به گزارش روابط عمومی دانشگاه معارف اسلامی، هفتمین نشست از سلسله نشست‌های معارفی انتخابات ۱۴۰۰، سه‌شنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۰ در سالن امام رضا(ع) دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.
دکتر مصطفی ملکوتیان، استاد دانشگاه تهران، به عنوان اولین سخنران نشست به موضوع «دولت جوان انقلابی و تحول» پرداختند.
ایشان در ابتدا تفاوت تحول انقلاب و غیر انقلابی را تبیین کرده و اظهار داشتند: ارتجاع به معنی بازگشت به وضع پیشین است. تحول به معنی تغییر وضع موجود است. تحول انقلابی نوعی تحول است که سریع و جهشی است و به سمت اهداف از پیش تعیین شده است. از نظر دکتر ملکوتیان رهبر انقلاب برای این نوع تحول ارکانی در نظر می گیرند از جمله اعتقاد به نیروهای مومن وجوان انقلابی، داشتن برنامه تحول، تاکید بر مدیریت جهادی، شناخت نقاط قوت و ضعف و امکانات دشمن و بسیج امکانات و نیروهای کشور.
به اعتقاد دکتر ملکوتیان تحقق تحول انقلابی در یک نظام انقلابی ممکن است و کارگزاران نظام باید به حقانیت آن باور داشته باشند. رهبر معظم انقلاب معتقدند تحول باید ما را به احسن‌الحال برساند. به پیشرفت علمی، اقتدار در سیاست خارجی و… برساند.
دکتر ملکوتیان مهمترین دشمن نظام انقلابی را لیبرالیسم غربی خودستا دانستند که از هر هدفی برای ضربه زدن به نظام بهره می‌گیرد. نظام لیبرالیستی روش‌های انقلابی را تخطئه می کند. آنها رفرم را مطلوب می‌دانند نه انقلاب را. اتخاذ روش‌های انقلابی متکی به اصول ممنوع است. چون باعث کسب استقلال است که منافع دولتهای غربی را محدود می کند. و به سروری آنها خاتمه می‌دهد. آنها به همین دلیل خواستار ارتجاع هستند.
به اعتقاد استاد ملکوتیان اگر دولت‌ها خواهان تحول متکی به آرمان هستند راهش عدم اعتماد به نسخه‌های غربی است. اعتماد به غرب و روش‌های او، برای کشوری که دنبال پیشرفت‌های همه جانبه است جز وقت کشی نتیجه‌ای ندارد.
در ادامه بحث، دکتر ملکوتیان به اجمال به برخی از شاخص‌های تحول انقلابی و اسلامی با توجه به ارکان تحول اشاره کردند: انتخاب کارگزاران شایسته و کارکشته، جهت‌دهی به تحول بر اساس اهداف و آرمان‌های انقلابی، توجه به نقش نیروهای پیش‌برنده و به کارگیری جوانان و استفاده از خلاقیت و جرات و کارآمدی آنها و اتخاذ راهبردها در مدیریت جهادی و دوری از هرگونه رخوت و سستی.
به اعتقاد ملکوتیان تحول انقلابی به تمهیدات و تدبیر لازم در عرصه های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نیازمند است. سرنوشت تحول به مجریان امور بستگی دارد. به بیان رهبر انقلاب، مجری باید تحول را امکان‌پذیر بداند. استفاده از جوانان عامل موفقیت است و دولت باید به جوانان معتقد باشد. جامعه پذیری با کفایت باید صورت گیرد. نهادهای جامعه پذیر مثل رسانه‌ها، خانواده و مدرسه در این خصوص وظیفه دارند. در دانشگاه هم کارهای مختلفی می‌شود کرد مثل برگزاری کرسی های نظریه‌پردازی که می‌تواند ذهن نسل جوان را برای همراهی با ارزش‌های اسلامی موثر باشد.
تمهیدات لازم در عرصه اقتصاد هم متعدد است. ایشان به برخی از تمهیدات فهرست وار اشاره کردند:
توافق بر سر یک راهبرد ثابت و پایدار اقتصادی مبتنی بر اقتصاد اسلامی با دو بال عدالت و پیشرفت و متکی به اقتصاد مقاومتی، نگاه خاص به صنایع زود بازده، پایان بخشی به خام فروشی نفت و گاز، اجرای طرحهای بزرگ و ملی، انبوه سازی مسکن، بستن راههای نفوذ اقتصادی دشمن، خودکفایی در کالاهای مورد تحریم، حمایت قانونی برای مبارزه با مظاهر فساد و قاچاق و الگوبرداری از صنایع موفق داخلی.
