عمومی | پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

«بازنمایی میدان قدرت در ایران در سریال­‌های خانگی» پژوهش می‌شود

پژوهش «بازنمایی میدان قدرت در ایران در سریال­‌های خانگی (مطالعه موردی سریال آقازاده)» ازسوی فردین محمدی در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات انجام می‌شود.

اصطلاح گفتمان معمولاً به شکلی از کاربرد زبان، یا به شیوه سخن‌گفتن اشاره دارد. به اختصار می‌توان گفتمان را شیوه خاصی برای سخن‌گفتن درباره جهان و فهم آن دانست. گفتمان‌های مختلف هر یک روش خاصی برای گفتگو درباره جهان اجتماعی و فهم آن در اختیار افراد قرار می‌دهند.

در میان رسانه‌­ها، تلویزیون یکی از ابزارهای گفتمانی است که بر مبنای مکانیسم بازنمایی عمل می‌کند. این رسانه در عرصه فرهنگ بسیار تاثیرگذار است و از سایر رسانه­‌ها قدرتمندتر عمل می­‌کند و در جایگاه یک رسانه جمعی می‌­تواند همانند یک مرکزِ قدرتمندِ فرهنگی تاثیرات مثبت و منفی زیادی از خود بر جای ­گذارد و با بهره­گیری از فنون ارتباطی بر ایده­‌ها و نگرش‌­های فرهنگی مردم تاثیر گذارد.

در میان انبوه برنامه‌­های تلویزیونی، سریال‌­های تلویزیونی به عنوان یکی از ژانرهای محبوب، توجه مخاطبان زیادی را به خود جلب کرده است. سریال­‌های تلویزیونی به مثابه یک اثر هنری، افزون بر آنکه پیوستگی خود را با جامعه‌ای که در آن آفریده می‌شود، پایدار می دارد و به گون‌ه­ای کنش پذیرفته از جامعه خویش است، برای پالایش آن جامعه نیز تلاش می‌­کند.

هدف این پژوهش، تحلیل جامعه­‌شناختی سریال آقازاده به مثابه یکی از پرطرفدارترین سریال‌­های نمایش خانگی است. از آنجا که موضوع اصلی این سریال، فساد اقتصادی آقازاده‌­ها و تقابل نیروهای امنیتی با آن‌­ها است، در این تحقیق سعی بر آن است که ساختارهای میدان قدرت که زمینه را برای این گونه فساد فراهم نموده است، بر اساس ترکیب نظری نظریه میدان بوردیو و تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و با بهره­‌گیری از روش­‌های تحقیق مختلف از جمله روش تحلیل اسنادی و تکنیک­‌های تحلیل گفتمان، نشانه‌شناسی مورد بررسی قرار گیرد.

تحلیل ساختار میدان قدرت به لحاظ گفتمانی نیز بسیار حائز اهمیت است. گروه‌­های حاکم بر میدان قدرت تحت تاثیر گفتمان‌­های خاصی هستند، چیستی این گفتمان‌­ها و تعیین رابطه آن‌­ها امری حائز اهمیت است که این تحقیق، درصدد بررسی آن است.


در این مطالعه،سعی بر آن است که  سریال آقازاده بر اساس نظریه پیر بوردیو بررسی شود. این نظریه تا کنون در  حوزه رمان، آموزش و حوزه مصرف فرهنگی مورد استفاده قرار گرفته و در حوزه تحلیل فیلم به شکل تحقیق حاضر به کار نرفته است. بهره­‌گیری از این نظریه در این تحقیق سبب گسترش حوزه کاربرد این نظریه در تحقیقات اجتماعی از جمله تحلیل فیلم و تحلیل میدان قدرت می‌­شود و سوالات و روش­‌های تحقیق متناسب را در اختیار محققان قرار می‌­دهد. همچنین روش تحقیق به کاررفته در این تحقیق، می‌تواند به عنوان الگویی در راستای تحلیل فیلم بر اساس نظریه بوردیو قرار گیرد.

به طور کلی انجام این تحقیق به لحاظ ساختاری، گفتمانی، جنسیتی، نظری و روشی حائز اهمیت است.