عمومی | دانشگاه تهران

دکتر مهدی حسنلو: نظارت بر ساخت و سازهای حومه شهرهای بزرگ، مبارزه با زمین‌خواری و احیای منابع طبیعی از توانمندی‌های مهم «نرم‌افزار پایش و آشکارسازی تغییرات سطحی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای» است

پس از رونمایی این نرم‌افزار، هدیه میرزایی، کارشناس روابط عمومی دانشگاه تهران در گفت‌وگویی با دکتر مهدی حسنلو ، دانشیار دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی پردیس دانشکده‌های فنی و مجری طرح، به معرفی این دستاورد پرداخته است.
دکتر مهدی حسنلو، دانشیار دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی با بیان اینکه کاربرد نقشه‌های پوشش اراضی در اعمال سیاست‌های کلان کشور به‌ویژه در حوزه آمایش سرزمین از اهداف این طرح است، گفت: «اجرای سند نقشه راه حوزه خدمات و کاربردهای سنجش از دور، ایجاد و راه اندازی سامانه پایش و ارزیابی روند تغییرات پوششی عرصه‌های منابع طبیعی با استفاده از فناوری سنجش از دور به‌منظور نظارت موثر و پیش‌گیرانه و کاربرد متنوع این نقشه‌های پوشش اراضی در حوزه‌های مختلف همانند مدیریت منابع آب، کشاورزی و برنامه‌ریزی شهری از جمله رویکردهای مورد توجه در این طرح محسوب می‌شود».
وی افزود: «همچنین نظارت بر ساخت و سازهای حومه شهرهای بزرگ، مبارزه با زمین‌خواری و احیای منابع طبیعی را می‌توان از دیگر اهداف مهم این طرح برشمرد. بنابراین، می‌توان گفت توسعه روش‌هایی به‌منظور تعیین و آشکارسازی تغییرات سطحی در مقیاس محلی و منطقه‌ای با بهره‌گیری از علوم و روش‌های متعدد از جمله تصاویر ماهواره‌ای بسیار حائز اهمیت است».
به گفته مجری طرح، انتخاب تاریخ زمان اول و دوم برای بررسی، داده‌های مشاهداتی همزمان با گذر ماهواره شامل مشخصات تغییر در ۹ کلاس تغییر و سری زمانی تصاویر ماهواره‌ای با توان‌های تفکیک زمانی و مکانی مانند تصاویر خانواده Sentinel-۱ و Sentinel-۲ از داده‌های ورودی این نرم‌افزار می‌باشد.
دانشیار دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی در ادامه به تبیین رویکردهای فنی این طرح پرداخت و تصریح کرد: «گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده‌های مکانی موجود در خصوص آشکارسازی تغییرات سطحی در کلاس‌های مختلف، عملیات میدانی شامل برداشت نقاط تغییر و آموزش الگوریتم نسبت به تغییرات مشاهداتی در دو اپوک بررسی تصویر، انجام محاسبات سریع و تولید ویژگی‌های مختلف از تصاویر سنتینل -۱ و سنتینل -۲ و بررسی و کنترل کیفیت نقشه‌های تغییر رقومی تولید شده توسط روش‌های مختلف از جمله رویکردهای فنی طرح است».
دکتر حسنلو، تهیه تصاویر ماهواره‌ای همزمان با داده‌برداری‌های میدانی و اعمال روش‌های تلفیقی پردازش داده‌های ماهواره‌ای، داده‌کاوی، یادگیری عمیق و هوش مصنوعی جهت طبقه‌بندی و تهیه نقشه‌های تغییر رقومی و اتصال و اخذ تصاویر به‌صورت آنلاین از سامانه‌های GEE و پردازش سریع و تولید نقشه‌های تغییر سریع و مرتبط با کلاس‌های شهری و غیر شهری را از دیگر رویکردهای فنی نرم‌افزار پایش و آشکارسازی تغییرات سطحی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، توصیف کرد.
مجری طرح در بخش دیگری از سخنان خود به تشریح دستاوردهای طرح پرداخت و گفت: «با اجرای این طرح، شناسایی محل‌های تغییر و اعلام به مراجع ذیربط به‌منظور بررسی و اقدام‌های آتی و ایجاد امکان استفاده از توان شرکت‌های دانش‌بنیان برای دستیابی به دانش فنی تولید ابزار و ادوات سنجش از دور برای تسهیل و افزایش سرعت انجام مطالعات آشکارسازی تغییرات امکان‌پذیر می‌شود».
وی اظهار کرد: «همچنین تولید نقشه‌های رقومی تغییرات سطحی با مقیاس ۱:۲۰۰۰۰، طبقه‌بندی کلاس‌های تغییر اراضی تولید نقشه‌های رقومی تغییرات سطحی به‌صورت دوره‌ای بدون نیاز به حضور فیزیکی و بدون نیاز به گشت میدانی در هر زمان و هر مکان با حداقل فواصل پنج روز یک‌بار و ایجاد زیرساخت مبتنی بر سنجش از دور برای تهیه نقشه‌های رقومی تغییرات سطحی برای مناطق با دسترسی محدود در شرایط مشابه با سرعت زیاد و هزینه کم را می‌توان از دیگر دستاوردهای این طرح دانست».
دانشیار دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی در پایان با عنوان اینکه این طرح با همکاری پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران و ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل و نقل پیشرفته در مدت ۱۰ ماه انجام شده است، خاطرنشان کرد: «کاربران حقوقی همچون وزارت جهاد کشاورزی، سازمان جنگل‌ها و مراتع، سازمان محیط‌زیست، سازمان مبارزه با زمین‌خواری، شهرداری‌ها، سازمان نقشه‌برداری کشور و سازمان‌های نظامی و کاربران حقیقی نظیر نظامیان، بنگاه‌های اقتصادی، مدیران سیستم‌های شهری، محققان و کارشناسان، برنامه‌ریزان برنامه‌های توسعه‌ای و مدیریت شهری از جمله مهم‌ترین کاربران اطلاعات تولید شده خواهند بود».