دکتر ملکوتیان همچنین از جمله لوازم مهم تحول انقلابی در عرصه سیاست را گردش نخبگان، تبیین راهبرد مقاومت و توجه به افزایش دائمی قدرت و اقتدار نظام دانستند به اعتقاد ایشان در حوزه فناوری نیز توجه به نوآوری در علم و تبدیل آن به فرهنگ خیلی مهم است.
استاد دانشگاه تهران در پایان اظهار داشتند با توجه به قانون اساسی، رئیس جمهوری نقش مهمی می تواند در تحول داشته باشد: بودجه نویسی سالانه، آیین نامه های اجرایی، توان وزرا در حیطه خودشان برای برنامه ریزی و نیز عرصه های دیگر. به بیان رهبر انقلاب یکی از رازهای موفقیت دولت انقلابی، پشتکار و خستگی ناپذیری است.
سخنران بعدی نشست، حجت الاسلام دکتر حسین ارجینی، «ضرورت نظارت در انتخابات و الزامات آن» را مورد بحث قرار دادند.
دکتر ارجینی در مقدمه بحث به این موضوع اشاره کردند که در همه نظام های سیاسی، افراد، نهادها و دستگاه ها بر اساس قوانین اساسی و عادی نظام سیاسی از سهمی از قدرت برای انجام وظایف شان دارند. در نظام های مردم سالار از سازوکارهایی چون تفکیک قوا، نهادهای مدنی، احزاب و رسانه ها، قانون گرایى و … برای نظارت بر قدرت استفاده می شود. هرچند در نظام های غیر مردم سالار معمولا نظارتی بر قدرت وجود ندارد.
دکتر ارجینی در ادامه به اهمیت نظارت در اسلام از دو بعد عمومی و سیاسی پرداختند. به نظر ایشان نظارت عمومی الهی امری است مهم و در آیات و روایات مکرر به آن اشاره شده است. به عنوان مثال در آیه ۴۸ سوره طور می فرماید: «وَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ فَاِنَّکَ بِاَعْیُنِنا»۴ در راه ابلاغ حکم پروردگارت صبر و استقامت کن، چرا که تو در حفاظت کامل ما قرار دارى».
به نظر دکتر ارجینی زندگی فردی و اجتماعی انسان یک عرصه رها شده ای نیست بلکه همه در منظر و مرای الهی است. و انسان بویژه کسانی که از جایگاه قدرت در اجتماع برخوردارند باید نسبت به همه اعمال خود مراقبت ویژه کنند که در این نگاه قدرت می شود امانت الهی و نه طعمه.
دکتر ارجینی در ادامه به مسئله نظارت بر قدرت سیاسی در اسلام پرداختند که هم وجه بیرونی دارد و هم درونی. نظارت بر خویشتن یا کنترل درونی از مباحث بنیادین اسلامی است که در نگاه دینی از آن به عدالت و تقوی یاد می شود. حضرت امام در خصوص این نوع نظارت می فرمایند: «تزکیه برای دولت مردان، برای سلاطین، برای روسای جمهوری، برای دولت ها و برای سردمداران بیش تر لازم است تا برای مردم عادی. اگر افراد عادی تزکیه نشوند و طغیان پیدا بکنند، یک طغیان بسیار محدود است… لکن اگر در روسایی شد که مردم آن ها را پذیرفته اند، این گاهی یک کشور را به فساد می کشد و گاهی کشورها را به فساد می کشد.‏‎‏»‏ (صحیفه امام ،ج۱۴، ص۳۸۸-۳۹۰.)
به اعتقاد دکتر ارجینی این همه سخت گیری در «نظارت درونی» به لحاظ اهمیت این موضوع است، چرا که نظارت های بیرونی، هر قدر هم قوی باشند، باز هم در کنترل طغیانگری آدمی کافی نیستند.
