مراسم رونمایی از کتاب "گذری در تاریخ" خاطرات دکتر علی اکبر صالحی، صبح روز دوشنبه 27 فروردین ماه در مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه برگزار شد.

این مراسم با حضور و سخنرانی دکتر علی اکبر صالحی، معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران، علی اصغر مونسان، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، بهروز کمالوندی، معاون امور بین الملل، حقوقی و مجلس و سخنگوی سازمان انرژی اتمی، سید محمد کاظم سجادپور، مشاور وزیر و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، خانم دکتر قاسمی، استاد دانشگاه شهید بهشتی و همسر شهید شهریاری، دکتر کمره ای و حضور مسئولانی از وزارت امور خارجه، سازمان انرژی اتمی و کتابخانه ملی در مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه برگزار شد.

سخنرانان این رویداد به تحلیل محتوای کتاب و بیان گوشه هایی از خدمات و تلاش های علمی، اجرایی دکتر صالحی پرداختند.

خانم دکتر قاسمی، همسر شهید شهریاری در ابتدای این جلسه به ذکر خاطراتی از حسن اخلاق دکتر صالحی در دوران تحصیل و پس از آن پرداخت و ایشان را استادی صبور و با طمأنینه که تدریسی جذاب داشت توصیف نمود. وی همچنین با اشاره به احترام زیادی که شهید شهریاری به دکتر صالحی داشت، از نگاه پدرانه دکتر صالحی به ایشان و فرزندانشان تقدیر و سپاسگزاری کرد.

دکتر کمره ای در ابتدای این مراسم به تحلیل محتوای کتاب پرداخت و آن را در موضوع و راوی کتابی منحصر بفرد دانست و گفت: جناب آقای دکتر صالحی بدهی خودشان را به ملت ایران ادا کرده اند. وی افزود: زبان روایت در این کتاب ساده، سرراست، سالم و صمیمی است. محتوا و مضمون این اثر سرشار از نکته ها و درنگ واژه ها است. کتاب نماد و نمونه ای از دیپلماسی مقاومت و پایداری است که علاوه بر تاریخ دیپلماسی دارای نکات تعلیمی، تربیتی، دیانت و خداباوری است.

دکتر مونسان در سخنان کوتاهی به سابقه شاگردی نزد دکتر صالحی اشاره کرد و افزود: دکتر صالحی عالمی شریف اند. مقام معظم رهبری تعبیری زیبا دارند که فرمودند؛ جنس ایشان با بقیه متفاوت است.

بهروز کمالوندی در بخشی از مراسم با اشاره به عدم مبالغه دکتر صالحی در بیان خاطرات افزود: مطالب این کتاب همه آن چیزی نیست که در ذهن و خاطره دکتر صالحی است. اینگونه تقدیر شده است که علیرغم صداقت و صراحتی که دارند نتوانند همه خاطرات خود را بیان کنند.

کمالوندی با بیان نقش دکتر صالحی در رشد صنعت فاخر هسته ای به عنوان گل صنایع و فناوری های قدرت زا و تلاش های ایشان در توسعه فناوری کوانتوم، لیزر و گداخت به سابقه همکاری با دکتر صالحی از سال 89 اشاره کرد و گفت: شاید اگر بخواهیم الگویی مثل ایشان را نام ببریم باید به صدر اسلام برویم تا از جنس صداقت، تدین و صراحت کلام و رفتار دکتر صالحی سخن بگوییم.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه اگر همت ایشان نبود چه بسا سوخت 20 درصد را نداشتیم، گفت: در کوران مذاکرات هسته ای دکتر صالحی اگر چیزی می خواست از دست برود، راه حلی برایش پیدا می کرد، جایی که مطرح کردن آن شجاعت می خواست. مثلاً در موضوع بازطراحی راکتور اراک که برخی فکر می کردند تابو است و نباید به آن پرداخت، ایشان طرح و راه حل دادند که بر آن اساس در سه حوزه راکتور باید آب سنگین باشد. موضوع احیاء شد. طرف قبول نمی کرد اما با استدلال علمی مجاب شدند و کوتاه آمدند.

کمالوندی به خدمات دکتر صالحی در وزارت علوم، دانشگاه و وزارت امور خارجه اشاره کرد و گفت: ایشان در سیاست خارجی صاحب سبک بودند. موقعی که آمدند انبوهی از مشکلات وجود داشت و دوره پرآشوبی بود. اما همیشه راه حلی برای مشکلات داشتند. در آن زمان توجه به همسایگان را مطرح کرده بودند که اگر بموقع به آن پرداخته می شد امروز توازن برقرار می شد و ترامپ نمی توانست با سرمایه گذاری روی دشمنی و خصومت ها بهره ببرد.

