دبیر دومین سمپوزیوم مطالعات میان رشته‌ای در علوم پزشکی؛ پاندمی کووید۱۹ تصدیق کننده جایگاه میان رشته‌ای در دنیا
دکتر مهرداد حمیدی در مراسم اختتامیه دومین سمپوزیوم مطالعات میان رشته‌ای در علوم پزشکی با بیان اینکه توسعه میان رشته‌ای مستلزم ارتباط با مجامع بین‌المللی و دانشگاه‌های خارج از مرزهای کشور است گفت: تجربه پاندمی کووید۱۹ تصدیق کننده جایگاه میان رشته‌ای در سطح دنیا است .
پایگاه خبری وبدا – زنجان، عصر پنجشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰، دبیر دومین سمپوزیوم مطالعات میان رشته‌ای در علوم پزشکی در مراسم اختتامیه دومین سمپوزیوم مطالعات میان رشته‌ای در علوم پزشکی با اشاره به محورهای خروجی پنل‌های سمپوزیوم و دستارودهای آن اظهار داشت: میان رشته‌ای آمیختن دو یا چند رشته به صورت مبنایی با هدف خلق یک زمین بازی جدید (رشته، دانش، پژوهش) است .
دکتر حمیدی با بیان اینکه توسعه میان رشته‌ای لزوماً ایجاد رشته جدید نیست و خواستگاه آن محدود به دانشگاه‌ها نیست، ادامه داد: میان رشته‌ای‌ها بواسطه یک نیاز و مساله‌ای بوجود می‌آید که پیچیده است و عملا یک رشته قادر به پاسخگویی یا حل آن نیست .
وی با تاکید براینکه میان رشته‌ای فرایند شناسایی مساله و ایجاد فرایند پاسخ‌دهی مناسب با سازوکار میان رشته‌ای است، ابراز داشت: میان رشته‌ای فرایندی ارگانیک و دینامیک است و نباید بعد حل مساله، به شکل رشته تثبیت شود .
این مسئول با اشاره به اهمیت آینده‌نگری و آینده‌پژوهی در مسیر توسعه میان رشته‌ای، تصریح کرد: توسعه کیفی میان رشته‌ای باید بیش از توسعه کمی مورد توجه باشد .
به گفته دکتر حمیدی، استفاده از رویکرد پدیدارشناختی با تاکید بر مسئولیت، در توسعه میان رشته‌ای، و رشته‌های مختلف علوم، نیازمند ایجاد بازتعریف میان رشته‌ای در حیطه علوم خود هستند .
دبیر دومین سمپوزیوم مطالعات میان رشته‌ای در علوم پزشکی با اشاره به اینکه سیاستگذاری نیازمند سیاست پژوهی و مطالعات گسترده و عمیق است، اذعان داشت: سیاستگذاری درخصوص میان رشته‌ای علوم پزشکی نیازمند تفکر سیستمی، راهبردی، تفکر جمع‌گرایی به جای فردگرایی، تفکر همگرایی به جای واگرایی، جلب مشارکت خبرگان، هم‌افزایی، عملگرایی و پرهیز از شعارزدگی، نگاه بلندمدت، عدم بخشی‌نگری، مانع‌زدایی، تمرکززدایی، اصلاح سیاست‌های فرمایشی، نگاه جامع به سلامت، تولید ارزش افزوده و تولید منابع از مسیر میان رشته‌ای، خصوصی‌سازی، تجاری‌سازی دانش، و ارتباط بالا به پایین/پایین به بالا/افقی در سطوح مختلف تصمیم‌گیری است .
وی با بیان اینکه یکی از مهمترین الزامات توسعه میان رشته‌ای توجه به گزاره‌های فرهنگی و اجتماعی است، تصریح کرد: در این راستا، توسعه جمع‌گرایی به جای فردگرایی، انعطاف پذیری، تاب‌آوری، تاکید بر هم‌افزایی، تفکر انتقادی، توانایی حل مسائل پیچیده، ریسک‌پذیری، کار تیمی، مارکتینگ به جای تقلید کورکورانه، عدم ایجاد دیوار و مرز بین رشته‌ها و دپارتمان‌ها، ارتباطات سازمانی موثر و مستمر، و در سطوح و جهات مختلف، ترویج فرهنگ ایرانی-اسلامی، ارزش‌مداری و الزام اجتماعی و زیست محیطی، پرهیز از نگاه تعصبی به رشته‌های علمی، و حرکت از کثرت به وحدت حایز اهمیت است .
