گزارش پنجمین نشست از «سلسله نشست‌های معارفی انتخابات ۱۴۰۰»
در این نشست حجتالاسلاموالمسلمین دکتر حسن پناهی‌آزاد با موضوع «حق و حقگرایی در انتخاب‌های انسانی»؛ و حجتالاسلاموالمسلمین دکتر رضا ابروش با موضوع «پیشران‌های حضور حداکثری مردم در انتخابات»، بیاناتشان را ارائه نمودند.
حجتالاسلاموالمسلمین دکتر رضا ابروش در ابتدای بحث به تعریف و بیان پیشران و معنای اصطلاحی این کلمه پرداخته و پیشران‌ها را در حوزه آینده‌پژوهی به دو دیدگاه تقسیم نمودند:
اول: دیدگاه سنتی؛
بدین نحو که به آینده منتقل شده و سپس بازگردیم و اقداماتی انجام بدهیم.
دوم: دیدگاه جدید؛
بررسی اقدامات لازم برای ایجاد یک نتیجه مطلوب.
ایشان بیان کردند: اهمیت پیشران‌ها منحصر به انتخابات ۱۴۰۰ نمی‌باشد و در سایر انتخابات نیز قابلیت اجرا دارد. همچنین مساله پیشران یک مقوله کلیدی در سناریوپردازی است لذا در انتخابات نیاز است تا پیشران‌ها را شناسایی و نهایتاً سناریوی لازم جهت آنها ساخته شود. ایشان نیروی محرکه یک انتخابات پر شور را استفاده از انسان‌های ذی‌نفوذ و گروه‌های ذی‌نفوذ و دارای برنامه اعلام کردند.
در ادامه مباحث دکتر ابروش پیشران‌های موثر را از این قرار دانستند:
۱. مشارکت حداکثری و ایجاد حس تعلق اجتماعی؛
که در مقابل آن دشمنان در پی ایجاد بیگانگی اجتماعی با عبارت‌های ناامید کننده هستند.
۲. ارتقاء سطح تعهد اجتماعی؛
هر فردی عضوی از یک جامعه است و این عضو بودن حس تعلق خاطر به آن ایجاد می‌کند و این عضویت برای افراد سبب پذیرش هنجارهای گروه و جامعه‌ای می‌شود که عضوی از آن شده است، میزان تعهد افراد به هنجارها و ارزش‌ها را تعهد اجتماعی می‌گویند.
۳. مسولیت‌پذیری اجتماعی؛
۴. برجسته‌سازی؛
با فضا سازی در محیط مجازی ذهن مردم را می‌توان مدیریت کرد.
۵. ایجاد یک ارتباط اثربخش؛
این امر با ایجاد کانال‌های ارتباطی در گذشته و حال، شکل خواهد گرفت.
در ادامه نشست، حجتالاسلاموالمسلمین دکتر حسن پناهی‌آزاد ابعاد موضوع «حق و حقگرایی در انتخاب‌های انسانی» را بیان نمودند. ایشان مطرح کردند که انتخاب درست، انتخاب مبتنی بر حق است. هر انتخابی که دچار مغالطه باشد یا دچار انحراف باشد انتخاب درستی نخواهد بود.
دکتر پناهی‌آزاد عنوان کرد: کلمه حق در اصلاح دو معنا دارد:
۱. حق در مقابل باطل که یک معنای تکوینی است در آیات و روایات نیز مطرح شده است.
۲. حق در مقابل تکلیف، گاه به معنای استحقاق و گاه به معنای تکلیف و وظیفه است.
در ادامه دکتر پناهی‌آزاد موضع حکمای اسلامی را حقگرایی معرفی کردند که در واقع یک ویژگی فطری برای انسان‌ها است، بنابراین هر انسانی که هر انتخابی را انجام می‌دهد برای کسب حق یا تشخیص حق است. لذا انتخابات مجلس یا ریاست‌جمهوری، نمونه‌ای از انتخاب فطری انسان‌هاست. انتخاب حق، براساس شناخت حق است، چون فطرت به تنهایی نمی‌تواند مصادیق حق را تشخیص بدهد. شهید مطهری در این زمینه می‌گوید فرد در تطبیق دچار اشتباه می‌شود بنابراین اراده تکوینی موتور محرک است و در مقابل اراده تشریعی آن را هدایت می‌کند.
ایشان دو مولفه تکوینی و تشخیص معیار را حق معرفی نموده و راه شناخت حق در منابع اسلامی را در قدم اول برهان عقلی و در قدم دوم وحی عنوان کردند. علامه طباطبایی می‌گوید: اگر کسی از عقل تبعیت نکند فطرتش هم منکوب می‌شود و دچار خطا در مصداق می‌شود. انسانی که این آسیب در نظام ادراکیش اتفاق می‌افتد، قوه تشخیص حق و باطل را از دست می‌دهد.
ایشان گفتند: از حقوق واجب انسان‌ها این است که تا می‌توانند یکدگیر را نصیحت کنند و اقامه حق کنند. لذا حق در فرهنگ اسلامی دو طرفه است.
دکتر پناهی‌آزاد بیان داشت: انسان در انتخاب خود باید حجت شرعی داشته باشد. با این معیار و دستور العمل می‌تواند ادعا کند که در حال حرکت به سمت معیارهای اسلامی است.