرابری می شود، منظور نابرابری در دسترسی به خدمات مختلف سلامت، به ویژه خدمات ضروری اولیه برای همه مردم در دنیا است.
ما می دانیم میزان درگیری مردم با اختلالات روانپزشکی درصد بالایی دارد و درصد قابل توجهی از مردم نیازمند این خدمات پایه و اولیه هستند. سازمان بهداشت جهانی با این شعار قصد داشته است که موضوع دسترسی خدمات را به مردم و مسئولین یادآوری کند و تاکید داشته که برای گسترش دسترسی به خدمات باید اقداماتی انجام شود.
با توجه به پاندمی کرونا در جهان و وجود افزایش های چند مرحله ای در ایران، وضعیت بهداشت روان جامعه را در دوره کرونا چگونه ارزیابی می نمائید.
در یکسال و نیم اخیر که کرونا در دنیا شیوع پیدا کرده و در کشور ما هم پنج خیز را داشته است، به ویژه این دو خیز اخیر که تقریبا پشت سر هم بودند، از جهات مختلفی تاثیرات منفی و گسترده ای روی مردم گذاشته است.
از یک طرف خود استرس بیماری و احتمال مرگ و میر و ضرورت رعایت پروتکل ها و همچنین کاهش ارتباط افراد با یکدیگر و کم شدن حمایت اجتماعی که می توانستند از یکدیگر دریافت کنند، کاهش دید و بازدیدها، مسافرت ها و از طرف دیگر مرگ و میر زیادی که در این مدت اتفاق افتاد و سوگ های بدون آغوشی که وجود داشت و مردم ناچار بودند به تنهایی با سوگ خود کنار بیایند، آسیب های بسیاری برای همه مردم بخصوص مردم دنیا فراهم کرد.
جنبه دیگر دوره کرونا، آسیب های اجتماعی اقتصادی بوده است، که در برخی کشورها دولت ها توانستند تاحدودی با ذخیره های ارزی خود این آسیب ها را برای مردم جبران کنند که این مهم در کشور ما عملا جبران نشده است و آنهایی که شاغل و استخدام دولتی نبودند، در زمانی که کارشان تعطیل می شد، هیچ مبلغ جبرانی دریافت نکردند، و این مواردی بود که در این مدت فشار بیشتری به مردم آورده است و جمعیتی که از قبل هم آسیب دیده بودند و استرس های متعددی را حتی پیش از شیوع کرونا تحمل کرده را تحت فشار گذاشته است.
سال ۱۳۹۸ که کرونا شیوع پیدا کرد، سالی بود که مردم استرس های فراوانی را از قبل تحمل کرده بودند، از جمله سیل های متعدد در نقاط مختلف کشور، مساله ترور شهید سلیمانی، سقوط هواپیما و همه اینها به شدت تاثیر گذاشته بود و پس از آن با شیوع کرونا یک زنجیره ای از استرس برای مردم تکمیل گردید، بنابراین به نظر می رسد که شرایط، شرایط مناسبی از لحاظ سلامت روان نیست و نیاز است که اقدامات جدی در این زمینه انجام شود.
به عنوان یک متخصص و همچنین یک مسئول در حوزه بهداشت روان انتظار شما از مسئولین کشور چیست؟
با توجه به نکاتی که ذکر شد و استرس ها و فشارهای وارد شده به مردم که کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار داده است، مواردی که ضروری است مسئولین به آن توجه کنند در درجه اول شناخت مشکل و موضوع است. اینکه این مساله را به عنوان یک معضل در نظر بگیرند و از نظر متخصصان برای بهبود شرایط استفاده کنند. منظور از متخصصان، تنها متخصصان سلامت روان نیستند، بلکه حل این مشکل کاری است که نیازمند برنامه ریزی جمع بزرگی از متخصصان از جمله، جامعه شناسان، روانشناسان، اقتصاددانان، سیاستمداران و جمع گسترده تری است تا شرایط حاکم بر کشور به سمت بهبودی بیشتری پیش برود.
در غیر اینصورت هیچ نسخه ویژه ای برای ارتقاء وضعیت نشاط و سلامت روانی مردم وجود ندارد که بتوانیم آن را پیشنهاد کنیم و به راحتی بتوان عوارضی که طی این سال ها اتفاق افتاده را به طرز معجزه آسایی برطرف کنیم.
شاید مهمترین اقدام، در این زمینه کاهش آسیب باشد، به این معنی که درجه اول اقداماتی که منجر به بدترشدن شرایط می شود را متوقف کنیم.