این مسئول با تاکید بر اینکه توسعه میان رشته‌ای مستلزم ارتباط با مجامع بین‌المللی و دانشگاه‌های خارج از مرزهای کشور است ادامه داد: باید جهانی تفکر کرد و ملی و منطقه‌ای اجر کرد .
دکتر حمیدی با اشاره به اینکه بین‌المللی سازی آموزش عالی و توسعه میان رشته‌ای ارتباط دوسویه دارد خاطرنشان کرد: باتوجه به تجربه موفق یوسرن و کنسرسیوم بین ۵ دانشگاه برتر کشور، و پارادایم، global health باید به سمت میان رشته‌ای علوم حرکت کنیم .
دبیر دومین سمپوزیوم مطالعات میان رشته‌ای در علوم پزشکی با بیان اینکه تجربه پاندمی کووید۱۹ نیز تصدیق کننده اهمیت جایگاه میان رشته‌ای در سطح دنیا بوده است، اظهار داشت: بهره‌برداری از ظرفیت فناوری اطلاعات برای توسعه دانش به ورای مرزها، و ارتباطات بین‌المللی از طریق تبادل استاد و دانشجو می‌تواند به توسعه میان رشته‌ای‌ها بیانجامد .
وی تصریح کرد: ارتباط با سطوح بین‌المللی مستلزم این است که ابتدا در بدنه دولت، وزارت و دانشگاه‌ها ارتباط خوبی برقرار کرده باشیم .
این مسئول خاطرنشان کرد: رفع چالش‌های نظام سلامت از مسیر توسعه میان رشته‌ای بواسطه بازبینی جایگاه نظام سلامت در بدنه حاکمیت- استفاده از ظرفیت خبرگان علوم مختلف برای تصمیم‌گیری، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی نظام سلامت- پزشکی جامع نگر، پزشکی روایتی- تقویت پزشک خانواده- نگاه بین بخشی برای حل مسائل مرتبط با سلامت- مدیریت بحران‌های حوزه سلامت با همگرایی از بدنه حاکمیت- تقریب علوم انسانی و اجتماعی به علوم پزشکی- نیازسنجی حوزه سلامت از طریق همگرایی- برآرود نیازهای حوزه سلامت از طریق همگرایی- اولویت پیشگیری بر درمان با نگاه زیست بوم و سبک زندگی- و استفاده بهینه از ظرفیت علوم مختلف برای حل مشکلات نظام سلامت است .
به گفته دکتر حمیدی اقدامات مثبت صورت گرفته درخصوص میان رشته‌ای؛ ابلاغ همکاری وزارت علوم و وزارت بهداشت، ابلاغ شیوه‌نامه‌های رهیافت‌گرایی، ابلاغ شیوه‌نامه مشاهده‌گری، تفاهم‌نامه‌های منعقدشده در سطح وزارت و دانشگاه‌های علوم و دانشگاه‌های علوم پزشکی، ابلاغ شیوه‌نامه تبادل استاد، دانشجو و استفاده از ظرفیت و امکانات دانشگاه‌های وزارت علوم و وزارت بهداشت است .
دبیر دومین سمپوزیوم مطالعات میان رشته‌ای در علوم پزشکی با اشاره به بایسته‌های میان رشته‌ای، نگاه جامع به سلامت و جدایی آموزش پزشکی از بدنه وزارت علوم را، یکی از موانع توسعه میان رشته‌ای عنوان کرد و افزود: فرایند نیازسنجی، برآورد دانشجو، فرایند جذب و مصاحبه دانشگاه باید سمت و سوی میان‌رشته‌ای داشته باشد .