دکتر ارجینی در خصوص نظارت بیرونی (عمومی) بر قدرت به چند ساز و کار مهم در اندیشه اسلامی اشاره کردند از جمله: ‏‏۱). نصیحت حاکم‏: ‏‏«فامّا حقّکم علیّ فالنصیحه لکم… و اما حقّی علیکم فالوفاء بالبیعه و النصیحه فی المشهد و المغیب (نهج البلاغه، خطبه ۳۴). ‏‏۲) امر به معروف و نهی از منکر‏
دکتر ارجینی پس از اشاره به نظارت بر انتخابات در نظام های سیاسی دنیا، ابعاد نظارت بر انتخابات در جمهوری اسلامی را بر شمرده و بیان کردند بر اساس اصل ۹۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شورای نگهبان، وظیفه‌ی نظارت بر انتخابات را بر عهده دارد. به موجب تفسیر شورای نگهبان، نظارت یاد شده در این اصل «نظارتی استصوابی» است که شامل تمام مراحل اجرایی انتخابات از جمله تایید و رد صلاحیت کاندیداها می‌باشد. به اعتقاد ایشان نگاه امام و رهبری در جایگاه شورای نگهبان به لحاظ جایگاه ویژه آن در تعیین کارگزاران عالی کشور در عرصه مدیریت اجرایی و قانون گذاری است تا این که جمهوری اسلامی به سمت اهداف متعالی آن که برگرفته از اسلام و حاکمیت اسلامی است حرکت کند.
دکتر ارجینی در پایان برخی الزامات نظارت بر انتخابات در جمهوری اسلامی را به اجمال بیان کردند.
دکتر یعقوب توکلی، عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی دیگر سخنران نشست بودند که آثار فراملی انتخابات در ایران بخصوص آثار آن بر جبهه مقاومت را محور بحث خود قرار دادند. دکتر توکلی اظهار داشتند جبهه مقاومت جبهه ای است متنوع و متکثر که از هسته و کانون واحدی دارد. عناصر مختلف حاضر در این جبهه پیوندهای متفاوتی با هم دارند. با وجود تنوع در رویکردها و اهداف مسئله ای مشترک و واحد بین این عناصر پراکنده اتحاد و اتصال برقرار کرده است: مقاومت در مقابل امپریالیسم جهانی و نظام سلطه.
به نظر دکتر توکلی، بطور کلی جامعه شناسان و تاریخ نگاران لیبرال عموما مخالف با تحولات انقلابی هستند. حتی دولتهایی مثل آمریکا که خودشان بنوعی محصول یک انقلاب ضد اشغالگری بوده اند الان مخالف انقلابند چون خودشان در دسته سلطه گران هستند و انقلابها هم رویکردی ضد سلطه دارند. این دلیل و منبع اصلی مخالفت نظام سلطه با انقلاب اسلامی است اما یک دلیل دیگر هم برای مخالفت آنها با انقلاب اسلامی هست و آن هم بنیانهای ایدئولوژیک انقلاب اسلامی است. ایدئولوژیهای لیبرالیستی، مارکسیستی و صهیونیستی به این دلیل با جریان انقلاب اسلامی مخالف هستند. در چنین فضایی جریان مقاومت شکل گرفته است: مقاومت در مقابل سلطه و مواجهه ایدئولوژیک با بنیانهای فکری آنها. واکنش جریانهای مختلف در برابر این سلطه گری ما را با وجود تنوع در دیدگاهها و اهداف دور هم جمع کرده است. البته این جبهه یک کانون و مرکز فرماندهی پیدا کرده است.
دکتر توکلی اشاره کردند که انتخابات ایران باید در چنین زمینه و فضایی تحلیل شود. دو جریان در ایران وجود دارد: جریان اول جریانی است که به غرب اعتماد دارد و به او خوش بین است و معتقد است که با گفت و گو می شود مشکلات را حل کرد. جریان دیگر این رویکرد را قبول ندارد و معتقد است راه مواجهه مناسب با غرب در اقتدار و مقاومت است. جریان اول در عمل دچار مشکل شده و به دلیل شکست در برنامه ها گرفتار افسردگی و یاس شده است. الان فضا برای حضور جریان معتقد به مقاومت فراهم است.
به اعتقاد دکتر توکلی به دلیل وابستگی حیثیتی، جانی و امنیتی جبهه مقاومت به ایران و جمهوری اسلامی (توجه کنید وابستگی مالی نه، اگر در انتخابات ایران کسی انتخاب بشود که با جبهه مقاومت هماهنگ نباشد این کانون و مرکز فرماندهی دچار ضعف و نارسایی خواهد شد. به همین دلیل لبناینها از ما نسبت به انتخابات ما حساسترند و دقیق تر از ما وقایع داخل ایران را رصد می کنند.
