عمومی | موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

پروژه تحقیقاتی "ارزیابی مدیریت بهره برداری سامانه‌های آبیاری تحت‌فشار در باغات استان سمنان" اجرا شد.

در سامانه ­های آبیاری تحت­ فشار طراحی، کیفیت لوازم و تجهیزات، کیفیت اجرا و مدیریت مناسب بهره ­برداری از سامانه ها، چهار رکن اساسی است که انتخاب درست این عوامل موفقیت یک سامانه­ آبیاری را تضمین می­ کند. در این راستا پژوهشی با عنوان " ارزیابی مدیریت بهره برداری سامانه­ های آبیاری تحت ­فشار در باغات استان سمنان" توسط دکتر سیدحسن موسوی فضل با هدف بررسی و ارزیابی مدیریت بهره برداری سامانه­ ه ا اجرا شد. در این پژوهش ۴۶ سامانه­ آبیاری قطره­ای در حال کار در سراسر استان با هماهنگی مدیریت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی در باغات زردآلو، انگور، پسته، زیتون، سیب، گیلاس، انار، بادام و گردو انتخاب و  ارزیابی شدند. در ۱۲ پروژه از بین ۴۶ پروژه­ انتخابی علاوه بر ارزیابی­ های مدیریت بهره ­برداری از سامانه ها، ارزیابی­ های فنی نیز انجام شد. نتایج ارزیابی مدیریت بهره ­برداری از سامانه­ ها نشان داد که حجم آب مصرفی در باغات دارای سامانه­ آبیاری قطره ­ای ۲۲ تا ۴۶ درصد در مقایسه با باغاتی که با روش سنتی (سطحی) آبیاری می ­شوند، کمتر است. در باغات دارای سامانه­ آبیاری قطره ­ای تعداد آبیاری­ ها بیشتر از دو برابر روش آبیاری سنتی بود. حداکثر بهره ­وری آب در سامانه­ های آبیاری قطره ­ای مربوط به محصولات زردآلو، انگور و سیب و به­ ترتیب برابر ۵/۹، ۵/۵ و ۵/۴ کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار بدست آمد. ارزیابی مدیریت بهره­ برداری از سامانه­­ ها نشان داد مدیریت راهبری سامانه ها شامل سرویس و نگهداری ایستگاه پمپاژ، شستشوی لوله­ های نیمه اصلی، لوله­ های فرعی و سیستم فیلتراسیون در حد نسبتا مطلوب و قابل قبولی است. نتایج ارزیابی ­های فنی پروژه ­ها نیز نشان داد که میانگین ضریب تغییرات (CV) دبی قطره ­چکان ­ها، برابر ۸ درصد است که درجه خوب را به خود اختصاص داد. میانگین دبی اندازه ­گیری شده در قطره ­چکان ­ها (با دبی اسمی ۸  لیتر در ساعت)، برابر با ۷/۶  لیتر در ساعت بدست آمد. متوسط ضریب یکنواختی پخش آب (EU) در سامانه­­ ها نیز  ۹۳/۸ درصد محاسبه و در حد خوب ارزیابی شد. ضریب کاهش راندمان (ERF) و راندمان واقعی (AELQ) سامانه­ ها به ­ترتیب برابر ۹۴ و ۸۰ درصد تعیین شد. آموزش­ بهره­ برداری از سامانه ­های آبیاری قطره ­ای برای بهره­ برداران، به عنوان یکی از راهکارهای ارتقاء مدیریت بهره ­برداری از سامانه ­ها، پیشنهاد شد.