وی با تاکید بر همکاری و تعامل حداکثری دو وزارت بهداشت و علوم از فضای رقابت و تقابل، بهره‌برداری بیش از پیش از منابع و امکانات دو وزارت، بازبینی رشته‌هایی که بین دو وزارت همپوشانی دارند، و استفاده از ظرفیت بخش خصوصی، و سازمان‌های مردم نهاد و ... را از دیگر بایسته‌های میان‌رشته‌ای برشمرد .
این مسئول همچنین با اشاره به اقدامات مثبت صورت گرفته درخصوص میان‌رشته‌ای در همگرایی رشته‌ها در پردیس البرز، ایجاد تفاهم‌نامه دانشگاه‌های اصفهان و تجربه موفق دانشگاه تربیت مدرس؛ بایسته‌های دانشگاهی را؛ در مولد و مولف بودن دانشگاه‌ها، استفاده از ساختارهای غیر رسمی دانشگاه‌ها مانند شوراها، انجمن‌ها، اتاق‌های فکر، نشریات، مجلات و گفتمان‌های دانشگاهی برای توسعه میان رشته‌ای، تقویت هسته‌های پژوهشی میان رشته‌های مختلف، و اعتبارسنجی رشته‌های دانشگاهی در سطح ملی و بین‌المللی (Accreditation) عنوان کرد .
دکتر حمیدی در ادامه بازبینی مرزبندی و جداسازی سنتی رشته‌های علوم پایه از سایر علوم و بازبینی نقش و هویت رشته‌های علوم پایه را از دیگر بایسته‌های میان‌رشته‌ای برشمرد و افزود: نظام رتبه‌بندی و ارزیابی هیات علمی و دانشجو باید سمت و سوی میان رشته‌ای داشته باشد و همچنین استفاده از محرک‌های انگیزشی و بازبینی برنامه‌های درسی هم، براساس نیاز اصلی خریداران خدمت دانشگاهی، ازجمله فارغ‌التحصیلان-جامعه و ... باشد .
وی تامین منابع و ساختار موردنیاز توسعه میان‌رشته‌ای، استفاده از برنامه یا مطالعه میان‌رشته‌ای به جای ایجاد رشته، ایجاد ظرفیت تبادل استاد و دانشجو بین دانشگاه‌ها، استفاده از ظرفیت دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای همگرایی بین رشته‌ها، ارزش‌آفرینی و نوآوری بر بستر میان‌رشته‌ای و بازبینی رشته‌هایی که همپوشانی دارند را هم از دیگر بایسته‌های میان رشته‌ای ذکر کرد .
دبیر دومین سمپوزیوم مطالعات میان رشته‌ای در علوم پزشکی سایر بایسته‌های میان رشته‌ای را؛ ایجاد فرصت گفتمان، ارتباط و تعامل سازنده بین واحدهای صنعتی و خدماتی با دانشگاه‌های کشور، ایجاد تناسب حداکثر بین مهارت فارغ‌التحصیلان و بازار کار، کاربردی نمودن دوره‌های کارآموزی و کارورزی با ارتباط بیشتر با خارج از مرز دانشگاه‌ها، ایجاد فرصت‌های مطالعاتی بین دانشگاه و صنعت و بالعکس، ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان برای توسعه خصوصی‌سازی و ظرفیت شتاب‌دهنده‌ها برای توسعه میان‌رشته‌ای دانست .
دکتر حمیدی پیشنهادات در راستای توسعه میا‌رشته‌ای در علوم پزشکی در مسیر آتی را؛ ایجاد ساختاری پویا و دائمی برای ادامه گفت‌وگوهای اندیشمندان در خصوص میان‌رشته‌ای (اندیشکده کشوری)، تعریف طرح‌های مطالعاتی مشترک میان رشته‌ای، آسیب‌شناسی وضعیت موجود میان‌رشته‌ای‌ها، تدوین نقشه راه آینده میان رشته‌ای، برگزاری نشست‌های ادواری با سیاستگذاران علم و فناوری و تاسیس انستیتو مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم پزشکی بیان کرد .
دومین سمپوزیوم مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم پزشکی از ۲۹ اردیبهشت ماه سال‌جاری به مدت ۲ روز، به صورت مجازی در مرکز همایش‌های بین‌المللی روزبه دانشگاه علوم پزشکی زنجان برگزار شد.