این اقدامات اکثرا ناشی از تصمیمات نادرستی است که در سطح مدیریت گرفته می شود و ممکن است هرکدام از آنها فشار و تنش را در گروه هایی از مردم بیشتر کند. به نوعی نیاز است سختگیری هایی که خیلی از آنها قابل چشم پوشی است، توسط مسئولین کاهش یابد و گشایش هایی در زمینه های مختلف ایجاد کنند، که سلیقه های مختلف مطرح شود و افراد دست کم بتوانند نظراتی که در رابطه با وضعیت موجود دارند را با خیالی آسوده مطرح نموده و تنگ نظری ها را کنار بگذارند.
نکته دیگر سرمایه گذاری در بحث سلامت روان است، که این مهم باید به شکل جدی چه به صورت ساختاری (در سطح وزارت بهداشت که جایگاه اداره سلامت روانی اجتماعی باید ارتقاء یابد) و چه در بودجه انجام شود.
همنیطور مجلس باید توجه ویژه ای به این موضوع داشته باشد و بودجه مشخصی را برای سازمان هایی که خدمات اجتماعی و همینطور خدمات جامعه نگر سلامت روان را ارائه می کنند، اختصاص دهد تا جمع زیادی از مردم بتوانند از این خدمات بهره مند شوند و میزان ناتوانی و مشکلات ناشی از بیماری ها را کاهش دهند و همین طور مسائلی که مربوط به بازتوانی یا توانبخشی بیماران یا کسانی که دچار ناتوانی های ناشی از اختلالات روانپزشکی شدند، به صورت مشاغل حمایت شده و خدمات جامعه نگر که در بالا اشاره شد می تواند تاثیر قابل توجهی در ارتقاء وضعیت سلامت روانی بیماران و خانواده های آنها داشته باشد.
لطفا بفرمائید علت نام گذاری و اختصاص یک هفته در ایران به عنوان "بهداشت روان" چیست؟
علت این است که آگاهی عمومی نسبت به مسائل مرتبط با بهداشت روان افزایش یابد و فرصتی باشد تا اینکه آموزش های بیشتری در زمینه سلامت روان به عموم مردم و همچنین به مسئولین و سیاستگذاران داده شود، و در نهایت باعث شود چه کسانی که می توانند نقش تاثیرگذار و مهمی در برنامه ریزی در زمینه های بهداشت روان داشته باشند و چه کسانی که به عنوان مصرف کننده خدمات هستند، آگاهی بیشتری پیدا کنند و با افزایش آگاهی بتوانند سلامت روان را ارتقا دهند. نامگذاری این هفته به این نام، بهانه ای است که بتوانیم توجه افراد را به سمت موضوعات مرتبط با بهداشت روان سوق دهیم.
امسال شعار انتخاب شده توسط سازمان جهانی بهداشت عبارت است از "سلامت روان در جهانی نابرابر" علت انتخاب این شعار چیست؟
سازمان بهداشت جهانی هرسال یکی از موضوعات مهم و قابل توجه را به عنوان شعار روز انتخاب می کند تا به آن موضوع بیشتر دقت شود.
امسال موضوع نابرابری یا ضرورت دسترسی همه افراد به خدمات سلامت روان را انتخاب کرده است. وقتی صحبت از نابرابری می شود، منظور نابرابری در دسترسی به خدمات مختلف سلامت، به ویژه خدمات ضروری اولیه برای همه مردم در دنیا است.
ما می دانیم میزان درگیری مردم با اختلالات روانپزشکی درصد بالایی دارد و درصد قابل توجهی از مردم نیازمند این خدمات پایه و اولیه هستند. سازمان بهداشت جهانی با این شعار قصد داشته است که موضوع دسترسی خدمات را به مردم و مسئولین یادآوری کند و تاکید داشته که برای گسترش دسترسی به خدمات باید اقداماتی انجام شود.
با توجه به پاندمی کرونا در جهان و وجود افزایش های چند مرحله ای در ایران، وضعیت بهداشت روان جامعه را در دوره کرونا چگونه ارزیابی می نمائید.
در یکسال و نیم اخیر که کرونا در دنیا شیوع پیدا کرده و در کشور ما هم پنج خیز را داشته است، به ویژه این دو خیز اخیر که تقریبا پشت سر هم بودند، از جهات مختلفی تاثیرات منفی و گسترده ای روی مردم گذاشته است.
از یک طرف خود استرس بیماری و احتمال مرگ و میر و ضرورت رعایت پروتکل ها و همچنین کاهش ارتباط افراد با یکدیگر و کم شدن حمایت اجتماعی که می توانستند از یکدیگر دریافت کنند، کاهش دید و بازدیدها، مسافرت ها و از طرف دیگر مرگ و میر زیادی که در این مدت اتفاق افتاد و سوگ های بدون آغوشی که وجود داشت و مردم ناچار بودند به تنهایی با سوگ خود کنار بیایند، آسیب های بسیاری برای همه مردم بخصوص مردم دنیا فراهم کرد.