معاون امور بین الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی با اشاره به نفوذ دکتر صالحی در دل های مدیران و کارکنان وزارت امور خارجه گفت: دکتر صالحی اخلاق را به وزارت خارجه آوردند. معمولاً می گویند اخلاق در سیاست جایی ندارد اما در عمل دیدیم که اخلاق در سیاست تاثیر می گذارد. ایشان در سازمان انرژی اتمی هم علم و اخلاق را ممزوج کرده اند.

در بخش دیگری از مراسم دکتر سجادپور با بیان اینکه دکتر صالحی و وزارت امور خارجه چگونه قابل تحلیل است گفت: دکتر صالحی مصداق واقعی دولتمرد متدین، متخصص و باتجربه و بینش است. ایشان صاحب اخلاق دین محور است و نه اخلاق تجاری. رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه با اشاره به جنبه علمی دکتر صالحی وتحصیلات وی در بهترین دانشگاه های دنیا گفت: تلفیق روش و منش ایشان قابل توجه است. با علم نافع به کشور کمک کرده اند و معتقد به روان کردن زندگی مردم است.

دکتر سجاد پور با تاکید بر اینکه آنچه ایران را ساخته گفتار و کردار سیاستمداران شلوغ، پرماجرا و هیجان ساز نبوده بلکه این دولتمردان هستند که کشور را اداره می کنند که تعبیر درستی برای دکتر صالحی است. دولتمرد فراتر از هیجانات حرکت می کند و سرمایه کشور است.

وی مهمترین ویژگی دکتر صالحی را توانایی امتزاج مدرن ترین تحصیلات با تعلق به سنتی ترین ارزش های دینی و ملی دانست و افزود: سیاست خارجی کار دولتمردان است. یک کالای عمومی که نفع و ضررش برای همه جامعه است. جنگ، صلح، اقتصاد، حمل و نقل و جنبه های گوناگون زندگی حتی جنبه مذهبی در سیاست خارجی مطرح است.

دکتر سجادپور در پایان گفت: نقش وزیر در وزارت خارجه بسیار مهم است. در مذاکرات و سفرهایی که در خدمتشان بودم دیدم چگونه می توانند تولید احترام کنند.

در پایان این مراسم دکتر صالحی ضمن تقدیر از تمامی دست اندرکاران تولید این اثر مربوط به تاریخ شفاهی به توصیف و تشریح دو نوع عینی و ذهنی نوشتن کتاب خاطرات پرداخت و اولی را نتیجه کار آزمایشگاهی و کار علمی دانست و دومی را بیان خاطرات شخصی که خود فرد در آن خیلی مهم است.

معاون رییس جمهور با تاکید بر رعایت انصاف و بی طرفی و وجود پیام اصلاحی در بیان خاطرات، خاطرات سیاسی را پیچیده توصیف کرد و گفت: یک سری امور است که شاید تا آخر عمر نتوانیم بیان کنیم. هیچ جای دنیا اسرار سیاسی را نمی نویسند. هر چند برخی مطالب قابل بیان است اما ممکن است در ارتباط با شخص دیگری قرار بگیرد. لذا این قید بزرگی است.

رییس سازمان انرژی اتمی همچنین به بیان خاطراتی از دوران فعالیت در کسوت وزیر امور خارجه پرداخت و از مدیران، کارشناسان و کارکنان فهیم این وزارتخانه که در آن دوران در پیشبرد امور مساعدت نمودند، تقدیر و تشکر کرد.

تعداد زیادی از شخصیتهای علمی ، فرهنگی و سیاسی از جمله اشرف بروجردی، رییس کتابخانه ملی از حاضرین در مراسم بودند.

کتاب "گذری در تاریخ" خاطرات دکتر علی اکبر صالحی به همت واحد تاریخ شفاهی وزارت امور خارجه طی 120 مصاحبه با دکتر صالحی در 752 صفحه تهیه و تدوین شده است. در مقدمه این کتاب، محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه مطالبی را درج کرده است.این کتاب، هشتمین کتاب از تاریخ شفاهی ایران است که در مرکز مطالعات به چاپ رسیده است.