وضعیت آموزش غیررسمی کودکان و نوجوانان در ایران، چگونه است؟
کتاب «وضعیت آموزش غیررسمی کودکان و نوجوانان در ایران: فرصت‌ها و چالش‌های بازسازمان‌دهی» نوشته حسام حسین‌زاده و زهرا معینی، ازسوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد.
دغدغه اصلی این کتاب، ابتدا شناخت وضعیت آموزش غیررسمی کودکان و نوجوانان در ایران و سپس اندیشیدن به راهبردهای بازسازمان‌دهی این آموزش‌ها است.
هدف نویسندگان در این پژوهش آن است که به مدد بررسی اسناد موجود در این زمینه و طرح گزینه‌های راهبردیِ ممکن برای بازسازمان‌دهی این نوع از آموزش، بدون از دست رفتن فرصت‌های خلق‌شده در این نوع از آموزش، دریابند بهترین انتخاب برای وضعیت کنونی ما، چیست.
این گزارش تلاش می‌کند نشان دهد که آموزش‌های غیررسمی امروزه در سپهر آموزشی ایران، گستردگی و تنوع زیادی یافته‌اند و دیگر نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. علاوه بر این، با توجه به وضعیت کنونی (بحران کرونا) و مجازی شدن فزاینده فرایندهای آموزشی (به‌ویژه آموزش رسمی و مدرسه‌ای)، کودکان و نوجوانان و همچنین خانواده‌ها با دریافت آموزش از طریق فضای مجازی کنار آمده‌اند و به‌نوعی به آن عادت هم کرده‌اند.
به استناد این کتاب، دشواری‌های اخذ مجوز در حال حاضر و با توجه به آئین‌نامه‌های موجود، باعث شده است فعالان آموزش غیررسمی تشویق شوند تا فعالیت خود را بدون اخذ مجوز و اصطلاحاً به شکل «غیرقانونی» پیش ببرند. لذا دشوارسازی فرآیندهای اخذ مجوز، نه‌تنها منجر به سازماندهی آموزش‌های غیررسمی نشده است، بلکه هرچه بیشتر آن‌ها را به «سایه» رانده و امکان «نظارت» بر آن را از میان برده است. به باور نویسندگان، در چنین وضعیتی، انتخاب و ترجیح سیاست‌گذار در میان دو طیف «میزان دشواری اخذ مجوز» و «خواست بازسازمان‌دهی فضای غیررسمی»، می‌تواند منجر به انتخاب‌ها و راهبردهای متفاوتی شود.
مجوز سخت‌گیرانه، رهاسازی فضای غیررسمی؛ مجوز سخت‌گیرانه، فشار بر فضای غیررسمی؛ مجوز آسان، رهاسازی فضای غیررسمی و مجوز آسان، بازسازمان‌دهی فضای غیررسمی، چهار راهبردی هستند که نویسندگان در مواجهه سیاستگذاران با آموزش غیررسمی، نقاط قوت و ضعف آن‌ها را بررسی کرده و در پایان، با پیشنهاد راهبرد خود با عنوان «ایجاد نهاد میانجی، بازسازمان‌دهی فضای غیررسمی»، اولین گام موثر در حل این مساله را مطرح کرده و از راهبردهای دیگری در مراحل بعد، اعم از اصلاح فرآیندهای قانونی، شناسایی و ثبت آموزش‌های غیررسمی، برنامه‌ریزی و زمان‌بندی برای بازساماندهی و طراحی فرآیندهای نظارتی و پایشی، سخن گفته‌اند.
کتاب «وضعیت آموزش غیررسمی کودکان و نوجوانان در ایران: فرصت‌ها و چالش‌های بازسازمان‌دهی» در ۴۷ صفحه در قالب گزارش سیاستی منتشر شده است.