عمومی | پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

آموزش سواد رسانه‌ای(مدخل‌های دانشنامه بین‌المللی سواد رسانه‌ای)

کتاب International  Encyclopidia of Media Literacy با معادل فارسی‌ آموزش سواد رسانه‌ای(مدخل‌های دانشنامه بین‌المللی سواد رسانه‌ای) در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ترجمه شد.

این اثر کاری از Paul Mihailidis - Renee Hobbs است که در سال ۲۰۱۹ منتشر شده است. ترجمه این کتاب که چندی پیش از سوی محمدحسین شعاعی و حسن بشیر درحال انجام بود، پایان یافت. این کتاب، دایره‌المعارفی در حوزه  سواد رسانه‌ای است و تمام مدخل‌های این حوزه، در این اثر ترجمه شده است.

در ادامه معرفی این کتاب را به قلم مترجمان آن، می‌خوانیم:

امروزه نقش و کارکردهای رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی بسیار فراگیر و متنوع شده است. حضور رسانه ها در بخش های مختلف زندگی فردی و اجتماعی انسان ها، فارغ از شخصیت و هویت های مختلفی که دارند، سبب شده است که تاثیرات آنی و آتی این ابزار بسیار بیش از پیش باشد. طبعا این اثرات زمینه ساز حساسیت های فکری را برای اندیشمندان در قلمروی ارتباطات شده است و رسانه ها که ظرفیت نگریسته شدن از حوزه ها و رشته های علمی گوناگون را دارا هستند، در قالب سواد رسانه ای مورد توجه قرار گرفته اند.

یکی از اثرات علمی وزین و متاخر در قلمروی سواد رسانه ای، دانشنامه بین المللی سواد رسانه ای است که با ویراستاری رنه هابز و پاول میهای لیدیس و مدخل­‌های گوناگون استادان برجسته در این حوزه توسط انتشارات جان وایلی اند سانز  در سال ۲۰۱۹ منتشر شده است. کتاب حاضر ترجمه ۱۴ مدخل از این دانشنامه است که مرتبط و با عنوان آموزش سواد رسانه ای به زیور طبع آراسته شده است.

در مدخل اول با عنوان سواد نوجوان در دنیای دیجیتال، آلورمان و کامینسکی ساندرز، ضمن استفاده از اصطلاح بومیان دیجیتال برای این گروه سنی، به بررسی حضور ایشان در فضای مجازی و شیوه های هویت بخشی در این فضا می­پردازند.

مایکل دزوانی در مدخل دوم با عنوان آموزش هنرها با آیپد، به بررسی و تحلیل پیامدهای استفاده گسترده کودکان و نوجوانان از آیپد و ظرفیت های آموزشی آیپد در قلمروی هنر پرداخته است.

در مدخل سوم با عنوان فرهنگ کودکان، وودفال و ززولکوا ضمن بحث گسترده در خصوص فرهنگ و کودکان به تشریح فرهنگ ابداع شده برای کودکان و فرهنگ خود کودکان در رابطه با رسانه­‌ها و نقش سواد رسانه ای در این میان اقدام کرده­اند.

قضاوت کودکان از واقعیت و خیال، عنوان مدخل چهارم است که مارس و بونوس در آن به واکاوی فهم و قضاوت کودکان از دوگان واقعیت-خیال در رسانه‌­ها پرداخته‌­اند.


روزندال و بوزن در مدخل پنجم با نام فهم کودکان از اقناع، به تاثیر و تاثر کودکان از تبلیغات پرداخته و جایگاه مهم سواد رسانه­ای و سواد تبلیغاتی برای کودکان در ارزیابی انتقادی از تبیلغات را به صورت مفصل بررسی کرده­اند.

در مدخل ششم، رانیری ضمن تشریح خلاقیت و رابطه آن با تولیدات رسانه ای، به نقش خاص این دو در مدارس اشاره و در پایان، به صورت مفصل به آموزش تولید رسانه­‌ای خلاقانه در مدارس پرداخته است.

تاریخ رسانه­های آموزشی عنوان مدخل هفتم است که در آن یلدیز این موضوع را طی تقسیم­بندی سه مرحله­ای در قالب یادگیری در مورد رسانه‌­ها، یادگیری از رسانه‌­ها و یادگیری با رسانه­‌ها تشریح و تبیین می‌­کند.

در مدخل هشتم با نام ارتباطات آموزشی، اگوادد و دلگادو-پونس همگرایی ارتباطات و آموزش در حوزه مطالعاتی نسبتا نوظهور ارتباطات آموزشی و نقش سواد رسانه­ای در این حوزه را مورد مطالعه قرار داده­اند.

عنوان مدخل نهم تاریخچه آموزش سواد رسانه­ای ایمان محور است که در آن پاکاته به گونه­ای نوین و تفصیلی به بررسی و شرح استفاده از رسانه‌­ها و آموزش سواد رسانه­ای توسط مراکز و افراد دینی و نیز تجربیات کشورهای مختلف پرداخته است.

آموزش فیلم در اروپا به عنوان مدخل دهم که توسط مارک رید نگاشته شده است، طیف وسیعی از سیاست­های ملی آموزش فیلم اروپا  در رابطه با ساختارهای آموزش رسمی ملی، فرهنگ های فیلم بومی، و درک مشترک آموزش در فیلم را مورد واکاوی قرار داده است.

ولز در آموزش هیپ هاپ که مدخل یازدهم است، ضمن تشریح زمینه­‌های تاریخی، فکری و اجتماعی هیپ هاپ به تبیین آموزش و سواد انتقادی می پردازد.

در مدخل دوازدهم با نام یادگیری در مورد ماتریالیسم و فرهنگ مصرف­کننده، اپری سرمایه­داری، مراحل جامعه پذیری مصرف کننده و ضرورت کسب دانش اقناع و تبلیغاتی برای آحاد مردم و گونه­‌های مختلف سواد تبلیغاتی شامل مفهومی و نگرشی را به صورت مفصل تشریح می­کند.

پارولا در مدخل سیزهم با عنوان تحقیقات آموزش رسانه­ای و خلاقیت می کوشد تا اذعان به ترکیب دو حوزه گسترده ارتباطات و آموزش به بررسی تفصیلی گونه­‌های تحقیقات با لحاظ آموزش، تحقیق، تولید و مخاطب می‌­پردازد.

آخرین مدخل به آموزش سواد رسانه‌­ای و آموزش معلم قرن بیست و یکم اختصاص دارد که در آن یه و وان الگوهای مختلف آموزش تربیت معلم برای آموزش سواد رسانه‌­ای و نیز محتوای درسی آموزش سواد رسانه­‌ای را مورد بحث و تبیین قرار داده‌­اند.