دکتر توکلی اظهار داشتند در شرایط کنونی جبهه غرب دچار بحران است و آمریکا با مشکلات متعدد روبرو است، اسرائیل در بدترین موقعیت تاریخی خود قرار دارد. اسرائیل دولتی است بی دولت اما بر عکس ما در شرایط مناسبی قرار داریم. الان وقت اعتلای جبهه مقاومت و روی کار آمدن دولتی همسو با مقاومت است. این بهترین فرصت است و اگر این اتفاق نیافتاد، کوتاهی و خسارت بزرگی است و شایسته ملامت.
در ادامه نشست دکتر سیاهپوش، ویژگیهای دولت تراز زمینه ساز ظهور را تشریح کردند. به اعتقاد ایشان اولا ما پذیرفته ایم که ظهور، نیاز به مقدمه سازی دارد نزدیک شدن یا نزدیک سازی ظهور، به معنی «قرب» بیشتر به این منبع نور است. منطقاً، امام، هیچ دلیلی برای دور شدن از مردم و جامعه ندارد مگر به خاطر دوری از رجس و پلیدی. بنابراین این افراد و جوامع منتظر هستند که باید تلاش کنند برای قرب بیشتر به امام، آثار شرک و پلیدی و ارزشهای طاغوتی را از خود دور کنند. نکته دیگر اینکه استعمارگران به اهمیت مسئله انتظار واقف بوده اند و همواره برای ناامیدسازی مردم و ترویج انتظار منفی و منفعلانه ای که معتقد به زمینه سازی برای ظهور نبوده اند تلاش کرده اند.
سیاهپوش اظهار داشتند، انقلاب اسلامی، مقدمه ساز ظهور حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف است و در طی مسیر خود و مبتنی بر فرمایشات رهبر انقلاب مراحلی را باید تا رسیدن به تمدن نوین اسلامی که مقدمه ظهور است باید طی کند. یکی از این مراحل که در حال حاضر در آن قرار داریم مرحله دولت سازی است. در این مرحله باید دولت اسلامی دارای خصوصیاتی باشد که بدون آن نمی تواند فراهم کننده مقدمات ظهور باشد. از جمله مهمترین این ویژگیها می توان به مواردی چند اشاره کرد: کمال طلبی، آزاد اندیشی و باور به حق انتخابگری انسان، داشتن بینش تمدنی، داشتن بینش قرآنی، داشتن بینش اخلاقی من جمله در رقابتهای انتخاباتی، ترکیب نظم و جوشش انقلابی، اعتدال طلبی، وحدت گرایی، گردش بر مدار ولایت به عنوان کانون وحدت نظری و وحدت عملی (اتحاد اذهان و ابدان)، عقل مداری،تقوا طلبی، اصول گرایی، عدالت گرایی، اصلاح طلبی، تحول خواهی و فساد ستیزی، اعتزاز به اسلام، ساده زیستی و پرهیز از اشرافیگری، تواضع و نغلتیدن در گرداب غرور، اجتناب از اسراف و ریخت‏وپاش، مسئولیت پذیری و پاسخگویی، اهتمام به علم و پیشرفت علمى، سعه ی صدر و تحمل مخالف و در راس همه اجتناب از هواهاى نفس.
دکتر سیاهپوش اظهار داشتند چنین دولتی با چنین ویژگیهای می تواند در مسیر اصلاح و تکامل جامعه حرکت کند و در تشکیل تمدن نوین اسلامی مشارکت کند و زمینه را برای ورود به صراط مستقیم و بزرگراه اصلی تکامل فراهم کند:
«همه انبیاء و اولیاء آمده‌اند تا انسان را به آن بزرگراه اصلی‌ای سوق بدهند که وقتی وارد آن شد. بدون هیچ‌گونه مانعی تمام استعدادهایش می‌تواند بروز کند انبیاء و اولیاء این مردم گمگشته را مرتب از این کوه و کمر و دشت‌ها و کویرها و جنگل‌ها به سمت این راه اصلی سوق دادند و هدایت کردند. هنوز بشریت به نقطه شروع آن صراط مستقیم نرسیده است آن در زمان ولی عصر (ارواحنا فداه) محقق خواهد شد لیکن همه این تلاش‌ها اصلا بر اساس این بینش است که نهایت این عالم، نهایت غلبه صلاح است ممکن است زودتر بشود، ممکن است دیرتر بشود، اما بروبرگرد ندارد. ( بیانات امام خامنه ای در دیدار کارگزاران نظام ۱۳۷۹/۹/۱۲).