جنبه دیگر دوره کرونا، آسیب های اجتماعی اقتصادی بوده است، که در برخی کشورها دولت ها توانستند تاحدودی با ذخیره های ارزی خود این آسیب ها را برای مردم جبران کنند که این مهم در کشور ما عملا جبران نشده است و آنهایی که شاغل و استخدام دولتی نبودند، در زمانی که کارشان تعطیل می شد، هیچ مبلغ جبرانی دریافت نکردند، و این مواردی بود که در این مدت فشار بیشتری به مردم آورده است و جمعیتی که از قبل هم آسیب دیده بودند و استرس های متعددی را حتی پیش از شیوع کرونا تحمل کرده را تحت فشار گذاشته است.
سال ۱۳۹۸ که کرونا شیوع پیدا کرد، سالی بود که مردم استرس های فراوانی را از قبل تحمل کرده بودند، از جمله سیل های متعدد در نقاط مختلف کشور، مساله ترور شهید سلیمانی، سقوط هواپیما و همه اینها به شدت تاثیر گذاشته بود و پس از آن با شیوع کرونا یک زنجیره ای از استرس برای مردم تکمیل گردید، بنابراین به نظر می رسد که شرایط، شرایط مناسبی از لحاظ سلامت روان نیست و نیاز است که اقدامات جدی در این زمینه انجام شود.
به عنوان یک متخصص و همچنین یک مسئول در حوزه بهداشت روان انتظار شما از مسئولین کشور چیست؟
با توجه به نکاتی که ذکر شد و استرس ها و فشارهای وارد شده به مردم که کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار داده است، مواردی که ضروری است مسئولین به آن توجه کنند در درجه اول شناخت مشکل و موضوع است. اینکه این مساله را به عنوان یک معضل در نظر بگیرند و از نظر متخصصان برای بهبود شرایط استفاده کنند. منظور از متخصصان، تنها متخصصان سلامت روان نیستند، بلکه حل این مشکل کاری است که نیازمند برنامه ریزی جمع بزرگی از متخصصان از جمله، جامعه شناسان، روانشناسان، اقتصاددانان، سیاستمداران و جمع گسترده تری است تا شرایط حاکم بر کشور به سمت بهبودی بیشتری پیش برود.
در غیر اینصورت هیچ نسخه ویژه ای برای ارتقاء وضعیت نشاط و سلامت روانی مردم وجود ندارد که بتوانیم آن را پیشنهاد کنیم و به راحتی بتوان عوارضی که طی این سال ها اتفاق افتاده را به طرز معجزه آسایی برطرف کنیم.
شاید مهمترین اقدام، در این زمینه کاهش آسیب باشد، به این معنی که درجه اول اقداماتی که منجر به بدترشدن شرایط می شود را متوقف کنیم.
این اقدامات اکثرا ناشی از تصمیمات نادرستی است که در سطح مدیریت گرفته می شود و ممکن است هرکدام از آنها فشار و تنش را در گروه هایی از مردم بیشتر کند. به نوعی نیاز است سختگیری هایی که خیلی از آنها قابل چشم پوشی است، توسط مسئولین کاهش یابد و گشایش هایی در زمینه های مختلف ایجاد کنند، که سلیقه های مختلف مطرح شود و افراد دست کم بتوانند نظراتی که در رابطه با وضعیت موجود دارند را با خیالی آسوده مطرح نموده و تنگ نظری ها را کنار بگذارند.
نکته دیگر سرمایه گذاری در بحث سلامت روان است، که این مهم باید به شکل جدی چه به صورت ساختاری (در سطح وزارت بهداشت که جایگاه اداره سلامت روانی اجتماعی باید ارتقاء یابد) و چه در بودجه انجام شود.
همنیطور مجلس باید توجه ویژه ای به این موضوع داشته باشد و بودجه مشخصی را برای سازمان هایی که خدمات اجتماعی و همینطور خدمات جامعه نگر سلامت روان را ارائه می کنند، اختصاص دهد تا جمع زیادی از مردم بتوانند از این خدمات بهره مند شوند و میزان ناتوانی و مشکلات ناشی از بیماری ها را کاهش دهند و همین طور مسائلی که مربوط به بازتوانی یا توانبخشی بیماران یا کسانی که دچار ناتوانی های ناشی از اختلالات روانپزشکی شدند، به صورت مشاغل حمایت شده و خدمات جامعه نگر که در بالا اشاره شد می تواند تاثیر قابل توجهی در ارتقاء وضعیت سلامت روانی بیماران و خانواده های آنها داشته باشد.